Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyul, 2025   |   15 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:17
Quyosh
04:59
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyul, 2025, 15 Muharram, 1447

Vatanga xizmat–oliy baxt

12.01.2021   1708   3 min.
Vatanga xizmat–oliy baxt

Inson qayerda tug'ilib parvarish topsa, o'sha joyga mehr qo'yadi. Vatanni sevish, vatanparvar bo'lish, undagi bor narsani ardoqlab, sog'inib yashash inson tabi'atida tabiiy, tug'ma hissiyotdir. Bu hissiyot insonni o'zining moli, vaqti, kuchi, hatto jonini ham vatan uchun mardlarcha fido qilishga undaydi. Uning tinchligi uchun barcha narsalarni taqdim qilishga tayyor bo'ladi.

Vatan himoyasi – xalq himoyasidir. Vatan chegaraliri xalq uchun, uning osuda hayoti uchun qo'riqlanadi. Halqni hamma xavf-xatardan himoya qilish insonning Alloh taoloni oldida va vatan oldida muqaddas burchidir.

Vatan sarhadlarini himoya qilish, sergaklik bilan tuni-kun hushyor turish ulug' fazilat, ayni vaqtda ibodat bo'ladi.

عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ - صلى الله عليه وسلم – يَقُولُ  ” عَيْنَانِ لاَ تَمَسُّهُمَا النَّارُ عَيْنٌ بَكَتْ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَعَيْنٌ بَاتَتْ تَحْرُسُ فِى سَبِيلِ اللَّهِ“  رَوَاهُ الترمذى.

Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Men Rasuulloh sollallohu alayhi vasallamning “Ikki ko'zni do'zax otashi kuydirmaydi.  Alloh taolodan qo'rqib yig'lagan ko'z, Allohning yo'lida tunlari qo'riqchilik qilgan ko'z” – deganlarini eshitdim”. Imom Termiziy rivoyat qilgan.

Insonlar oxirat diyorida dunyoda qilgan amallariga ko'ra, jannat yoki do'zaxga ajralishi muqarrardir. Vatandoshimiz Imom Abu Iso Termiziy rivoyat qilgan mazkur hadisi sharifda ikki toifa insonlar fazilatli amallari bilan do'zax azobidan najot topishi, natijada ulug' mukofat bilan mukofotlanishi zikr qilinmoqda.

Ushbu fazilatli amalning birinchisi – Alloh taolodan qo'rqib, qilgan gunohlaridan tavba qilib yig'lagan ko'z sohibi. Ko'z yoshi bilan, chin ixlos bilan qilingan tavbani Alloh taolo qabul qiladi. Tavba qiluvchi inson o'z nafsi bilan kurashuvchi, barcha gunoh va jinoyat ishlardan o'zini to'xtatuvchi va buyurgan ishlarga bo'ysinuvchi insondir. Bu insonlarning qalb ko'z ochiq bo'ladi.

Inson ko'zidan yosh to'kishi bilan qalb yumshatadi. Inson qalbi yumshashi natijasida o'zi va yon atrofidagi faqat manfaat keltiradi.

Ikkinchisi – Alloh taoloning yo'lida vatan hududini qo'riqchilik qilgan ko'z sohibi. Bu insonlar yurtning tinchligi va osudaligi uchun uyqusidan kechib, bedorlik bilan tunni o'tkazuvchi insonlar. Ular yurt dushmanlari bilan kurashuvchi, tinchlik va osudalikka rahna soluvchilarni to'xtatuvchi insondir. Bu insonlarning haqiqiy ko'zlari ochiq bo'ladi.

Demak, inson najot topish uchun doim ikki ko'zi ochiq bo'lishi kerak. Har ikki ko'z ochiq bo'lishi bir-biridan muhim. Ko'zdan yoshdan to'kuvchi dushmanlarning eng kattasi bo'lgan nafs bilan kurashuvchi insondir. Sarhadlarni qo'riqlovchi vatan dushmanlari bilan kurashuvchi insondir. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam mazkur hadisi sharifda bu ikki insonni dushman bilan kurashuvchi bo'lishda barobar ekanligini zikr qildilar.

Bu ikki ko'zi ochiq insonlar ikki dunyo baxt-saodatiga erishadilar.

Jaloliddin HOLMO'MINOV

“Ko'kaldosh” o'rta maxsus islom yurti o'qituvchisi

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

O‘tgan solihlar tafakkur qilganda

09.07.2025   2110   4 min.
O‘tgan solihlar tafakkur qilganda

Bu mavzuda salaflarimizdan kelgan bir qancha ta’sirli rivoyatlar bor. Quyida ularning ayrimlarini keltiraman:

1. Shaqiq Balxiy rahimahulloh aytadi:
"Men xushu’ni Isroil ibn Yunusdan o‘rgandim. Biz uning atrofida edik, u o‘ng tomonida kim bor, chap tomonida kim borligini bilmasdi — oxirat haqida tafakkur qilardi".

