Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Iyul, 2025   |   14 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:16
Quyosh
04:58
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:37
Bismillah
09 Iyul, 2025, 14 Muharram, 1447

Aqiydaviy ixtiloflar sababi

13.04.2021   4605   2 min.
Aqiydaviy ixtiloflar sababi

«Keyingi paytda sahnaga chiqqan aqidaviy ixtiloflar sababi ko'p o'ylantirayotgan va qiynayotgan edi.

Musulmonlarni bo'laklarga bo'lib tashlayotgan bu ko'rinish meni qattiq iztirobga solib, uning sabablari va muolajalari haqida jiddiy izlanayotgan edim. Va bular natijasida ayrim xulosalarga kelgan ham edim.

Bugun ana shu xulosalarimni to'ldiradigan qimmatli jumlalarni uchratdim. Ular marhum shayx Muhammad Said Ramazon Butiyning «Tavhidiy mazhablar va zamondosh falsafalar» kitoblaridagi quyida keltiradiganim satrlar edi», deydi ustoz, Islom olimi Mubashshir Ahmad domla.

Quyida ushbu iqtibosni keltirib o'tamiz:

«Agar aqida asoslari qalbiy taslimiyat bilan himoyalangan va asl insoniy fitrat to'siqlari bilan o'ralgan bo'lsa, odatda nafsning tashidan keladigan tashvish va shubhalar aqlni egallamagan bo'lsa, ixtilof omillaridan biror narsa bunday holdagi kishi ongiga kirib kela olmaydi.

Ixtilof bir narsada chuqurlashish natijasida paydo bo'ladi. Chunki izlanish olib borayotgan kishi bunda aniq zohirdan zonniy botinga o'tgan bo'ladi.

Agar izlanuvchilar ana shunday botinga etib borishsa, ixtilof qilishdan omonda bo'lishmaydi. Chunki bunda dalillarning ko'pi zonniy bo'ladi. Bu esa, ittifoqqa erishishga yo'l bermaydi.

Qalbiy taslimiyat egalari esa ixtilofga o'rin bermaydigan zohirdan boshqa tomonga o'tib ketishmaydi.

Zero, ular zohirning ortida bo'lgan noaniqlik va muammolarga e'tibor qaratishmaydi. Masalani mushohada qilishdan ko'z yumishadi va fikriy taammul eshiklarini yopishadi.

Ishni Alloh azza va jallaga taslim etishadi. So'ng, asosiy o'q tomir va ravshan kulliy zohirni mahkam tutishga qaytishadi. Bunda hech qanday xilofga o'rin qolmaydi.

Bu ilk davrlardagi Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ashoblarining holatlari edi. Agar holat mana shunday davom etganida musulmonlar safiga ixtilof sizib kirmagan va turli mazhab-firqalar paydo bo'lmagan bo'lar edi».

(Shayx Muhammad Said Ramazon Butiyning «Al-mazohibut tavhidiyya val falsafotul muosira» kitoblaridan, 45-46 betlar. «Dorul-fikr» nashriyoti, 2008-y.)

Bu iqtibosdan ma'lum bo'lyaptiki, agar musulmon Allohning borligi va birligiga iymon keltirish bilan kifoyalanib, qolgan masalalarni Allohga taslim eta olsa, ixtiloflardan omonda bo'lar ekan.


Mubashshir Ahmad

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Ashuro ro‘zasining fazilati

04.07.2025   5836   2 min.
Ashuro ro‘zasining fazilati

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Salama ibn Akva’ roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam aslamlik bir kishiga odamlar ichida «Kim biron narsa yegan bo‘lsa, kunning qolganida ro‘za tutsin, kim yemagan bo‘lsa, u ham ro‘za tutsin, chunki bugun Ashuro kuni», deb jar solishga buyurdilar».

Ikki Shayx va Nasaiylar rivoyat qilishgan.

Rubayyi’ bint Mu’avviz ibn Afro roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ashuro kuni ertalab Madina atrofidagi ansorlarning qishloqlariga odam yuborib, «Kim ro‘za tutgan holda tong ottirgan bo‘lsa, ro‘zasini tugal qilsin. Kim og‘zi ochiq holda tong ottirgan bo‘lsa, kunining qolganini (ro‘za bilan) tugal qilsin», dedilar.

Shundan keyin biz uning ro‘zasini tutadigan va yosh bolalarimizga ham Alloh xohlaganicha tuttiradigan bo‘ldik. Masjidga borib, ularga yungdan o‘yinchoq qilib berar edik. Birortasi ovqat deb yig‘lasa, iftorgacha unga o‘shani berar edik».

Muslim rivoyat qilgan.

Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi:

«Men Nabiy sollallohu alayhi vasallamning ushbu kun – Ashuro kunining hamda ushbu oy, ya’ni Ramazon oyining ro‘zasidan tashqari biror kunni boshqasidan afzal ko‘rib, ro‘za tutishga qasd qilganlarini ko‘rmadim».

Ikki Shayx rivoyat qilgan.

Izoh: Ya’ni, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam qachon Ashuro kuni kelar ekan, ro‘zasini tutsam, deb, intiq bo‘lib turar ekanlar. Boshqa biror kunning ro‘zasini tutish uchun bunchalik intizor bo‘lib kutmas ekanlar.

Shuningdek, Ramazon oyini ham qachon kelar ekan, ro‘zasini tutsam, deb, intiq bo‘lib kutar ekanlar. Boshqa biror oyning ro‘zasini tutishni bunchalik intizor bo‘lib kutmas ekanlar. U kishining ummatlari, ya’ni bizlar ham shunday bo‘lishimiz lozim.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ramazondan keyingi eng afzal ro‘za Allohning oyi muharramdadir. Farz namozdan keyingi eng afzal namoz tungi namozdir», dedilar».

Muslim rivoyat qilgan.

Abu Qatoda roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Ashuro kunining ro‘zasi o‘zidan oldingi yilning gunohlariga kafforat bo‘ladi», dedilar».

Muslim rivoyat qilgan.