Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Iyun, 2025   |   15 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
19:59
Xufton
21:37
Bismillah
11 Iyun, 2025, 15 Zulhijja, 1446

Oylar sultoni — Ramazon: Avval namozmi yo iftor? Ro'zador kunduzi cho'milishi mumkinmi?

29.04.2021   4717   4 min.
Oylar sultoni — Ramazon: Avval namozmi yo iftor? Ro'zador kunduzi cho'milishi mumkinmi?

Navbatdagi suhbat O'zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo bo'limi mutaxassisi Muhammadjon Ibragimov bilan uyushtirildi.

 

Avval iftor qilinadimi yoki shom namozi o'qiladimi?

Islom dinida iftorlikni tezlashtirishga targ'ib qilingan, og'iz ochishni qasddan shom namozidan keyinga surish sunnatga xilofdir. Chunki Rasululloh sollallohu alayhi vasallam odatda avval og'iz ochib, keyin shom namozini ado etar edilar.

Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam namoz o'qishdan oldin og'zilarini ho'l xurmolar bilan ochardilar...» (Imom Abu Dovud rivoyati).

Demak, ro'zador shom namozining vaqti kirishi bilan og'zini ochib, chanqog'ini qondirib olgandan keyin shom namozini ado etishga kirishishi maqsadga muvofiq ekan.

Iftorni tezlatish afzalligi borasida Sahl ibn Sa'd roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Insonlar og'iz ochishni tezlashtirsalar, yaxshilikda bardavom bo'ladilar», deganlar (Imom Buxoriy rivoyati).

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan boshqa bir hadisida Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Alloh azza va jalla shunday dedi: Bandalarimning menga eng suyuklisi, ularning tezroq og'iz ochganlaridir», dedilar (Imom Ahmad va Imom Termiziy rivoyat qilgan).

Ushbu hadislardan kelib chiqib, fuqaholarimiz quyosh botishi bilan namozdan oldin og'iz ochish mustahabdir, deganlar («Raddul muhtor»). Ushbu hukm barcha farz va nafl ro'zalarning barchasiga tegishli. Chunki bu borada vorid bo'lgan hadislar farz ro'zalarga xoslangan emas.

Ro'zador kunduzi yuvinishi mumkinmi?

Odamlar orasida ro'zador kishi kunduzi yuvinishi haqida bir biriga mutlaqo zid ikki xil qarash bor. Biri ro'zador kishi kunduz kuni mutlaqo yuvinishi mumkin emas, deydi. Boshqasi kunduz kuni ro'zador ham bemalol yuvinish mumkinligini ta'kidlaydi.

Bu mavzuda so'z boshlashdan avval, kunduz kuni ehtilom bo'lib qolgan ro'zador g'usl qilishi vojibligi, albatta, yuvinishi shart ekanini ta'kidlaymiz va bu borada hech qanday ixtilof yo'q. Bizning mavzumiz g'usl qilishi vojib bo'lmagan ro'zadorning yuvinishi haqida bo'ladi.

Bu mavzuda «Al-Fatovol Hindiya» kitobida shunday deyiladi: «Abu Hanifa rahmatullohi alayhdan rivoyat qilinishicha, ro'zador tahoratdan boshqa paytlarda og'iz va burun chayishi makruhdir. Shuningdek g'usl qilish (cho'milish), boshiga suv qo'yish, suvga sho'ng'ish, namlangan kiyimga o'ranish ham makruhdir. Abu Yusuf rahmatullohi alayh aytadilar: ‘Yuqorida sanalgan ishlar makruh emas’. Mana shu gap ustunroq, ‘Muhiti Saraxsiy’ kitobida shunday kelgan».

Demak, jiddiy zarurat bo'lmaganda, tahoratdan boshqa paytlarda og'iz va burun chayish, g'usl qilish (cho'milish), boshiga suv qo'yish, suvga sho'ng'ish, namlangan kiyimga o'ranish kabi ishlarni qilinmasa, bu ishlarni iftordan keyinga qoldirilsa, imom Abu Hanifa rahimahullohning so'zlariga amal qilingan bo'ladi.

