Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyul, 2025   |   17 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:19
Quyosh
05:01
Peshin
12:34
Asr
17:41
Shom
20:01
Xufton
21:34
Bismillah
12 Iyul, 2025, 17 Muharram, 1447

Ijtimoiy tarmoqlarda tarqalgan xabarlarga munosabat

12.05.2021   5579   2 min.
Ijtimoiy tarmoqlarda tarqalgan xabarlarga munosabat

Shu kunlarda mo'min-musulmon xalqimiz uzoq yillardan buyon iste'molida qo'llab kelgan Ramazon hayitidan avvalgi kunni “Arafa” deyish masalasida turli bahs-munozaralar keng tarqalmoqda.

Keyingi paytlarda diniy va urfiy mavzularda odamlar o'rtasida turli tushunmovchiliklar ham ko'payib bormoqda. Kunning mavzusiga keladigan bo'lsak, Ramazon oyi nihoyasidagi kunni arafa deyishni rad etish haqida chiqishlar ko'payib ketdi.

Ma'lumki, Qurbon hayitidan oldingi kun alohida Arafa kuni deb nomlanadi. Bu hammaga ayon, qo'shimga izohga ehtiyoj yo'q. Ammo, Ramazon hayiti oldidagi kunni arafa kuni deyilishi urfga binoan aytiladi. Halqimizda, nafaqat Ramazon hayiti oldidan, balki to'y arafasida, bayram arafasida, imtihon arafasida va hokazo iboralarni ishlatish odat tusiga kirgan.

Demak, Ramazon hayitidan bir kun oldinni “hayit arafasi” ma'nosida “Arafa”, deyish huddi biror muhim voqea-hodisaga yaqin fursatni “falon voqea arafasida” deb aytish kabidir. O'zbek tilining izohli lug'atida ham “Arafa” so'zi Makka shahri yaqinidagi tog' nomi, Qurbon hayitidan odingi kun kabi ma'nolarni ifodalash bilan birga bayram yoki biror tantanali kundan oldingi kun sifatida ham kelishi bayon etilgan.

Hullas, Ramazon hayitidan avvalgi kunni arafa deyish va yaxshi odatlarni qilish urfda mavjud. Urf esa, shariatga zid bo'lmasa e'tiborga olinadi. Bu kunda qo'shnilar bir-birlariga taom ulashishi kabi yaxshi odatlar ham bor. Zero, ulug' allomalarimiz “Hayit kunlari shodlikni izhor qilish dinning shiorlaridandir”, deganlar. Hadisi sharifda “Alloh taologa farzlardan keyingi eng sevimli amal musulmonning qalbiga xursandlik kirgizishdir”, deyilgan.

Shu bilan birga mo'min-musulmonlarning Ramazon hayiti arafasi bilan o'zaro bir-birlarini muborakbod etishlarida ham shar'iy monelik yo'q. Zero, bu xuddi juma bilan muborakbod etish kabi xayrli odatlardan sanaladi.

Shunday ekan, ulug' ayyom kayfiyati kezib yurgan fayzli damlarda turli mavzularni ko'tarib chiqib, insonlarni bayram tadorigidan chalg'itish durust emas. Aksincha Alloh taolo mo'min-musulmonlarga bayram qilib bergan ikki iydni har qancha keng nishonlasak, mo'min-musulmonlarga xursandchilik ulashsak, shuncha manfaatli bo'ladi, insha Alloh.

Haq taolo Ramazon hayitini muborak aylasin, behuda ishlardan O'zi saqlasin.

 

O'zbekiston musulmonlari idorasi

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Ummatimga tahdid qilingan narsa keladi