2. Yusuf ibn Asbat rahimahulloh aytadi:
"Sufyon ibn Uyayna rahimahulloh menga xufton namozidan so‘ng: "Tahorat idishini (obdasta) bergin", dedi. Unga berdim. U o‘ng qo‘li bilan olib, chap qo‘lini o‘ng qo‘lining ustiga qo‘ydi va tafakkurga cho‘mdi. Men uxlab qoldim, so‘ng saharda turdim — qarasam, idish hali ham qo‘lida. "Tong otdi", dedim. U esa bunday dedi: "Sen idishni bergan paytingdan buyon shu holda oxirat haqida tafakkur qildim".

3. Abdulloh ibn Muborak rahimahullohdan rivoyat:
U Suhayl ibn Adiyni sukunatda, tafakkurda ko‘rib:
"Qaysi nuqtaga yetding?" deb so‘radi.
U: "Sirot ko‘prigidaman", deb javob berdi.

4. Muhammad ibn Vase’ rahimahullohdan rivoyat:
Basralik bir kishi Abu Zarr vafotidan keyin uning xotini Ummu Zarrga borib, uning ibodatini so‘radi. U bunday dedi: "Abu Zarr kun bo‘yi uyning bir chetida  tafakkur qilib o‘tirardi".

5. Ummu Dardo (Abu Dardoning xotini) aytadi:
"Abu Dardo roziyallohu anhuning eng afzal ibodati — tafakkur va ibrat olish edi".

6. Sirriy Saqatiy rahimahulloh aytadi:
"Har kuni burnimga qarayman — yuzim qorayganmi, deb. Tanish joyda o‘lishni yoqtirmayman — yer meni qabul qilmay qo‘ysa, sharmanda bo‘lishdan qo‘rqaman".

7. Abu Shurayh rahimahulloh haqida:
Bir kuni u yurib ketayotgan edi, to‘xtab, ko‘ylagini boshiga tashlab, yig‘lashga tushdi.
Uni ko‘rib: "Nima uchun yig‘layapsan?" deb so‘rashdi.
U bunday javob berdi: "O‘tgan umrimni, kam amalimni, yaqinlashgan ajalimni tafakkur qildim".

8. Umar ibn Xattob roziyallohu anhu bir kuni yig‘ladi. Sababini so‘rashdi. U bunday dedi: "Dunyo va uning shahvatlari haqida o‘yladim. Ular tugamay turib, achchiq alam bilan almashadi. Agar buning o‘zida ibrat bo‘lmasa ham, aqlli kishi uchun unda pand nasihat bor. Endi o‘z holingizga qarang, ahli oilangiz, yaxshi ko‘rgan kishilaringiz bilan bugun jam bo‘lib turibsiz, ertagachi? Ertaga esa, albatta ulardan ajralish bor".

9. Dovud Toiy rahimahullohning holati:
U to‘lin oy kechasi uyning tomiga chiqdi. Osmonga qarab Osmon va yerning yaratilishi haqida tafakkurga cho‘mdi va yig‘lay boshladi. Shunchalik qattiq ta’sirlandiki, tomdan qo‘shnisining hovlisiga yiqilib tushganini sezmay qoldi. Qo‘shni uni o‘g‘ri deb o‘ylab, qilichiga yopishdi. Ammo kelib qarasa — Dovud ekan. "Qanday qilib tomdan tushib ketding?" - deb so‘radi. Dovud: "Qanday yiqilganimni sezganim yo‘q", deb javob berdi.

10. Sufyon Savriy rahimahulloh haqida:
U do‘stlari bilan o‘tirgan edi, chiroq o‘chib qoldi. Hamma yoqni zulmat qopladi. Keyin chiroqni yoqishdi. Qarasalar, Sufyonning ko‘zlaridan oqayotgan yoshi yuzi yuvyapti. Undan: "Senga nima bo‘ldi, nega yig‘layapsan?" deb so‘rashdi.
U: "Shu onda qabr zulmatini esladim…", deb javob berdi.

Xulosa:
Salafi solihlar har bir holatda tafakkur qilganlar — taom yeganda, yurganda, yotganda, hatto suv idishini ushlab turgan paytda ham oxiratni eslab yig‘lardilar. Ular uchun tafakkur — ibodatning qalbi edi.


Homidjon qori ISHMATBЕKOV