Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
10 Январ, 2025   |   10 Ражаб, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:24
Қуёш
07:48
Пешин
12:36
Аср
15:32
Шом
17:16
Хуфтон
18:35
Bismillah
10 Январ, 2025, 10 Ражаб, 1446

Ўзбекистоннинг муқаддас масканлари ва диний диққатга сазовор жойлари Буюк Британия ОАВ диққат марказида

8.04.2022   1240   3 min.
Ўзбекистоннинг муқаддас масканлари ва диний диққатга сазовор жойлари Буюк Британия ОАВ диққат марказида

Ислом санъати ва маданияти ҳақидаги «Bayt Al Fann» онлайн платформасида Ўзбекистон туризм соҳасининг Буюк Британиядаги элчиси Софи Ибботсоннинг" Бухорои Шариф ва Ўзбекистоннинг муқаддас жойлари "сарлавҳаси остида мақоласи чоп этилди, деб хабар бермоқда "Дунё" ахборот агентлиги.
Материал Ўзбекистонга зиёратчилар ва сайёҳларни жалб этишда давом этаётган Ўзбекистоннинг бой тарихий меросига бағишланган.
Муаллифнинг фикрича, бундан минг йил муқаддам Бухоро ислом дунёсининг йирик марказларидан бири бўлиб, ўша даврда Бағдод ва Қоҳира билан рақобатлашган. Имом Бухорий, Абу Али ибн Сино (Авиценна) ва унинг устози Ал-Қумрий, Садриддин Муҳаммад Ауфий, Баҳоуддин Нақшбанд ва Амир Кулол (Шамс уд-Дин) – Шарқ Ренессанси олимлари Бухоро мадрасасида таҳсил олганлар. Би-би-си хабарида Ўзбекистонни "Минг қадамжолар мамлакати" деб атагани қайд этилган мақолада зиёратгоҳ учун энг муҳим беш жой кўрсатилади.
Имом Ал-Бухорийнинг Самарқанддаги ёдгорлик мажмуасини таърифлаб, муаллиф 810 йилда туғилган Муҳаммад Исмоил Бухорий болалигидан ҳадисларни ўрганиб, 16 ёшида Ҳаж қилганлигини қайд этади. 30 ёшида у ўзининг "Ал-Жомий ас-Саҳиҳ" ("Саҳиҳ Ал-Бухорий" номи билан ҳам танилган) асарида энг саҳиҳ ҳадислардан 7272 тасини тўплади, ҳали ҳам бу суннийлар томонидан энг муҳим ҳадис тўплами саналади.
"Бухородаги Баҳоуддин Нақшбанд мақбараси XVI аср ўрталарига бориб тақалади, жаҳон мероси мақомини олиш учун ЮНЕСКОнинг тахминий рўйхатига киритилган", - дейди муаллиф. - Айни пайтда у Марказий Осиё мусулмонлари, шунингдек, Жанубий Осиё ва Буюк Британиядан келган Нақшбандия издошлари учун муқаддас маскан ҳисобланади.
Ўнлаб мақбаралар жойлашган Самарқанддаги Шоҳи-Зинда кўпчилик томонидан Темурийларнинг шоҳ мақбарси деб аталади ва мафтункор фируза ранг кошинлари билан ажралиб туради. Мажмуа ЮНЕСКОнинг Бутунжаҳон мероси рўйхатига киритилган бўлиб, шубҳасиз Ўзбекистоннинг энг диққатга сазовор жойларидан бири ҳисобланади, деб ёзади муаллиф.
Термиз шаҳрида ташриф буюрувчилар (шунингдек, Кампир Тепа деб номланувчи) Оксус устида қурилган Искандария йўқолган шаҳари, Фаёз Тепа ва Қора Тепада буддавийлар монастирлари, шунингдек, яхши сақланиб ўрта аср ёдгорликларининг муҳим коллекцияси, шу жумладан, бир қатор археологик ёдгорликларни кўришлари мумкин.
Ислом меросига қизиқувчиларга X-XVII X-XVII асрларга оид мақбаралар ва масжидни ўз ичига олган Султон Саодат мажмуасини зиёрат қилиш тавсия этилади. Мажмуадаги илк қабрда Термиз саййидлари хонадонининг асосчиси Ҳасан ал-Амирнинг ҳоки ётибди. Унинг Ислом дунёсида эътироф этилган шажараси Ҳазрат Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бориб тақалади.
Милоддан аввалги IV асрда ташкил этилган Миздахон мақбараси Нукусда сақланиб қолганлиги ҳам қайд этилади.
Хулоса қилиб айтганда, муаллиф Ўзбекистон бугунги кунда ўзининг бой меросини қайта кашф этиш ва улуғлаш билан бир қаторда зиёрат туризмини ҳам ривожлантираётганини алоҳида таъкидлайди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар

