Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
04 Январ, 2025   |   5 Ражаб, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:24
Қуёш
07:49
Пешин
12:33
Аср
15:26
Шом
17:10
Хуфтон
18:30
Bismillah
04 Январ, 2025, 5 Ражаб, 1446

Болаларимизни Аллоҳга, Қуръонга, Ватанга муҳаббатли қилиб тарбияласак, қалбига бошқа муҳаббат кира олмайди – Муфтий Нуриддин домла ҳазратлари

20.02.2022   1894   4 min.

Шу кунларда юртимизнинг бир гуруҳ таниқли уламолари пойтахтимиз масжидларига ташриф буюриб Пешин, Аср ва Хуфтон намозларини жамоат билан бирга адо этиб, юртдошларимизга гўзал маънавий-маърифий суҳбатлар қилиб бермоқдалар. Бундай жонли мавъизалардан мамнун бўлган ҳамюртларимиз ўз миннатдорлигини ҳам билдирмоқда. 

Яқинда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин домла ҳазратлари Тошкент шаҳридаги Кўкча даҳасида жойлашган “Шайх Зайниддин” жоме масжидига ташриф буюриб, пешин намозидан сўнг жамоатга бугунги куннинг муҳим масалаларидан бири: “Ёшларни ижтимоий иллатлардан асраш – динимиз талаби!” мавзусида мавъиза қилиб бердилар.

Муфтий ҳазратлари фарзанд тарбиясида ота-она олдида турган мажбурият ҳақида сўз юритиб бундай дедилар:

– Бола-чақа бизга омонат берилган. Уларни комил инсон қилиб вояга етказиш гарданимиздаги вазифадир. Фарзанд тарбиясида ота-онадан талаб қилинадиган муҳим омил бу – тақвою ҳалолликдир. Имом Бухорийни Имом Бухорий қилган нарса ҳам оталарининг ҳалоллиги ва оналарининг тақвосидир. Нега бугун юртимиздан Имом Бухорий, Термизийлар, Ибн Синолар чиқмаяпти? Демак, болаларимизга берадиган луқмамизга эътибор беришимиз лозим. Ҳалол бўлсак, фарзандимиз харомдан қочса, бировни ҳақидан, порадан, ўғирликдан ҳазар қилса, ана ўша бола жамият кутган буюк инсон бўлиб етишади. Уларни Аллоҳга, Қуръонга, Ватанга муҳаббатли қилиб тарбияласак, қалбига бошқа муҳаббат кира олмайди, – деди муфтий Нуриддин домла ҳазратлари.

Муфтий ҳазратлари суҳбатлари давомида ёшларни турли ижтимоий иллатлардан асраш, уларни тўғри йўналтириш ҳақида маъруза қилиб, ёшлар орасида вақтдан унумли фойдаланиш хусусида алоҳида тўхталдилар.

– Инсон умри – унинг энг қимматли бойлигидир. Унинг бир сониясини ҳам узайтира олмаймиз. Аммо бугун ёшлар орасида у қадрсиз бўлиб қолди. Кунини беҳуда ишларга сарфлаб, исроф қилаётганлар етарлича. Ҳаёт нима учун берилганини англаб етмаяптилар Умрини нималарга сарфлаётганини ҳисоб қилмаяптилар. Ёшлик ғанимат, бу даврда барча амалларни илм бўладими, касбкорми, ибодатми ҳаммасини мукаммал қилиш мумкин. Шундай экан, ҳар бир дақиқадан унумли фойдаланиб, хайрли ишларга сарфлаши керак. Бўлмаса афсусланиб қолиши ҳеч гап эмас.

Бу ҳақда Қуръони каримда шундай дейилади: “Улар у жойда: “Парвардигоро, бизларни (азобдан) чиқаргин – бизлар қилиб ўтган амалларимиздан бошқача яхши (амалларни) қилайлик!” – деб фарёд қилурлар. Ахир, Биз сизларга эслатма оладиган киши эслатма олгудек узун умр бермаганмидик?! Сизларга огоҳлантирувчи (пайғамбар) ҳам келган эди-ку!...” (Фотир сураси 37-оят).