11.07.2025   2303   4 min.
Ummatimga tahdid qilingan narsa keladi

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

عَنْ أَبِي مُوسَى t قَالَ: صَلَّيْنَا الْمَغْرِبَ مَعَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، ثُمَّ قُلْنَا نَجْلِسُ حَتَّى نُصَلِّيَ الْعِشَاءَ، فَخَرَجَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: مَا زِلْتُمْ هَاهُنَا، قُلْنَا: نَعَمْ يَا رَسُولَ اللهِ، قُلْنَا نَجْلِسُ حَتَّى نُصَلِّيَ الْعِشَاءَ، قَالَ: أَحْسَنْتُمْ أَوْ أَصَبْتُمْ، ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ وَكَانَ كَثِيرًا مَا يَفْعَلُهُ فَقَالَ: النُّجُومُ أَمَنَةٌ لِلسَّمَاءِ فَإِذَا ذَهَبَتِ النُّجُومُ أُتِيَ السَّمَاءَ مَا تُوعَدُ، وَأَنَا أَمَنَةٌ لِأَصْحَابِي فَإِذَا ذَهَبْتُ أُتِيَ أَصْحَابِي مَا يُوعَدُونَ، وَأَصْحَابِي أَمَنَةٌ لِأُمَّتِي فَإِذَا ذَهَبَتْ أَصْحَابِي أُتِيَ أُمَّتِي مَا يُوعَدُونَ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Abu Muso roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan Shom namozini o‘qidik. So‘ngra «Xuftonni o‘qigunimizcha o‘tirib turaylik», dedik. Bas, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam oldimizga chiqdilar va:

«Hali ham shu yerdamisizlar?» dedilar.

«Ha, yo Allohning Rasuli. Xuftonni o‘qigunimizcha o‘tirib turaylik, dedik», deb javob berdik.

«Yaxshi qilibsizlar» yoki «To‘g‘ri qilibsizlar», dedilar u zot. So‘ngra boshlarini osmonga ko‘tardilar. Ko‘pincha shunday qilar edilar. Ke­yin u zot:

«Yulduzlar osmon uchun omonlikdir. Qachon yulduzlar ketsa, osmonga unga tahdid qilingan narsa keladi. Men sahobalarim uchun omonlikdirman. Qachon men ketsam, sahobalarimga ularga tahdid qilingan narsa keladi. Sahobalarim ummatim uchun omonlikdirlar. Qachon sahobalarim ketsalar, ummatimga ularga tahdid qilingan narsa keladir», dedilar».

Muslim rivoyat qilgan.

Ushbu hadisi sharifda Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlarida bo‘ladigan suhbatlardan birining mazmuni haqida so‘z ketmoqda. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlari o‘sha paytdagi Islom jamiyatining qalbi – yuragi ekanligi hammaga ma’lum. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning shaxslari musulmonlarga o‘rnak bo‘lganidek, u zotning masjidlari ham o‘zga masjidlarga o‘rnakdir. Islom jamiyatida har bir masjid o‘z qavmidan tashkil topgan kichik jamiyatning tinimsiz urib turgan yuragi bo‘lishi kerak.

Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam mazkur suhbatda sahobai kiromlarga ajoyib o‘xshatish ila o‘zlarining fazllarini bayon qilib bermoqdalar:

«Yulduzlar osmon uchun omonlikdir».

Yulduzlar osmonda tursalar, osmon omon bo‘ladi. Ular osmonning omonlik ishonchlaridir.

«Qachon yulduzlar ketsa, osmonga unga tahdid qilingan narsa keladi».

Osmonga tahdid qilingan narsa uning nizomining buzilishi va qiyomat qoim bo‘lishidir.

«Men sahobalarim uchun omonlikdirman».

Osmon yulduzlar bilan omon turganidek, sahobai kiromlar ham Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan tinch-omon yashar ekanlar.

«Qachon men ketsam, sahobalarimga ularga tahdid qilingan narsa keladi».

Sahobai kiromlarga tahdid qilingan narsa ularning oralarida xilof va kelishmovchiliklar kelib chiqishidir.

«Sahobalarim ummatim uchun omonlikdirlar».

Osmon yuduzlar bilan, sahobai kiromlar Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan tinch-omon yashaganlaridek, Islom ummati ham sahobai kiromlar bilan tinch yashar ekanlar.

«Qachon sahobalarim ketsalar, ummatimga ularga tahdid qilingan narsa keladir».

Islom ummatiga tahdid qilingan narsa havoi nafsga ergashish va molu dunyoga o‘ch bo‘lish kabi nuqsonlarga mubtalo bo‘lishdir.

Ushbu hadisi sharifdan sahobai kiromlarning fazllari qanchalik ulug‘ ekanligini bilib olishimiz kerak. Ana shunday ulug‘ fazl egalari bo‘lgan zotlarni hurmatlash va ulardan o‘rnak olish musulmon ummatining burchidir.


«Hadis va hayot» kitobining 21-juzidan olindi