Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Iyul, 2025   |   13 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:15
Quyosh
04:58
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:37
Bismillah
08 Iyul, 2025, 13 Muharram, 1447

Dunyodagi eng yirik masjidlar (birinchi qism)

15.04.2021   2490   4 min.
Dunyodagi eng yirik masjidlar (birinchi qism)

Jahon ommaviy axborot vositalarida

facebook.com › posts.  Musulmon olamida masjidlarning o'rni beqiyos. Ular nafaqat ibodat, balki ma'rifat, saxovat, axborot almashinuvi markazlari hamdir. E'tiboringizga dunyodagi eng yirik masjidlar ettiligini keltirib o'tamiz.

Masjid ul-harom. Makka, Saudiya Arabistoni

Eng ulkan, barcha musulmonlar talpinuvchi mo''tabar masjid. Umumiy sahni 400 ming kv. metr bo'lib, 1,1 million namozxonni sig'dira oladi. Bu ko'rsatkich haj mavsumida 4 million nafarga qadar ortadi. Ka'ba eshigi 280 kilogrammlik sof oltindan yasalgan. Har birining balandligi 90 metrdan ortiq to'qqizta minorasi, to'rtta bosh darvozasi, qirq bitta eshigi bor.

Qur'oni Karimda «Masjidul harom» iborasi bir necha xil ma'noni anglatadi, gohida «haram» ma'nosida keladi. Makkai Mukarrama shahri atrofida belgilangan maxsus chegara bilan o'ralgan, shahar va uning atrofidagi muayyan joylarni o'z ichiga olgan mintaqadir. Bu hudud, Payg'ambarimizdan rivoyat qilingan hadisda aytilishicha, Alloh taolo osmonlar-u erni yaratgan kunida harom qilingan. U Allohning hurmati ila qiyomat kunigacha haromdir: daraxti kesilmaydi, o'simligi yulinmaydi, hayvonlari ovlanmaydi va bu erda urush qilib bo'lmaydi. Ichida va atrofida yomonliklar, shariatda ko'rsatilgan bir qancha ishlarni qilish harom bo'lgan masjiddir. Markaziy Osiyoda, xususan O'zbekistonda ham bir qator yirik masjidlar joylashgan. Jumladan, 2018 yil Qirg'iziston poytaxti Bishkek shahrida Turkiya bilan hamkorlikda qurib bitkazilgan masjid bir vaqtda 20 ming namozxonni sig'dira oladi. Ostonadagi «Hazrat Sulton» masjidi esa 11 gektar hududda joylashgan bo'lib, umumiy maydoni 17 ming kvadrat metrdan ortiq, sig'imi 5 ming kishi.

Tojikiston poytaxti Dushanbe shahrida joriy yil ishga tushishi kutilayotgan Markaziy Osiyoning eng yirik masjidi o'z bag'riga 120 ming kishini sig'diradi. Qatarlik homiylar ko'magida 2009 yildan buyon qurilayotgan bu masjid bitganidan so'ng dunyo etakchilari safidan joy ola biladi. 

«Hazrati imom» majmuasi O'zbekistondagi eng yirik masjid hisoblanadi, Andijon viloyati Asaka tumanidagi «Holid ibn Valid» masjidi ham yirik masjidlar qatorida turadi.

***

   Nabaviy masjidi (Masjid un-nabiy), Madina, Saudiya Arabistoni

Madinai Munavvaradagi barcha musulmonlar uchun tabarruk masjid – Muhammad (sollallohu alayhi va sallam) payg'ambarning masjidi. Masjid qurilishida Rasulullohning (s.a.v.) shaxsan o'zlari ishtirok etgan. Majmua ichida Payg'ambar (s.a.v.) hamda Hazrati Abu Bakr Siddiq va Umar ibn Hattob (roziyallohu anhum) qabrlari joylashgan. Ushbu masjid keyinchalik Hazrati Umar va Usmon (roziyallohu anhum) tomonidan bir necha bor ta'mirlanib, kengaytirib borilgan. 105 metrli ikkita, 75 metrli to'rtta minorasi, o'zi ochib-yopiladigan 27ta tomi, 400dan ortiq ustuni, 6800 qandili bor. Sahni 100 ming kv. metrdan ortiq bo'lib, bir vaqtda 1 milliondan ziyod kishini bag'riga sig'dira oladi.

