Arab davlatlari va Islom hamkorlik tashkiloti a'zolari rahbarlari G'azoda o't ochishni zudlik bilan to'xtatishga chaqirishdi.
Saudiya Arabistoni poytaxti Ar-Riyoz shahrida Arab davlatlari Ligasi (AL) va Islom hamkorlik tashkilotining (OIC) favqulodda qo'shma sammiti o'tkazildi. Tadbir G'azo sektoridagi vaziyatga bag'ishlandi.
Saudiya Arabistoni valiahd shahzodasi Muhammad bin Salmon G'azo sektoridagi jangovar harakatlarni zudlik bilan to'xtatish va barcha garovga olinganlarni ozod qilishga chaqirdi. U Arab davlatlari Ligasi va Islom hamkorlik tashkilotining qo'shma sammitida shu haqda gapirdi.
«Bu xalqaro hamjamiyat va BMT Havfsizlik Kengashining Isroil tomonidan xalqaro gumanitar huquqning qo'pol buzilishiga chek qo'yish va dunyoda qabul qilingan ikki tomonlama standartlarni ta'kidlashga qodir emasligini isbotlagan gumanitar falokat», dedi u.
Uning so'zlariga ko'ra, mintaqada tinchlikka erishishning yagona yo'li «Isroil ishg'oliga va noqonuniy aholi punktlariga barham berish, Falastin xalqining huquqlarini tiklash va 1967 yilgi chegaralarga qaytib, poytaxti Sharqiy Quddus bo'lgan davlat yaratishdir».
Sammitda so'zga chiqqan Falastin milliy ma'muriyati rahbari Mahmud Abbos AQSh ma'muriyatini Isroilga «muqaddas joylarni bosib olish, huquqbuzarlik va tahqirlashlarga chek qo'yish» uchun ta'sir o'tkazishga chaqirdi.
«Hech qanday harbiy echim qabul qilinishi mumkin emas, chunki ularning barchasi muvaffaqiyatsizlikka uchradi. Biz G'azo sektori yoki G'arbiy Sohildan xalqimizni siqib chiqarishga qaratilgan har qanday urinishlarni qat'iyan rad etamiz», dedi Abbos.
Misr prezidenti Abdulfattoh as-Sisiy «G'azo sektorida zudlik bilan barqaror o't ochishni to'xtatishga» chaqirdi. O'z navbatida Eron prezidenti Ibrohim Raisiy Isroilni G'azo sektorida harbiy jinoyatlar va insoniyatga qarshi jinoyatlar sodir etishda aybladi.
Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdo'g'an Isroil va Falastin o'rtasidagi mojaroning yakuniy echimiga erishish uchun xalqaro tinchlik konferentsiyasini chaqirish zarurligini aytdi.
«Bizga bir necha soatlik tanaffuslar emas, balki G'azo sektorida doimiy sulh kerak. Isroil tomonidan beayb odamlarning huquqi poymol etilishi xalqaro huquq doirasida jazolanishi lozim... Turkiya G'azo aholisiga gumanitar yordam berishda davom etadi», dedi u.
Shu bilan birga, Qatar amiri Shayx Tamim bin Hamad Ol Soniyning aytishicha, Doha garovga olinganlarni ozod qilish uchun vositachilik harakatlarini amalga oshirmoqda. Shuningdek, u tez orada sulhga erishilishiga umid bildirdi.
«O'tmishda xalqaro huquq va insoniy qadriyatlarni hurmat qilish zarurligi haqida ma'ruza o'qigan ko'plab odamlar va davlatlar hozir bu vahshiyliklarga nisbatan sukut saqlamoqda (...) Bu misli ko'rilmagan voqealar», dedi u.
Sammit yakunida tomonlar qo'shma bayonotni imzoladilar. Unda G'azodagi urushni to'xtatish uchun zudlik bilan xalqaro choralar ko'rish kerakligi ta'kidlangan.
