— Keksa buvim yiqilib, oyog'i lat edi. Yurolmay bir joyda yotib qoldi. Shunda onam issiqda qiynalmasin deb buvimning sochini kalta qilib kesib qo'ydi. Lekin eshitishimcha, ayollar sochi ko'kragini yopadigan darajada uzun bo'lishi kerak ekan. Vafot etganda sochi kalta bo'lib ketmasligi kerak ekan. Shu gap qanchalik to'g'ri?
— Erlari bo'lsa, o'sha kishining ruxsati ila bo'ladi. Zaruriy holatlarda ayol kishi g'usl va ba'zi bir narsalarga qiynalgan holatlarda qisqartirish joiz. Qiyomatda qayta tirilganida erkagu ayol yalong'och bo'ladi. Shundan ba'zi kishilar ijtihod qilib ayolning sochlari uzun bo'lsa, ko'kraklarini to'sib turishi kerak, deganlar. Ulamolar ayol kishi sochini kesishiga ruxsat berganlar, faqat quloq yumshog'idan yuqori bo'lib ketmasligi kerak ekanligini ta'kidlaganlar. Soch zararlanganida parvarish uchun, er talab qilganida kesish joiz. Ammo boshqa holatlarda uzun bo'lishi afzal albatta. Vallohu a'lam!
Muhammad Ayyub HOMIDOV
Savol: Islomda yangi kun qaysi soatdan boshlab kiradi? Masalan, shartli qabul qilingan tartib bo‘yicha soat 00:00 yangi kunning boshlanishi sanaladi? Islomda yangi kunning boshlanishi va tugashi qaysi vaqtdan e’tiborga olinadi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizga ko‘ra, kun shom vaqtidan boshlanadi va keyingi shomgacha davom etadi. Boshqacha qilib aytganda, islomda kun kecha bilan boshlanadi va uning ertasida kun botib, kunduz tugaganida, o‘sha kun ham yakunlanadi. Bunga oyat va hadislardan ko‘plab dalillar bor.
Faqat ayrim ahkomlarda kunning boshlanishi bomdod namozining vaqti kirishi (subhi sodiq)dan boshlanadi va kun keyingi bomdod vaqtigacha davom etadi. Masalan, Hajda Arafot vodiysida turishda hukm shunday.
Shuningdek, ayrim hollarda “kun” tushunchasi yuqoridagidek, 24 soatdan iborat (sutka) ma’nosida emas, balki tunga muqobil – qarama-qarshi ma’noda qo‘llanilishi ham mumkin. Bu holda kun boshlanishi bomdod vaqtidan to quyosh botgunigacha bo‘lgan muddat, ya’ni kunduzdan iborat bo‘ladi. Bunga misol uchun “bir kun ro‘za tutish” deganda aynan shu muddat nazarda tutiladi.
Xulosa qilib aytganda, dinimizdagi umumiy qoidaga ko‘ra, kunning boshlanishi kun botganidan boshlanib, keyingi kun botishigacha davom etadi. Ayrim istisno qilingan holatlarda kunning qachon boshlanib, qachon tugashi dindagi hukmlarga qarab farq qiladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.