Payg'ambarimiz sollollohu alayhi vasallam Ramazon oyining oxirgi o'n kunida boshqa kunlaridan ko'ra ko'proq ibodat qilar, u kunlarni etikof bilan o'tkazar va qadr kechasini ushbu kechalardan qidirar edilar[1].
Imom Buxoriy rahmatullohi alayhi o'z sahihlarida Oisha onamiz roziyollohu anhodan rivoyat qiladilar: “Albatta Nabiy sollollohu alayhi vasallam, Ramazon oyining oxirgi o'n kuni kirib kelsa, ahllarini uyg'otar, tunlarini tiriltirar va bellarini mahkam bog'lar edilar”[2]
Hadisi sharifdagi Oisha onamizning: “Bellarini mahkam bog'lar edilar”, degani Payg'ambar sollollohu alayhi vasallamning ibodatga odatdagidan ko'proq jiddu-jahd qilib harakat qilganlaridan kinoya. Ba'zilar bu ayollaridan chetlashganlari, yaqinlik qilmaganlaridan kinoya deydilar.
“Tunlarini tiriltirar edi” deganlari esa, namoz va boshqa ibodatlar bilan tunning barchasini bedor o'tkazar edilar degan ma'noda. Oisha onamiz roziyollohu anhodan rivoyat qilingan boshqa hadisda: “ Men Rosululloh sollollohu alayhi vasallamni Ramazon oyidan boshqa biror paytda bir kechada Qur'oni karimning barchasini o'qiganlarini ham, tunning hammasini to tonggacha bedor bo'lganlarini ham, bir oy avvalidan oxirigacha to'liq ro'za tutganlarini ham bilmayman”[3] deganlar.
“Ahllarini uyg'otar edi” deganlari esa, ayollarini namozga uyg'otar edi degan ma'noda. Payg'ambar sollollohu alayhi vasallamning odatlaridan ma'lumki, U zot ahllarini boshqa kunlarda ham ibodatga uyg'otar edilar. Vitr o'qimoqchi bo'lsalar Oisha onamizni uyg'otganlari kabi.[4] Ammo Payg'ambar sollollohu alayhi vasallamning ahli oilalarini Ramazon oyining oxirgi o'n kunida uyg'otishlari yilning boshqa kunlariga nisbatan ko'proq bo'lar edi.
Shayxontohur tumani “Islom nuri” jome masjidi imom xatibi,
Toshkent Islom instituti o'qituvchisi
A. Sobirov
[1] Imom Muslim Oisha roziyollohu anho onamizdan rivoyat qilgan(1175)
[2] Imom Buxoriy rivoyati(1913)
[3] Imom Nasaiy rivoyati(1641)
[4] Imom Buxoriy rivoyati(952)
Savol: Farzandim davolanish uchun xorijga ketgan edi. Men agar bolam tuzalib kelsa, tilla taqinchoqlarimni sadaqa qilaman, deb nazr qilgan edim. Alhamdulillah, tuzalib keldi. Sadaqa qilaman, deb tursam, qaynonam, taqinchoqlaringiz toza tilladan, uni menga soting va pulini sadaqa qilaverasiz, deb talab qilmoqda. Nima qilsam, to‘g‘ri ish qilgan bo‘laman?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Mazhabimizda zakot, fitr sadaqasi, ushr va nazr kabi vojib sadaqalarda, ularning qiymatini berish mumkin. Shu bois siz ham tillangizning o‘zini yoki sotib, pulini sadaqa qilsangiz ham bo‘ladi. Faqat sotishda, bozordagi narxi e’tiborga olinadi. Undan kam narxga sotish mumkin emas.
Kam narxga sotsangiz, tafovutini o‘zingizdan qo‘shib sadaqa qilishingiz lozim bo‘ladi. Masalan, tilla taqinchoqlaringiz narxi nazrni ado qilish kunlarida bozorda 10 million so‘m bo‘lsa, lekin tanishim yoki yaqin insonim deb, 8 millionga sotsangiz, yoniga 2 million qo‘shib, sadaqa qilasiz va shu bilan nazringizdan qutilasiz. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi