30 Апрел, 2025, 2 Зулқаъда, 1446
30 Апрел, 2025, 2 Зулқаъда, 1446
Араб давлатлари ва Ислом ҳамкорлик ташкилоти аъзолари раҳбарлари Ғазода ўт очишни зудлик билан тўхтатишга чақиришди.
Саудия Арабистони пойтахти Ар-Риёз шаҳрида Араб давлатлари Лигаси (AL) ва Ислом ҳамкорлик ташкилотининг (OIC) фавқулодда қўшма саммити ўтказилди. Тадбир Ғазо секторидаги вазиятга бағишланди.
Саудия Арабистони валиаҳд шаҳзодаси Муҳаммад бин Салмон Ғазо секторидаги жанговар ҳаракатларни зудлик билан тўхтатиш ва барча гаровга олинганларни озод қилишга чақирди. У Араб давлатлари Лигаси ва Ислом ҳамкорлик ташкилотининг қўшма саммитида шу ҳақда гапирди.
«Бу халқаро ҳамжамият ва БМТ Хавфсизлик Кенгашининг Исроил томонидан халқаро гуманитар ҳуқуқнинг қўпол бузилишига чек қўйиш ва дунёда қабул қилинган икки томонлама стандартларни таъкидлашга қодир эмаслигини исботлаган гуманитар фалокат», деди у.
Унинг сўзларига кўра, минтақада тинчликка эришишнинг ягона йўли «Исроил ишғолига ва ноқонуний аҳоли пунктларига барҳам бериш, Фаластин халқининг ҳуқуқларини тиклаш ва 1967 йилги чегараларга қайтиб, пойтахти Шарқий Қуддус бўлган давлат яратишдир».
Саммитда сўзга чиққан Фаластин миллий маъмурияти раҳбари Маҳмуд Аббос АҚШ маъмуриятини Исроилга «муқаддас жойларни босиб олиш, ҳуқуқбузарлик ва таҳқирлашларга чек қўйиш» учун таъсир ўтказишга чақирди.
«Ҳеч қандай ҳарбий ечим қабул қилиниши мумкин эмас, чунки уларнинг барчаси муваффақиятсизликка учради. Биз Ғазо сектори ёки Ғарбий Соҳилдан халқимизни сиқиб чиқаришга қаратилган ҳар қандай уринишларни қатъиян рад этамиз», деди Аббос.
Миср президенти Абдулфаттоҳ ас-Сисий «Ғазо секторида зудлик билан барқарор ўт очишни тўхтатишга» чақирди. Ўз навбатида Эрон президенти Иброҳим Раисий Исроилни Ғазо секторида ҳарбий жиноятлар ва инсониятга қарши жиноятлар содир этишда айблади.
Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўған Исроил ва Фаластин ўртасидаги можаронинг якуний ечимига эришиш учун халқаро тинчлик конференциясини чақириш зарурлигини айтди.
«Бизга бир неча соатлик танаффуслар эмас, балки Ғазо секторида доимий сулҳ керак. Исроил томонидан беайб одамларнинг ҳуқуқи поймол этилиши халқаро ҳуқуқ доирасида жазоланиши лозим... Туркия Ғазо аҳолисига гуманитар ёрдам беришда давом этади», деди у.
Шу билан бирга, Қатар амири Шайх Тамим бин Ҳамад Ол Сонийнинг айтишича, Доҳа гаровга олинганларни озод қилиш учун воситачилик ҳаракатларини амалга оширмоқда. Шунингдек, у тез орада сулҳга эришилишига умид билдирди.
«Ўтмишда халқаро ҳуқуқ ва инсоний қадриятларни ҳурмат қилиш зарурлиги ҳақида маъруза ўқиган кўплаб одамлар ва давлатлар ҳозир бу ваҳшийликларга нисбатан сукут сақламоқда (...) Бу мисли кўрилмаган воқеалар», деди у.
Саммит якунида томонлар қўшма баёнотни имзоладилар. Унда Ғазодаги урушни тўхтатиш учун зудлик билан халқаро чоралар кўриш кераклиги таъкидланган.
