Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyul, 2025   |   17 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:19
Quyosh
05:01
Peshin
12:34
Asr
17:41
Shom
20:01
Xufton
21:34
Bismillah
12 Iyul, 2025, 17 Muharram, 1447

Deggaron masjidi qaysi davrga oid majmua ekanligini bilasizmi?

10.03.2021   6172   6 min.
Deggaron masjidi qaysi davrga oid majmua ekanligini bilasizmi?

Karmana tumani markazining 30 kilometr g'arbidagi Hazora qishlog'i yonida Movarounnahrdagi eng qadimgi masjidlardan biri Deggaron masjidi joylashgan. Ushbu masjid Markaziy Osiyo o'rta asrlar me'morchiligida qadimiy va betakror me'moriy konstruktsiyaga ega bo'lgan yagona inshoot desak mubolag'a bo'lmaydi.

Ma'lumotlarda keltirilishicha, masjid Buxoro shahridagi Ismoil Somoniy maqbarasidan ham qadimiyroqdir. Adabiyotshunos N.Mallayev o'z asarida “Qoraxoniylar va Horazmshohlar hukmronligi davrida qurilgan binolardan birmuncha ko'proq yodgorliklar saqlanib qolgan. Bulardan biri Hazora qishlog'idagi XI asrda qurilgan masjiddir”, deb Deggaron masjidini XI asr obidasi sifatida qayd etgan.

Yodgorlik zardushtiylar davri me'morchiligi uslubida qurilgan. U tashqi ko'rinishi jihatidan unchalik mahobatli emas. To'rt devorli imorat ustida to'qqizta gumbaz joylashgan. Qator ustunlarga tayanadigan tosh yoylar ichkari qismini kichik xonalarga ajratadi.

Masjid kvadrat shaklida 17x17 metr o'lchamdagi binodan iborat bo'lib, paxsa va g'ishtdan qurilgan. Masjidning ichki qismidagi xonaqoh kubsimon, o'rta qismida diametri 1,28 metr keladigan to'rtta pishiq, g'ishtin ustun bo'lib, ular oralariga katta ravoqlar, tepalariga ikkitadan kichik ravoqlar joylashtirilgan. Masjidning markaziy gumbazi to'rtta ustunning ustidan o'n ikki burchakli bezak hosil qiladigan ravoqlar ustidan ko'tarilgan. Honaqohning shimoliy, janubiy va g'arbiy tomonlarida xushbichim g'ishtin sharaflar mavjud.

Mavlono Orif Deggaroniy maqbarasi yonida bugungi kunda muzey ham tashkil qilingan. Ilgari bu xonaqohdan namozxona sifatida foydalanilgan bo'lsa, keyinchalik Deggaron masjidi qayta qurilgach, bu er Deggaron majmuasining restavratsiya ishlari jarayonida topilgan tarixiy buyumlarni saqlash maqsadida muzeyga aylantirilgan.

Mavlono Orif Deggaroniy ziyoratgohiga har yili mingga yaqin mahalliy hamda Germaniya, Frantsiya, Turkiya, Avstraliya kabi xorijiy davlatlardan sayyohlar tashrif buyurmoqda.

 

 

Siroj ASLONOV, O'zA

Fotolavhalar
Boshqa maqolalar

“Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi

11.07.2025   5201   2 min.
“Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi

2025 yil 10 iyul kuni Qur’oni Karim xodimi, ustoz, shayx Alijon qori Fayzulloh Maxdum boshchiligida «Qur’on va tajvidni o‘rgatish» bo‘limi xodimlari O‘zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasiga tashrif buyurishdi.


Ma’lumki, kutubxonada turli mavzudagi nodir qo‘lyozma asarlar, Qur’oni Karim qo‘lyozma nusxalarining namunalari saqlanadi. Mana shunday nodir manbalardan biri Hazrati Usmon mus'hafi hisoblanadi. Qur’oni Karimning ushbu noyob va qadimiy qo‘lyozma nusxasi tadqiqotchilar va keng jamoatchilikning doimiy e’tiborida bo‘lib kelgan.


O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev rahbarligida 2023 yil 22 dekabr kuni o‘tkazilgan Respublika ma’naviyat va ma’rifat kengashining kengaytirilgan yig‘ilishida muzeylar faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha yetti yillik dastur qabul qilinishi e’lon qilindi. Ushbu yig‘ilish davomida berilgan topshiriqlar bo‘yicha 50-son Bayonnomaning 47-bandida Muqaddas kitob – Usmon Qur’oni sahifalarining konservatsiya va restavratsiya qilinishini ta’minlash belgilangan. Mazkur dasturni amalga oshirish maqsadida O‘zbekiston Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi qo‘llab quvvatlovi ostida xorijlik mutaxassislar, jumladan, Kembrij universitetidan Kristine Rose, fransiyalik restavratorlar Aksell Deleau va Koraliye Barbe, Istanbul qo‘lyozmalar ustaxonasi va arxiv bo‘limi mudiri Nil Baydar Usmon mus'hafini bosqichma-bosqich ta’mirlash rejasini ishlab chiqib, kelgusida muhofaza qilish bo‘yicha tavsiyalarni berdilar. Jumladan, «yengil restavratsiya ishlari»ni amalga oshirishdan avval Hazrati Usmon Qur’oni sahifalarini skaner qilish va matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha yo‘nalishlar belgilab olindi.


Ushbu xayrli ishlarning davomi sifatida O‘zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasida Hazrati Usmon Mus'hafi matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha muhim yig‘ilish bo‘lib o‘tdi. Unda «Qur’on va tajvidni o‘rgatish» bo‘limi mudiri shayx Alijon qori Fayzulloh va Kutubxona mudiri Kamoliddin Mahkamov boshchiligida bo‘lim xodimlari ishtirok etishdi. Yig‘ilishda «Mo‘yi muborak» madrasa-muzeyida saqlanayotgan Hazrati Usmon Mus'hafining tarixi va bugungi kundagi ahamiyati haqida so‘z yuritilib, uni kelajak avlodlar asrab-avaylashga xizmat qiladigan muhim masalalar muhokama qilindi. Jumladan, Hazrati Usmon Qur’oni sahifalari va fondda saqlanayotgan 1905 yilda Sankt-Peterburgda olingan nusxasini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha taklif va mulohazalar bildirilib, kelgusida qilinadigan ishlar rejalashtirildi. 

AlQuranuz

“Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi “Usmon mus'hafi” matnini tadqiq qilish muhokama etildi