Қалбнинг зангини кетказувчи амал

8.01.2025   6864   3 min.
Қалбнинг зангини кетказувчи амал

Инсон қалби гоҳ у тарафга, гоҳ бу тарафга ўзгариб туради: савобли иш қилганида, қалби яйрайди, дили чексиз қувончга тўлади. Гуноҳ-маъсият кирлари эса дил ойнасини хиралаштиради. Оқибатда қалб қораяди, кўнгли хижил бўлади.
Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Темирга сув тегса занглайди. Худди шунга ўхшаб қалбларни ҳам занг босади", дедилар. Шунда: "Ё Расулуллоҳ, унинг жилоси нима?" деб сўралди. У зот: "Ўлимни кўп эслаш, Қуръон ўқиш", дедилар.

Қалб худди темир каби занглайди. Темирга сув тегса, сиртини занг босади. Гуноҳлар йиғилиб йиғилиб қалбни занглатади, дилни қорайтиради, кўнгилни ғаш қилади. Қалб қорайиши оқибатида инсон шуури ўтмаслашади, меҳр-оқибат туйғуси киши билмас тарзда кўтарилиб боради.

Мазкур ҳадисда айтилишича, ўлимни эслаган, Қуръон ўқиган одамнинг қалби занглардан тозаланади. Қандай қилиб, дейсизми? Гап шундаки, ўлимни эслаган кишининг ўткинчи дунёга хоҳиши сўнади. Ўлимни эслаган, охиратни ўйлаган инсон гуноҳлардан тийилади, нафаси кириб-чиқиб турганида Парвардигорига тезроқ тавба қилишга шошилади, ўзини ислоҳ қилади. Инсон ўлимни эслаганда лаззатлар парчаланади, ҳакалаб отиб турган нафс хоҳишлари сал бўлсаям жиловланади. Бир кунмас-бир кун дунёни тарк этишини билган киши оқибатли бўлади, бир иш қилишдан олдин охирини ўйлайди, мулоҳаза юритади.

Юқоридаги ҳадисда айтилишича, Қуръон тиловати қалбдаги зангларни кетказади. Ҳақиқатан, Қуръон ўқиш билан қалб яйрайди, кўнгил таскин топади. Мўмин банда қироатдан бир дунё маънавий озуқа олади. Шу йўсин қалбни қоплаган занг қурумлари аста-секин тозаланиб боради. Бежизга "Қуръон қалбга малҳам, дилни тозалайдиган илоҳий даво", дейилмаган.

Маълумки, темирга доим ишлов бериб турилмаса, кўп ўтмай занглайди. Худди шунга ўхшаб, Қуръон ўқилмаса, дилни занг босади. Ҳамиша Қуръон ўқийдиган инсон қалбига гард юқмайди. Тиловат билан жилоланган қалби ойнадек ярқираб туради.

Ҳозирги "замонавий" одамларнинг кўпи дунёга ҳирс қўйиш дарди билан оғриган. Кишилар орасида ўзаро ишонч, садоқат, вафо, меҳр-оқибат камайиб кетаётгандек. Бизнингча, бунинг сабаби битта: ўлимни унутиш, Қуръон ўқимаслик.

Айрим одамларга ўлимни эслатсангиз, охиратдан гап очсангиз: "Қўйинг, яхши мавзуда гаплашайлик!" дея сўзингизни бўлади. Ўлимни эслаш ёмонми?! Ҳар кимнинг бошида бор-ку бу савдо! Ўлимдан қочиб-қутулиб бўлмайди. Шунинг учун ўлимга тайёргарлик кўриш керак. Қандай қилиб, дейсизми? Ўлимга ҳозирлик солиҳ амаллар билан бўлади, қоронғи гўрни ёритувчи Қуръон тиловати билан бўлади. Қуруқ кафанлик олиб ёки қабристондан ўзи учун алоҳида жой ажратиб қўйган одамни охират сафарига ростмана шай деб бўлмайди.

Толибжон домла Хурсанмуродов,
Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси.

Али ибн Ҳусомиддин Муттақий Ҳиндий. "Канзул уммол фи сунанил ақволи вал афъол". – Байрут.: Муассасатур рисолат, 1989. - Б. 210.