***

Feysal masjidi. Islomobod, Pokiston

 

Dunyodagi eng katta masjidlar orasida to'rtinchi o'rinda turuvchi Feysal masjidi 90 metr balandlikdagi to'rt minora bilan o'ralgan. Bu inshoot qurilishi 1976 yil boshlanib, 1986 yilda yakunlangan. Masjidning umumiy sahni 5 ming kv. metrni tashkil etadi va 300 mingga yaqin namozxonni sig'dira oladi. Loyihasi an'anaviy masjidlarni eslatmasligi tufayli qurilish jarayonida ko'plab noroziliklar kelib chiqqan. Ko'rinishidan badaviylar o'tovini eslatuvchi majmua to'liq qurib bitkazilgach, mahobati, qulayligi bilan barchaga manzur bo'lgan.

 

 

                                                                            I.Abduxoliqov tayyorladi,O'zA

Dunyo yangiliklari
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Mo‘tadillik - saodat

04.07.2025   8513   2 min.
Mo‘tadillik - saodat

Islom dini biror shaxs, guruh, mol-dunyoga nisbatan va obro‘-e’tibor topish uchun qilinadigan har qanday mutaassiblik va firqalarga bo‘linishni qoralaydi, tarafkashlikni johiliyat holatiga o‘xshatadi.

Mutaassiblikning turli ko‘rinishlari bor bo‘lib, ular kishining o‘zi, mol-dunyosi, farzandlari, millatini boshqalardan afzal bilib, bu yo‘lda ashaddiy ravishda kurashishi demakdir. Mo‘tabar manbalarimizda ota-bobolari va o‘zining nasabi bilan faxrlanish tuyg‘usi kishini do‘zaxga tortadi deb ta’kidlangan.

Mutaassiblik turlaridan biri bu diniy mutaassiblikdir. Diniy mutaassiblik deganda, ma’lum bir dinda asos bo‘lgan, ushbu din vakillari amal qiladigan ta’limot va qoidalarga qarshi chiqish, diniy tushunchalarni shariat ko‘rsatmalariga zid ravishda o‘zicha talqin qilib, boshqalarni unga ergashishga chorlash nazarda tutiladi. Diniy mutaassiblikning eng katta xatarlaridan biri bu, dinlararo muloqotga rahna solishdir.

Dinda mutaassibona harakat, dinda chuqur ketish, haddan oshish, Qur’on va Sunnatda kelgan ta’limotlarga zid ravishda o‘z fikriga ergashishni qattiq qoralanadi. Dinda haddan oshish deganda shariat belgilab qo‘ygan chegaradan chiqib ketish tushuniladi. Bu ish aqidada bo‘lsin, so‘z yoki amalda bo‘lsin, baribir. Bu borada Alloh taolo Baqara surasida  “Ushbular Allohning chegaralaridir. Bas, ulardan tajovuz qilmang. Va kim Allohning chegaralaridan tajovuz qilsa, bas, o‘shalar, ana o‘shalar, zolimlardir”, deb marhamat qiladi.

Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallam: “Dinda haddan oshishdan ehtiyot bo‘linglar. Chunki, sizlardan oldin o‘tganlarni dinda haddan oshishlik halok qilgandir” deb uqtirganlar. 

Shunday ekan, bugungi kundagi ko‘plab muammolarning ildizi mutaassiblik va haddan oshish ekanligini hammamiz chuqur anglashimiz lozim. Xulosa o‘rnida, bu kabi muammolarning yechimi sifatida Faqih doktor Vahba Mustafo Zuhayliy janoblarining ushbu so‘zlarini keltirish bilan yakunlaymiz: “Islom mo‘tadil din bo‘lib haqiqatlardan birortasida chetga chiqishga yoki haddan oshishga yo‘l qo‘ymasligini anglatadi. Islomda va boshqa dinlarda dinda haddan oshish ham, e’tiqodda bir taraflama va g‘ayritabiiy bo‘lish ham, haddan tashqari qattiq olish ham, juda bo‘sh qo‘yib yuborish ham yo‘q…”. 

Alloh ta’olo barchamizni haq yo‘ldan adashtirmasin.

Kosonsoy tumani "Sodod" jome masjidi imom-xatibi

Bahodir Mirfayziyev

Manba: @Softalimotlar

MAQOLA