OZ-OZ O'RGANIB DONO BO'LUR...

*   *   *

ZahiruddinMuhammad Bobur xazinalari

*   *   *

MUBAYYaN VA NASRIY BAYoNI

*   *   *

IYMON-E_''TIQOD  KITOBI

*   *   *

NAZM

Ishorat isrofil alayhissalomning surig'a

Davri oxirki chun yovuqlashsa,

Umr paymonasi bari toshsa,

Amr bo'lg'ay Hudoydin, beqiyl,

Damni sur ichra surgay Isrofil.

Sham'dek o'lg'ay el bu dam birla,

Ham adam bo'lg'ay el bu dam birla.

Holiy o'lg'ay bu xalqdin olam,

Umrlar bo'lmag'ay baniy Odam.

Yana bo'lg'ay Hudoydin ma'mur,

Sur aro dam surarga sohibsur.

Zinda qilg'ay barini bir damda,

Hech o'luk qolmag'ay bu olamda.

Hashr o'lur mo''miniyn bu suratta,

Balki, mundin latif hay'atta.

NASRIY BAYoN

Isrofil alayhissalomning

sur chalishlari bayoni

Oxirat vaqti yaqinlashsa va barcha umrlarning paymonasi to'lib-toshsa, ya'ni insoniyat umri nihoyasiga etsa, shubhasiz, Alloh ta'olodan amr bo'lib, (farishtalarning ulug'laridan bo'lmish) Isrofil alayhissalom surga dam uradilar (surni chaladilar).

Bu dam urish bilan butun xalq (maxluqot) sham'dek (erib tamom) bo'ladi hamda xalq bir damda yo'qlikka ketadi, ya'ni vafot topadi. Shunda dunyo xalqdan (barcha tirik maxluqotdan) bo'shab qoladi,butun Odam farzandlarining umri tugaydi.

Yana sur egasi (Isrofil alayhissalom) Alloh tarafidan surni (ikkkinchi bor) chalishga buyuriladi. Bir damda (bir onda) butun jonu jonzotni (Alloh O'z amri bilan) tiriltiradi va olamda birorta ham o'lik jonzod qolmaydi.

Bu suratda (bu holatda) barcha mo''minlar ham tirilib hashr bo'ladilar – mahshargohda to'planadilar, balki bundan ham nozik bir hay'atda – nozik shaklu holatda tirilib jamlanadilar.

IZOH. Qur'oni karimda uch turli sur chalinishi bildirilgan:

BIRINChI SUR: o'lish. osmonlardagi va erdagi jon-jonzotlarning hammasi yiqilib o'ladi, faqat Alloh xohlagan vazifador farishtalar qoladi (Zumar surasi, 68-oyatiga ko'ra).

«Alloh xohlagan farishtalar»dan maqsad to'rt ulug' farishta yoki Arshni ko'tarib turuvchi farishtalar yoxud jannat farishtalari va ularning tepasidagi Rizvon hamda do'zax farishtalari bo'lgan zaboniylar va tepalaridagi Molikdir (“Fayzul-Furqon”).

IKKINChI SUR: hamma jon-jonzod qayta tiriladi (Zumar surasi, 68-oyatiga ko'ra).

UChINChI SUR: hamma Alloh tomon boradi – mahshargohda to'planadi (Naml surasi, 87-oyatiga ko'ra).

Insonlar orasidagi bog'liqliklar, nasablar yo'q bo'ladi, hech kim birbirining holini so'rab-surishtirmaydi. Butun hukmronlik Allohniki bo'ladi (An'om surasi,  73-oyatiga ko'ra).

Nasriy bayon va sharh muallifi:

Mirzo KYeNJABYeK