Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyun, 2025   |   14 Zulhijja, 1446
search icon
Avvalgi sayt
ЎЗ РУ EN AR

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:28
Asr
17:37
Shom
19:59
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyun, 2025, 14 Zulhijja, 1446
Avvalgi sayt
#search
 YouTube

Fitr sadaqasi

11.05.2021   5374   8 min.
Fitr sadaqasi

 

قدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى    ٰ

Batahqiq, kim pok bo'lsa, yutuq topadir..

وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّىٰ

Va Robbisi ismini zikr qilsa va namoz o'qisa hamdir.

(A'la surasi 14-15-oyatlar)

Fitr sadaqasi ushbu oyat bilan farz bo'lgan.

Kasir ibn Abdullohdan, otasidan, bobosi roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan ushbu oyat haqida so'ralganda, "Fitr sadaqasi haqida nozil bo'lgan", deganlar.

Fitr sadaqasi Ramazondan fitr (og'iz ochiqlikka) chiqish munosabati bilan berilgani uchun ham shunday nom olgan. Fitr sadaqasi hanafiy mazhabida vojib amal bo'lib, boshqa sadaqalar moldan qilinsa, bu kishi boshidan qilinadi.

Fitr sadaqasining bir nechta nomlari bor. Ular:

  1. Fitr sadaqasi
  2. Fitr zakoti
  3. Ro'za zakoti
  4. Ramazon sadaqasi

Ushbu nomlari hadislarda vorid bo'lgan.

Farz bo'lishining hikmatlari:

  1. Ro'zadorni ramazon oyi davomida qilgan gunohlaridan poklaydi.
  2. Insonni ziqnalikdan asraydi.
  3. Ro'zadorni ajrini ko'paytiradi.
  4. Faqir va miskinlarga tenglik qilishni o'rgatadi.
  5. Alloh taologa ramazonga va ro'za tutishga etkazgani uchun shukr izhor qilishga undaydi.
  6. Musulmonlarni o'zaro muhabbatli bo'lishga chorlaydi.

Fitr sadaqasiga oid ba'zi hukm va ma'lumotlar:

  • Fitr sadaqasi ibodatlardan biri.
  • Uning vojib bo'lishligi zakot bilan bog'liq.
  • Fitr sadaqasining hukmi Hanafiy mazhabida vojib qilingan. Qolgan mazhablarda farz.
  • Fitr sadaqasi ikki sabab bilan farz bo'lgan:

     a) ro'za tutuvchini turli xil yomonliklardan poklash uchun.

Vaki' ibn Jarroh rohimahulloh: "Ramazon oyida fitr sadaqasini berishlik, namozdagi sajdai sahv kabidir. Sajdai sahv namozning nuqsonlarini to'g'rilagani kabi u ham ro'zaning nuqsonlarini to'g'rilaydi".

b) u miskinning o'sha kundagi taomi bo'lgani uchun.

  • Fitr sadaqasidan maqsad: miskinlarga kenglik, shodlik va quvonch kuni bo'lgan hayit bayrami kuni ularni taom so'rab yurishlaridan ozod qilishdir.

 Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: "Nabiy sollallohu alayhi vasallam: "Fitr sadaqasi ro'zadorni bekorchi va fahsh so'zlardan poklovchi va miskinlarga taom ulashishdir", dedilar". (Abu Dovud rivoyati)

Umar ibn Abdulaziz rohimahulloh aytdilar: "Fitr sadaqasini berib, so'ng iyd namozida chiqiladi".

  • Fitr sadaqasi har bir nisobga etgan moli bor mo'minga farzdir.

Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: "Rasululloh sollallohu alayhi vasallam har bir hur va qul yoki har bir erkak va ayolga fitr sadaqasini farz qildilar". (Muttafaqun alayhi rivoyati)

