facebook.com › posts. Musulmon olamida masjidlarning o'rni beqiyos. Ular nafaqat ibodat, balki ma'rifat, saxovat, axborot almashinuvi markazlari hamdir. E'tiboringizga dunyodagi eng yirik masjidlar ettiligini keltirib o'tamiz.
Masjid ul-harom. Makka, Saudiya Arabistoni
Eng ulkan, barcha musulmonlar talpinuvchi mo''tabar masjid. Umumiy sahni 400 ming kv. metr bo'lib, 1,1 million namozxonni sig'dira oladi. Bu ko'rsatkich haj mavsumida 4 million nafarga qadar ortadi. Ka'ba eshigi 280 kilogrammlik sof oltindan yasalgan. Har birining balandligi 90 metrdan ortiq to'qqizta minorasi, to'rtta bosh darvozasi, qirq bitta eshigi bor.
Qur'oni Karimda «Masjidul harom» iborasi bir necha xil ma'noni anglatadi, gohida «haram» ma'nosida keladi. Makkai Mukarrama shahri atrofida belgilangan maxsus chegara bilan o'ralgan, shahar va uning atrofidagi muayyan joylarni o'z ichiga olgan mintaqadir. Bu hudud, Payg'ambarimizdan rivoyat qilingan hadisda aytilishicha, Alloh taolo osmonlar-u erni yaratgan kunida harom qilingan. U Allohning hurmati ila qiyomat kunigacha haromdir: daraxti kesilmaydi, o'simligi yulinmaydi, hayvonlari ovlanmaydi va bu erda urush qilib bo'lmaydi. Ichida va atrofida yomonliklar, shariatda ko'rsatilgan bir qancha ishlarni qilish harom bo'lgan masjiddir. Markaziy Osiyoda, xususan O'zbekistonda ham bir qator yirik masjidlar joylashgan. Jumladan, 2018 yil Qirg'iziston poytaxti Bishkek shahrida Turkiya bilan hamkorlikda qurib bitkazilgan masjid bir vaqtda 20 ming namozxonni sig'dira oladi. Ostonadagi «Hazrat Sulton» masjidi esa 11 gektar hududda joylashgan bo'lib, umumiy maydoni 17 ming kvadrat metrdan ortiq, sig'imi 5 ming kishi.
Tojikiston poytaxti Dushanbe shahrida joriy yil ishga tushishi kutilayotgan Markaziy Osiyoning eng yirik masjidi o'z bag'riga 120 ming kishini sig'diradi. Qatarlik homiylar ko'magida 2009 yildan buyon qurilayotgan bu masjid bitganidan so'ng dunyo etakchilari safidan joy ola biladi.
«Hazrati imom» majmuasi O'zbekistondagi eng yirik masjid hisoblanadi, Andijon viloyati Asaka tumanidagi «Holid ibn Valid» masjidi ham yirik masjidlar qatorida turadi.
***
Nabaviy masjidi (Masjid un-nabiy), Madina, Saudiya Arabistoni
Madinai Munavvaradagi barcha musulmonlar uchun tabarruk masjid – Muhammad (sollallohu alayhi va sallam) payg'ambarning masjidi. Masjid qurilishida Rasulullohning (s.a.v.) shaxsan o'zlari ishtirok etgan. Majmua ichida Payg'ambar (s.a.v.) hamda Hazrati Abu Bakr Siddiq va Umar ibn Hattob (roziyallohu anhum) qabrlari joylashgan. Ushbu masjid keyinchalik Hazrati Umar va Usmon (roziyallohu anhum) tomonidan bir necha bor ta'mirlanib, kengaytirib borilgan. 105 metrli ikkita, 75 metrli to'rtta minorasi, o'zi ochib-yopiladigan 27ta tomi, 400dan ortiq ustuni, 6800 qandili bor. Sahni 100 ming kv. metrdan ortiq bo'lib, bir vaqtda 1 milliondan ziyod kishini bag'riga sig'dira oladi.
***
Feysal masjidi. Islomobod, Pokiston
Dunyodagi eng katta masjidlar orasida to'rtinchi o'rinda turuvchi Feysal masjidi 90 metr balandlikdagi to'rt minora bilan o'ralgan. Bu inshoot qurilishi 1976 yil boshlanib, 1986 yilda yakunlangan. Masjidning umumiy sahni 5 ming kv. metrni tashkil etadi va 300 mingga yaqin namozxonni sig'dira oladi. Loyihasi an'anaviy masjidlarni eslatmasligi tufayli qurilish jarayonida ko'plab noroziliklar kelib chiqqan. Ko'rinishidan badaviylar o'tovini eslatuvchi majmua to'liq qurib bitkazilgach, mahobati, qulayligi bilan barchaga manzur bo'lgan.
I.Abduxoliqov tayyorladi,O'zA
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِي اللهُ عَنْهُ ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: إِذَا أَكَلَ أَحَدُكُمْ فَلْيَأْكُلْ بِيَمِينِهِ، وَإِذَا شَرِبَ فَلْيَشْرَبْ بِيَمِينِهِ، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَأْكُلُ بِشِمَالِهِ وَيَشْرَبُ بِشِمَالِهِ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ وَأَبُو دَاوُدَ وَالتِّرْمِذِيُّ.
Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Qachon birortangiz yesa, o‘ng qo‘li bilan yesin. Qachon birortangiz ichsa, o‘ng qo‘li bilan ichsin. Chunki shayton chap qo‘li bilan yeb, chap qo‘li bilan ichadi», dedilar (Muslim, Abu Dovud, Termiziy rivoyat qilganlar).
Demak, chap qo‘li bilan yeb-ichgan odam Rohmanning amridan yuz o‘girib, shaytonga ergashgan va uning ishini qilgan bo‘ladi.
Shuning uchun bu masalaga katta e’tibor bilan qaramog‘imiz, farzandlarimizga ham o‘rgatmog‘imiz lozim.
عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْأَكْوَعِ رَضِي اللهُ عَنْهُ: أَنَّ رَجُلًا أَكَلَ عِنْدَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِشِمَالِهِ، فَقَالَ: كُلْ بِيَمِينِكَ، قَالَ: لَا أَسْتَطِيعُ، قَالَ: لَا اسْتَطَعْتَ، مَا مَنَعَهُ إِلَّا الْكِبْرُ، قَالَ: فَمَا رَفَعَهَا إِلَى فِيهِ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ.
Salama ibn al-Akva’ roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Bir kishi Nabiy sollallohu alayhi vasallamning huzurlarida chap qo‘li bilan taom yedi. Bas, u zot:
«O‘ng qo‘ling bilan ye!» dedilar.
«Qodir emasman», dedi u.
«Qodir bo‘lmagin! Uni kibrdan boshqa narsa man qilmadi», dedilar u zot. Haligi odam qo‘lini og‘ziga ko‘tara olmay qoldi» (Muslim rivoyat qilgan).
Ushbu hadisi sharifdan dinimizda ovqatlanish madaniyatiga qanchalik ahamiyat berilganligini yorqin ko‘rib turibmiz. Albatta, gap ovqatlanishning islomiy madaniyati haqida ketmoqda. Ovqatlanishning islomiy madaniyatlaridan biri o‘ng qo‘l bilan yeyishdir. Har bir musulmon inson bu muhim ishga alohida e’tibor bilan qarashi lozim. Ba’zi bir kishilar bu islomiy madaniyatga rioya qilmasalar, ularni ogohlantirish kerak.
Ushbu rivoyatning qahramoni ham Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning huzurlarida ovqatlanishning islomiy madaniyatiga rioya qilmay, chap qo‘li bilan taom yeyishga tutindi. Albatta, Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bu holga beparvo bo‘lishlari mumkin emas edi. Shuning uchun mazkur odobsiz kishiga ta’lim berib:
«O‘ng qo‘ling bilan ye!» dedilar».
Bunday paytda har qanday odam ta’lim beruvchiga tashakkur aytib, o‘zini o‘nglab olishga urinadi. Odob-axloq taqozosi shu. Ammo haligi odam Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamga tashakkur aytib, o‘z xatosini tuzatib, o‘ng qo‘li bilan taom yeyishga o‘tish o‘rniga:
«Qodir emasman», dedi».
Ya’ni, bu «Ovqatni o‘ng qo‘li bilan yeya olmayman. Chap qo‘lim bilan yeyaveraman», degani edi. O‘zi noto‘g‘ri ish qila turib, unga mehr ko‘rsatib, xatosini to‘g‘rilab qo‘ygan zot Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamga nisbatan bunday betgachoparlik qilgan nobakor har qanday jazoga va qarg‘ishga loyiq edi. Shuning uchun ham Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam ochiq-oydin qilib:
«Qodir bo‘lmagin!» dedilar».
Ya’ni, «O‘ng qo‘ling bilan taom yeya olmasang, bir yo‘la yeya olmay qolgin», dedilar. Hamda u yerda hozir bo‘lganlarga tushuntirish uchun:
«Uni kibrdan boshqa narsa man qilmadi», deb, qo‘shib qo‘ydilar. Ya’ni, u odam yuqoridagi gapni haqiqatda o‘ng qo‘lida nuqson borligi uchun emas, kibr bilan xatosini tan olishdan bosh tortib aytgan edi.
Shuning uchun ham Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam uni duoibad qildilar. U zot sollallohu alayhi vasallamning duolari joyida qabul bo‘ldi.
«Haligi odam qo‘lini og‘ziga ko‘tara olmay qoldi».
Ajab bo‘ldi! Battar bo‘lsin! O‘z foydasini bilmagan, shariat hukmidan ko‘ra o‘zining kibrini ustun qo‘yadiganlar uchun bu ham kam!
Ushbu hadisi sharifdan olinadigan foydalar:
1. Chap qo‘l bilan taom yeb bo‘lmasligi.
2. Birovning chap qo‘l bilan yeganini ko‘rgan odam tanbeh berib, o‘ng qo‘l bilan yeyishini eslatib qo‘yishi kerakligi.
3. Diniy hukmlar bo‘yicha nasihat eshitgan odam mutakabbirlik qilmasligi kerakligi.
4. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning duolari darhol qabul bo‘lishi.
«Hadis va hayot» kitobi 16-juz