Lekin, masalan, kun juda isib ketganida va boshqa shu kabi holatlarda yuqoridagi ishlarni qilish zarurati tug'ilsa va ibodatdan bezor bo'lish ma'nosida emas, balki ibodatga yordam olish ma'nosida bu ishlarni qilinsa, imom Abu Yusuf rahimahullohning so'zlariga, keyingi ulamolar ustun ko'rgan so'zga amal qilingan bo'ladi, makruh bo'lmaydi.

Ro'zador odam chanqagan vaqti og'ziga suv olib, yutmasdan g'arg'ara qilsa bo'ladimi?

Zarurat bo'lsa, ro'zador odam og'izini ohista chayishi mumkin. Lekin g'arg'ara qilib, og'iz chayish makruh bo'ladi. Chunki bunda suv yutilib ketib, ro'zani ochib yuborish xavfi bor. Agar qattiq chayish oqibatida ichga suv ketib qolsa, ro'zasi buziladi va Ramazondan keyin qazosini tutishi shart bo'lib qoladi. Vallohu a'lam.

Ma'lumot uchun: Sizda shar'iy masalalarda savollar bo'lsa, O'zbekiston musulmonlari idorasining Telegram’dagi @diniysavollar kanaliga, «savollar.muslim.uz» saytiga yoki fatvo bo'limining 78-150-33-44 raqamli koll-markaziga murojaat qilishingiz mumkin.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Jannatning hamma eshiklarini ochinglar...

09.06.2025   4757   2 min.
Jannatning hamma eshiklarini ochinglar...

 

﴿ شَهِدَ ٱللَّهُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَأُوْلُواْ ٱلۡعِلۡمِ قَآئِمَۢا بِٱلۡقِسۡطِۚ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ ﴾
[ آل عمران: 18]

 
 


O‘qilishi: Shahidallohu annahu laa ilaha illa huva val malaaikatu va ulul ilmi qooiman bilqisti laa ilaha illa huval ’aziyzul hakiym.

Ma’nosi: "Alloh adolat ila turib, albatta, Undan o‘zga iloh yo‘qligiga shohidlik berdi. Farishtalar va ilm egalari ham guvohlik berdilar. Undan o‘zga iloh yo‘q. U aziz va hakim Zotdir" (Oli Imron surasi, 18-oyat).


Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: "Kim ushbu oyatni o‘qib, oxirida "Allohdan boshqa iloh yo‘q ekanligiga men ham guvohman" desa, Alloh taolo ushbu oyatning harflari adadicha farishtalarni qiyomat kunigacha o‘sha kishining haqqiga istig‘for ayttirib qo‘yadi".


U zot alayhissalom boshqa hadisda bunday deganlar: "Kim uyquga yotishidan oldin ushbu oyatni o‘qisa, Alloh taolo yetmish mingta farishtani yaratadi va ular qiyomat kunigacha o‘sha kishining haqqiga istig‘for aytib turadilar".


Abu G‘olib aytadilar: "Men Kufaga tijorat qilish uchun borganimda A’mashga qo‘shni bo‘lib turdim. Shunda u kishini har kecha ushbu oyatni takror va takror o‘qigani va undan keyin: "Men ham Alloh guvohlik bergan narsaga guvohman, men ushbu guvohligimni Allohga omonat qilib topshiraman. Qiyomat kunida Alloh taolo menga omonatimni qaytargay" deganlarini eshitar edim.
 
Shunda u kishidan buning sababini so‘raganimda, aytgan edilar: "Abu Voil menga Ibn Mas’uddan rivoyat qilib aytgan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: "Kim ushbu oyatni o‘qib, oxirida ushbu kalimalarni aytsa, qiyomat kunida Alloh taolo unga xitob qilib bunday deydi: "Bandam menga bergan va’dangda turding, ya’ni tavhidda, Men ham O‘z va’damda turaman. Ey, maloikalarim! Jannatning hamma eshiklarini ochinglar, bu bandam xohlagan eshigidan kirsin", deydi".