Расул алайҳиссалом ҳам ёшлик кишининг камолот касб этадиган, кўп ютуқларга эришадиган вақти эканига таъкидлаб шундай дейдилар: “Беш нарсани беш нарсадан олдин ғанимат билинг: кексаликдан олдин ёшликни, касалликдан олдин саломатликни, камбағалликдан олдин бойликни, бандликдан олдин бўш вақтни, ўлимдан олдин тирикликни ғанимат билинг!” (Имом Термизий ва Имом Байҳақийлар ривоят қилишган).

Демак, ёшларимиз ҳаётининг баҳори бўлган даврни турли бекорчи ўйин-кулгу, орзу-ҳавсалар, гуноҳ ишлар билан эмас, илм, касбкор билан ибодат ва савобли ишлар билан ўтказиши лозим, – дедилар муфтий ҳазратлари ўз сўзида.

Шунингдек, муфтий Нуриддин домла суҳбатлари давомида ёшлар орасида қимор ва турли ўйинларга берилиш, маънавий бузуқлик, шафқатсизлик, каби иллатлар кўпайиб бораётгани ҳақида сўз юритиб, интернетдан тўғри фойдаланиш ҳақида ҳам фикр билдирдилар.

– Бугун нима саволимиз бўлса, илмли кишилардан эмас, интернетдан излаймиз. Унинг жавоби тўғрими, нотўғрими ангамаймиз. Кейин эса турли тушунмовчиликлар гирдобида қоламиз. Бир ўйлаб кўринг, бир кунда неча соатлаб интернетда ўтирамиз. Ота-онамизга, яқинларимизга ҳам шунча вақт ажратяпмизми? Фарзандимизга бирор илм ўргатяпмизми? Бир кунда бир маҳал ота-онамизга вақт ажартиб улардан ҳол-аҳвол сўраб қўйсак қанча хурсанд бўлади. Шу ҳақда ҳам мулоҳаза қилайлик, – дедилар муфтий ҳазратлари.

Суҳбат якунида Нуриддин домла ҳазратлари юртимиз ривожи, ёшларимиз келажаги ва жамоат ҳақига хайрли дуолар қилдилар.

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Матбуот хизмати

muslim.uz

МУФТИЙ МИНБАРИ
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Сафарга чиқишнинг 17 одоби

3.01.2025   657   5 min.
Сафарга чиқишнинг 17 одоби

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Ҳаётда инсон учун одоб ва маданият асосий масала ҳисобланади. Улар билан хулқ гўзал, амал зийнатли бўлади. Кечасию кундузи содир қилинадиган турли-туман яхши амаллар натижасида жамият аъзолари ўртасида тотувлик, иттифоқ пайдо бўлади. Шунинг учун Ислом шариати инсон ҳаётининг ҳар бир жабҳасида одоб ва ахлоқ борасида раҳнамолик қилади. Зеро, Аллоҳ таолонинг Ўзи ҳар бир яхшиликка муваффақ қилувчи ва ёрдам сўралувчи Зотдир.

Қуйида сафар одоблари ва унга оид баъзи масалаларни зикр этиб ўтамиз.

1. Сафар олдидан истихора қилиш.

2. Гуноҳ-маъсиятлардан тавба қилиш.

3. Имкон қадар қарзларини тўлаш ёки шу ишга вакил тайинлаш, омонатларни эгаларига топшириш каби ишлар билан зиммасидаги бошқаларнинг ҳақини ҳалоллаб олиш.

4. Аҳли аёлини нафақа билан таъминлаш.