Davlatimiz rahbarining shu yil 14 martdagi “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qaroriga ko‘ra, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, Imom Moturidiy, Imom Buxoriy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi, Islom sivilizatsiyasi markazi, O‘zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan tashkil etilgan anjumanda dunyoning o‘ttizga yaqin davlatidan muftiylar, islomshunos va dinshunos olimlar, diniy-ma’rifiy soha vakillari ishtirok etmoqda.
Anjuman munosabati bilan o‘tkazilgan brifingda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita axborot xizmati rahbari – matbuot kotibi Ilhom Ma’rupov konferensiya va uning doirasidagi tadbirlar haqida ma’lumot berdi.
– Mamlakatimiz taraqqiyotining yangi bosqichida O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan jamiyatda diniy bag‘rikenglik, millatlararo totuvlik va ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, buyuk alloma va mutafakkirlarimizning boy ilmiy-ma’naviy merosini chuqur o‘rganish bo‘yicha puxta o‘ylangan izchil islohotlar amalga oshirilmoqda, – dedi I.Ma’rupov. – Ushbu ezgu ishlarning uzviy davomi sifatida 2025 yil 29-30 aprel kunlari Samarqand shahrida “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya o‘tkazilmoqda.
So‘nggi yillarda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar natijasida O‘zbekistonda moturidiyshunoslik ilmiy maktabi shakllandi, desak to‘g‘ri bo‘ladi.
Konferensiyaning ahamiyati va dolzarbligi haqida gapirganda bugungi kunda quyidagi omillar Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limotini chuqur o‘rganishni taqozo etayotganini alohida qayd etish lozim:
– muqaddas islom dini niqobi ostida faoliyat yuritayotgan radikal guruhlar harakati kuchayib borayotgan bugungi sharoitda xalqaro maydonda Imom Moturidiy ta’limotini o‘rganishga e’tibor oshmoqda;
– moturidiylik maktabining bag‘rikeng g‘oyalari, asrlar davomida mintaqamiz xususiyatlariga mos holda shakllangan insonparvar ta’limoti radikalizmga qarshi kurashning ta’sirchan va samarali vositasi sifatida baholanmoqda.
Konferensiya 3 ta shu’bada faoliyat olib boradi:
Birinchi shu’ba “Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosining islom ilmlari rivojidagi o‘rni” mavzuiga bag‘ishlangan bo‘lib, unda Imom Moturidiy, moturidiy allomalari va izdoshlari hayot yo‘li, Movarounnahr kalom ilmi maktabi rivojlanish tarixi haqida bahs-munozaralar, ilmiy muzokaralar bo‘lib o‘tadi.
Ikkinchi shu’ba “Moturidiylik ta’limotida umuminsoniy qadriyatlar talqini” mavzuida bo‘lib, u Moturidiylik ta’limotida ilgari surilgan g‘oyalar, jumladan, bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat nazariyalarining shakllanishiga oid munozaralarni o‘z ichiga oladi.
Uchinchi shu’ba “XXI asrda moturidiylik ta’limotining ahamiyati” mavzuiga bag‘ishlangan bo‘lib, u Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosida ko‘tarilgan mavzularning bugungi kundagi dolzarb muammolarni hal qilishdagi ilmiy va nazariy ahamiyatiga oid bahs-munozaralarni qamrab oladi.
Anjuman yakunida Imom Moturidiy ilmiy merosi va moturidiylik ta’limotini o‘rganishni yangi bosqichga olib chiqish bo‘yicha nufuzli olimlarning taklif va tashabbuslari asosida yakuniy deklaratsiya qabul qilinadi.
Bugun anjuman qatnashchilari uchun Samarqand shahridagi muqaddas qadamjolar va tarixiy-madaniy yodgorliklarga sayohat ko‘zda tutilgan.
G‘.Hasanov, A.Isroilov (video), O‘zA muxbirlari