  • U ro'za tutadimi, tutmaydimi, kattami yo kichikmi hattoki beshikdagi go'dak bo'ladimi nisobga etgan puli bo'lsa fazrdir.
  • U ramazon hayitining quyoshi chiqishi bilan farz bo'ladi. Kim quyosh chishidan avval tug'ilsa yo islomni qabul qilsa, unga vojib bo'lmaydi. Lekin quyosh chiqqach, vojib bo'adi.
  • Kim mana shu vaqtdan oldin vafot etsa unga ham vojib emas. Kim o'sha vaqtga etgan zahoti vafot etsa, uni merosidan chiqariladi.
  • Musulmon kishi o'zi, kichik bolalari va ota-onasi hamda turmushga chiqmagan qizi nomidan beradi.
  • Hotinining nomidan ham bermaydi.
  • Majnun bolasining nomidan beradi.
  • Boy farzandi nomidan bermaydi.
  • Erkak kishi raj'iy taloq qo'ygan ayoli nomidan ham beradi.
  • Boin taloq qo'yganidan bermaydi.
  • Farzand otasining faqir xotini nomidan bermaydi, chunki u ayolning nafaqasi u bolaga vojib emas.
  • Ota-onasining nomidan ham bermaydi. Ammo ota-onasi ham faqir, ham majnun bo'lsa unda beradi.
  • Farzand agarchi otasi uni nomidan beradigan bo'lsa ham, o'zi berishga qodir bo'lsa, o'zi berishi kerak bo'ladi.
  • Kishi musulmon ishchilari nomidan bermaydi. Agar bersa, hech qisi yo'q.
  • Yetim bolani kafilligiga olgan kishi uning nomidan fitr sadaqa berishi shart emas.
  • Fitr sadaqaning miqdori bug'doydan yarim so', undan boshqalaridan bir so'. Bir so'=3.800 gramm.
  • Abu Said Al-Hudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: "Biz Rasululloh sollallohu alayhi vasallam zamonlarida bir so' miqdoricha taom berar edik". (Muttafaqun alayhi)
  • Barcha mazhab hurmo va arpadan bir so' berilishiga ittifoq qilganlar.
  • Bug'doydan bersa, yarim so' beradi.
  • Fitr sadaqasi har o'lkada o'sha erning keng tarqalgan taomidan beriladi.
  • Shakar, tuz kabi narsalardan chiqarilmaydi. Insonlar odatda ovqat sifatidan tanovul qiladigan narsadan berilishi kerak.
  • Konservalangan narsalardan ham berib bo'lmaydi.
  • Bir so'dan ko'proq miqdorda bersa ham joiz. Ziyodasiga savob oladi.
  • Hanafiy mazhabida arpa, hurmo, mayiz va bug'doyni o'zini berish joiz. Undan boshqa narsani pulidan beradi.
  • Bir kishining qarzi o'rniga bersa joiz emas.
  • Ishchisiga xizmat haqqi hisobidan ham berishi jozi bo'lmaydi.
  • Fitr sadaqasi berishning ikki vaqti bor. A) Mustahab vaqti: hayit kuni namozga borishdan avval.  B) joiz vaqti: hayitdan bir yoki ikki kun avval.
  • Kim bu vaqtlardan ham oldin bergan bo'lsa, Hanafiy mazhabiga ko'ra joiz bo'ladi. Qolgan mazhablarda qaytadan beradi.
  • Kishi bir vakil orqali bersa ham bo'ladi. Muhimi vaqtida bersa kifoya.
  • Iyd namozidan avval bera olmasa, keyin beradi.
  • Hanafiy mazhabida puldan bersa ham joiz.
  • Fitr sadaqasini haqiyqiy musulmon miskinga beradi.
  • Ishlashga qurbi etsa ham ishlamay yurganlarga bermaydi.

 

“Hadis va islom tarixi fanlari” kafedrasi mudiri F.Homidov

 

RAMAZON-2021
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Istig‘forning 72 ta xislati

02.06.2025   6363   4 min.
Istig‘forning 72 ta xislati

ISTIG‘FOR ning 72 ta XISLATI

                                       ni

    ULUG‘  USTOZ  ULAMOLARIMIZ  bayon  qilib  berganlar:

 

 

Kalomulloh – Qur’oni karimning

muborak oyati karimalaridan

va

Janobi Payg‘ambarimiz

Rasululloh sallallohu alayhi vasallamning

muborak hadisi shariflaridan

       ISTIG‘FOR ning 72 ta XISLATI:

 

 