Имом Ғаззолий раҳматуллоҳи алайҳ сафар қилувчи сафарга чиқишдан олдин баъзи вазифаларни адо этиши лозимлигини айтиб ўтганлар:

а) Аҳли аёлини нафақа билан таъминлаш;

б) Ўзида бирон кишининг омонати ёки қарзи бўлса, уни адо этиш;

в) Бирор ишга масъул бўлса, ишидаги жорий интизомга риоя қилиш;

г) Сафар харажатлари ҳалолдан бўлиши.

5. Ота-онасини ёки итоат этиши вожиб бўлган кишиларни рози қилиш.

6. Жума куни завол вақтидан олдин сафарга чиқиш.

7. Солиҳ ҳамроҳ танлаш.

Шерик танлаш сафарнинг муҳим жиҳатларидан бўлиб, танланган ҳамроҳ тақводор, яхши фикрли, тоат ва ибодатда кўмакчи бўлиши лозим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эҳтиёт юзасидан тунда ёлғиз сафар қилишдан қайтарганлар.

Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Одамлар ёлғизликда нималар борлигини мен билганчалик билганларида, бирорта отлиқ кечаси ёлғиз юрмас эди», деганлар» (Имом Бухорий ривояти).

Абу Бурда ибн Абу Мусо отаси розияллоҳу анҳудан ривоят қилади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Солиҳ суҳбатдош билан ёмон суҳбатдош мушк соҳиби билан темирчининг дам ургичига ўхшайди. Мушк соҳибидан қуруқ қайтмайсан – ё уни (мушкни) сотиб оласан, ё ҳидини туясан. Темирчининг дам ургичи эса баданингни ёки кийимингни куйдиради ёхуд ундан нохуш ҳид туясан» (Имом Бухорий ривояти).

Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ҳамроҳларнинг энг яхшиси тўрт киши бўлишидир», дедилар» (Доримий ривояти).

Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳнинг наздида ҳамроҳларнинг энг яхшиси – ҳамроҳига яхши бўлганидир. Аллоҳнинг наздида қўшниларнинг энг яхшиси – қўшнисига яхши бўлганидир», дедилар» (Имом Термизий ривояти).

8. Биродарларига сафарга кетаётганини билдириб, уларнинг хайрли дуоларини олиш.

9. Имкони бўлса, сафарга пайшанба куни чиқиш.

10. Ҳаж сафари учун ажратилган молнинг ҳалол бўлишига, шубҳадан холи бўлишига қаттиқ эътибор бериш.

Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумо айтадилар:

«Мусофирнинг зоди роҳиласи (сафарга сарфлайдиган харажатлари) ҳалол, покиза бўлиши, сафар мобайнида (ён-атрофдагиларга) ширинсуханлиги, ҳамсафарларига хушмуомалалиги, еб-ичиш ва харажатларда қўлидан келганича уларга ёрдам бериши улуғ инсон эканининг аломатидир».

11. Сафарга тонг саҳарда чиқиш.

12. Сафар олдидан икки ракъат намоз ўқиш.

13. Садақа қилиш.

14. Сафар анжомларини олиш.

15. Ҳамроҳлардан бирини бошлиқ қилиб сайлаш.

Ҳадиси шарифда сафардаги шериклар тажрибали, омонатдор, фаҳм-фаросатли, солиҳ кишини бошлиқ қилиб сайлаб, унга итоат этишга буюрилганлар.

Абу Саъид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сафар қилувчилар уч киши бўлса, албатта бирларини бошлиқ қилиб олсинлар», деганлар» (Абу Довуд ривояти).

16. Қариндош, дўст-биродарлари билан видолашиш.

17. Сафар дуоларини ўқиш.

Сафар олдидан, сафар асносида, сафардан қайтганда ўқиладиган дуо ва зикрлар ҳадиси шарифларда келган. Аллоҳ насиб этса, кейинги сонларда ўша дуолардан баъзиларини зикр қиламиз.

Абдуманнон Абдуллоҳ

Мақолалар