Давлатимиз раҳбарининг шу йил 14 мартдаги “Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигини кенг нишонлаш тўғрисида”ги қарорига кўра, Дин ишлари бўйича қўмита, Имом Мотуридий, Имом Бухорий, Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказлари, Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Ислом цивилизацияси маркази, Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан ташкил этилган анжуманда дунёнинг ўттизга яқин давлатидан муфтийлар, исломшунос ва диншунос олимлар, диний-маърифий соҳа вакиллари иштирок этмоқда.
Анжуман муносабати билан ўтказилган брифингда Дин ишлари бўйича қўмита ахборот хизмати раҳбари – матбуот котиби Илҳом Маърупов конференция ва унинг доирасидаги тадбирлар ҳақида маълумот берди.
– Мамлакатимиз тараққиётининг янги босқичида Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан жамиятда диний бағрикенглик, миллатлараро тотувлик ва ижтимоий барқарорликни таъминлаш, буюк аллома ва мутафаккирларимизнинг бой илмий-маънавий меросини чуқур ўрганиш бўйича пухта ўйланган изчил ислоҳотлар амалга оширилмоқда, – деди И.Маърупов. – Ушбу эзгу ишларнинг узвий давоми сифатида 2025 йил 29-30 апрель кунлари Самарқанд шаҳрида “Мотуридийлик – бағрикенглик, мўътадиллик ва маърифат таълимоти” мавзусида халқаро илмий-амалий конференция ўтказилмоқда.
Сўнгги йилларда диний-маърифий соҳада амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотлар натижасида Ўзбекистонда мотуридийшунослик илмий мактаби шаклланди, десак тўғри бўлади.
Конференциянинг аҳамияти ва долзарблиги ҳақида гапирганда бугунги кунда қуйидаги омиллар Имом Мотуридий ва мотуридийлик таълимотини чуқур ўрганишни тақозо этаётганини алоҳида қайд этиш лозим:
– муқаддас ислом дини ниқоби остида фаолият юритаётган радикал гуруҳлар ҳаракати кучайиб бораётган бугунги шароитда халқаро майдонда Имом Мотуридий таълимотини ўрганишга эътибор ошмоқда;
– мотуридийлик мактабининг бағрикенг ғоялари, асрлар давомида минтақамиз хусусиятларига мос ҳолда шаклланган инсонпарвар таълимоти радикализмга қарши курашнинг таъсирчан ва самарали воситаси сифатида баҳоланмоқда.
Конференция 3 та шуъбада фаолият олиб боради:
Биринчи шуъба “Имом Мотуридий ва унинг издошлари илмий меросининг ислом илмлари ривожидаги ўрни” мавзуига бағишланган бўлиб, унда Имом Мотуридий, мотуридий алломалари ва издошлари ҳаёт йўли, Мовароуннаҳр калом илми мактаби ривожланиш тарихи ҳақида баҳс-мунозаралар, илмий музокаралар бўлиб ўтади.
Иккинчи шуъба “Мотуридийлик таълимотида умуминсоний қадриятлар талқини” мавзуида бўлиб, у Мотуридийлик таълимотида илгари сурилган ғоялар, жумладан, бағрикенглик, мўътадиллик ва маърифат назарияларининг шаклланишига оид мунозараларни ўз ичига олади.
Учинчи шуъба “XXI асрда мотуридийлик таълимотининг аҳамияти” мавзуига бағишланган бўлиб, у Имом Мотуридий ва унинг издошлари илмий меросида кўтарилган мавзуларнинг бугунги кундаги долзарб муаммоларни ҳал қилишдаги илмий ва назарий аҳамиятига оид баҳс-мунозараларни қамраб олади.
Анжуман якунида Имом Мотуридий илмий мероси ва мотуридийлик таълимотини ўрганишни янги босқичга олиб чиқиш бўйича нуфузли олимларнинг таклиф ва ташаббуслари асосида якуний декларация қабул қилинади.
Бугун анжуман қатнашчилари учун Самарқанд шаҳридаги муқаддас қадамжолар ва тарихий-маданий ёдгорликларга саёҳат кўзда тутилган.
Ғ.Ҳасанов, А.Исроилов (видео), ЎзА мухбирлари
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 