  1. Alloh taologa itoatgo‘y banda istig‘for aytadi.
  2. Istig‘for aytgan banda payg‘ambarlar, solihlar yo‘lidan yuradi.
  3. Istig‘for aytuvchi odam imon halovatiga erishadi.
  4. Istig‘for bandani gunohlardan poklaydi.
  5. Istig‘for aytuvchining gunohlari savobli ishlarga almashtiriladi.
  6. Istig‘for aytuvchiga ne’matlar ko‘paytirib beriladi.
  7. Istig‘for bandaning ikki dunyoda ham martabasini ko‘taradi.
  8. Istig‘for baxt-saodat olib keladi.
  9. Istig‘for tufayli istig‘for aytuvchi ham, atrofdagi odamlar ham buzuqliklardan poklanadi.
  10. Istig‘for yomg‘ir yog‘ishiga sabab bo‘ladi.
  11. Istig‘for mol-dunyoga baraka kiritadi.
  12. Istig‘for aytuvchi inson farzand ne’mati bilan siylanadi.
  13. Dehqonchilik, chorvachilikdagi unumdorlik ham istig‘for aytish bilan uzviy bog‘liq.
  14. Istig‘for aytuvchi jahannamdan najot topadi.
  15. Istig‘for bandaning jannatga kirishiga sabab bo‘ladi.
  16. Istig‘for Alloh taoloning rahmati tushishiga sabab bo‘ladi.
  17. Istig‘for tanani baquvvat qiladi.
  18. Istig‘for aytuvchi odamning hayoti farovon bo‘ladi.
  19. Istig‘for aytuvchiga yaxshiliklar ko‘paytirilib beriladi.
  20. Istig‘for inson ko‘nglini xotirjam qiladi.
  21. Istig‘for boshga tushgan balolarni daf etadi.
  22. Istig‘for bandani Alloh taologa yaqinlashtiradi.
  23. Istig‘for aytuvchi odam Alloh taoloning rahmat-marhamatiga sazovor bo‘ladi.
  24. Istig‘for banda holatini ijobiy tomonga o‘zgarishiga sabab bo‘ladi.
  25. Istig‘for g‘iybatga kafforat bo‘ladi.
  26. Istig‘for shayton vasvasasini qaytaradi.
  27. Alloh taolo istig‘for aytgan bandani yaxshi ko‘radi.
  28. Istig‘for aytish Alloh taoloni xursand qiladi.
  29. Istig‘for g‘am-tashvishlarni ketkazadi.
  30. Istig‘for aytuvchi muammolaridan qutuladi.
  31. Istig‘for aytuvchi odam gunohlardan forig‘ bo‘ladi.
  32. Istig‘for aytuvchi muvaffaqiyat qozonadi.
  33. Istig‘for tashvishlarni aritadi.
  34. Ko‘p istig‘for aytuvchi odam kasallikdan to‘liq tuzalib ketadi.
  35. Istig‘for aytuvchi odam qiyinchilikdan farovonlikka chiqadi.
  36. Alloh taolo istig‘for aytuvchining mushkullarini oson qiladi.
  37. Yetib bo‘lmas marralarni istig‘for ila zabt etadi.
  38. Istig‘for ila dildagi vasvasalar yo‘qoladi.
  39. Istig‘for bilan qo‘rquvlar ariydi.
  40. Istig‘for bilan dilga quvonch kiradi.
  41. Istig‘for qalbga taskin beradi.
  42. Istig‘for ko‘ngilni xotirjam qiladi.
  43. Istig‘for tinchlik-xotirjamlik olib keladi.
  44. Istig‘for insonni sog‘lom qiladi.
  45. Istig‘for kasalliklarni aritadi.
  46. Istig‘for aytuvchi odam yorug‘ kunlarga erishadi.
  47. Istig‘for bilan inson orzusiga yetadi.
  48. Istig‘for aytuvchining dili yayraydi, ko‘ngli yoziladi.
  49. Istig‘for xursandchilik olib keladi.
  50. Istig‘for qalbni charog‘on, ruhni tetik qiladi.
  51. Istig‘for aytuvchining xotirasi kuchayadi.
  52. Istig‘for yuzni nurli qiladi.
  53. Istig‘for rizq kelishini osonlashtiradi.
  54. Istig‘for aytuvchining duosi qabul bo‘ladi.
  55. Alloh taolo istig‘for aytuvchining og‘irini yengil qiladi.
  56. Ko‘p istig‘for aytgan odam Qiyomat kuni nomai a’molini ko‘rib xursand bo‘ladi.
  57. Olamdan o‘tib ketgan ota-onalar farzandlari aytgan istig‘forlari tufayli jannatda eng yuqori martabalarga ko‘tarilishadi.
  58. Istig‘for odamni tushkunlikdan xalos etadi.
  59. Istig‘for hasrat-nadomatni, pushaymonni ketkazadi.
  60. Istig‘for qalbni tiniqlashtiradi.
  61. Istig‘for aytib yuruvchi odamga Alloh taolo har qanday qiyin vaziyatdan chiqish yo‘lini ko‘rsatadi.
  62. Istig‘for aytib yuruvchi odamning Alloh taolo musibatlarini ko‘taradi.
  63. Istig‘for aytib yurgan bandaning Alloh taolo har qanday qiyinchiliklarini yengillashtiradi.
  64. Istig‘for aytib yuruvchi inson qashshoqlikka yo‘liqmaydi.
  65. Istig‘for aytuvchining ishlari yurishadi.
  66. Istig‘for er-xotin o‘rtasidagi kelishmovchilikni daf etadi.
  67. Istig‘for farzandlarni itoatli qiladi.
  68. Alloh taolo istig‘for aytib yurgan odamga kutmagan tarafidan ne’mat, rizq jo‘natadi.
  69. Istig‘for aytuvchi odamning rizqi ulug‘ bo‘ladi.
  70. Istig‘for aytuvchi odamning kasb-koriga Alloh taolo xayr-baraka beradi.
  71. Kim mo‘minlar haqqiga istig‘for aytsa, Alloh unga har bir mo‘min muqobilida bittadan hasanot yozib qo‘yadi.
  72. Istig‘for aytilgan xonadonga ilohiy fayzu xayr-baraka kiradi.

 

Mehribon Parvardigorimiz

o‘zlarimizni ham,

farzand-zurriyotlarimizni ham

O‘zi buyurgan,

Janobi Payg‘ambarimiz alayhissalom tavsiya etgan,

o‘tmishda o‘tganlarimizning ruhlari shod bo‘ladigan,

xalqimiz xursand bo‘ladigan,

ota-onalarimiz rozi bo‘ladigan yo‘llardan yurishimizni nasib etsin!

Ibrohim domla Inomov

Ibratli hikoyalar
#logo