Keyingi yillarda ulug' allomalar nomlari bilan bog'liq ziyoratgohlar, maqbaralar, masjid va madrasalarni asl holiga qaytarib, ularni qayta tiklash, obod qilish, milliy qadriyatlarimizni asrash, ajdodlarimiz xotirasini ulug'lash, ularga hurmat-ehtirom ko'rsatishga keng ko'lamda e'tibor qaratilmoqda.
Ulug' qadamjolardan biri Qo'shrabot tumanining Shova qishlog'idagi domla Kamoliddin Oxund nomidagi jome' masjiddir. Bu muhtaram zot haqida so'z yuritadigan bo'lsak, u kishi 1868 yilda ana shu qishloqda dunyoga kelgan. Domla Kamoliddin Oxund yoshligidan zehnining juda o'tkirligi, zukkoligi, qobiliyatliligi bilan ko'pchilikning nazariga tushadi. Bundan xursand bo'lgan akalari Jontemir va Halil u kishini Shova qishlog'ining yuqorisida joylashgan Pangat qishlog'idagi masjidga o'qishga beradilar. Bu masjidning o'sha paytdagi imom-xatiblari Buxoro madrasasasini bitirgan Mullo Usmon hamda Avliyoxo'ja eshon g'oyat iqtidorli bu yigitni o'z homiyliklariga olib, Buxoroi sharifdagi oliy madrasaga o'qishga yuboradilar. 1904 yilda madrasani bitirib chiqadi. O'tkir qobiliyati va iqtidori tufayli uning nomi elga, hatto arab mamlakatlariga ham taraladi. Shu bilan birga domla Kamoliddin Oxundning avliyolik sifatlari yorqin namoyon bo'lib, Naqshbandiya tariqati bo'yicha o'ttiz ikki avliyo sifatida musulmon olamida tilga olinadi. Eski mustabid tuzim davrida qattiq ta'qib qilinishiga qaramasdan uyiga ziyoratga keluvchilarning keti uzilmasdi. Domla islom ma'rifatini, dinu diyonatni har qanday xuruju to'fonlardan saqlab qolishga va keyingi avlodlarga etkazishga o'zining salmoqli hissasini qo'shgan. Shuningdek, xalq orasida qisqacha Domla Kamol nomi bilan mashhur bo'lgan bu zot o'zining ilmi, kamtarona hayot tarzi, topganini xalqqa tarqatish odati bilan shuhrat topgan. Domla Kamoliddin Naqshbandiya-A'liya tariqati murshidi ham bo'lgan.
Mamlakatimiz mustaqillikka erishgach, xususan muqaddas dinimiz qayta tiklangandan keyin yurtimizdagi ko'plab ulug' ajdodlarimiz qatori Domla Kamoliddin Oxundning ham dinmiz, el-yurt oldidagi xizmatlari o'z ro'yobini topdi, uning buyukligi yanada yorqinroq namoyon bo'la boshladi. Shova qishlog'idagi uy-joylari asl holiga keltirildi, masjidi, bog'-rog'lari zamonaviy tarzda qayta qurildi, obodonlashtirildi. 2002 yilda bu joy uy-muzeyiga aylantirildi. Uning ochilish tadbirida o'sha vaqtda Samarqand viloyatining bosh imom-xatibi bo'lib ishlab turgan, hozir kunda O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazratlari Usmonxon Alimov ham ishtirok etgan.
Shuningdek, Usmonxon Alimov hazratlari va Samarqand ziyolilaridan biri guruhining tashabbusi bilan 1998 yil Samarqand shahrida yangi masjid Adliya boshqarmasi ro'yxatidan o'tkazilib, unga “Domla Kamoliddin” deya nom berilgan edi.
Oradan bir necha yillar o'tib, Qo'shrabot tumanidagi “Domla Kamoliddin Oxund” masjidi va u zotning maqbarasi yana ham obodonlashtirildi. 2020 yil fevral' oyida viloyat rahbarlari hamda diniy idora va Samarqand viloyat vakilligi tashabbusi bilan ushbu xayrli ishga kirishilgan edi. O'tgan davr mobaynida yangi masjid binosi qad rostladi. Domla Kamoliddin Oxundning maqbarasi obodonlashtrildi.
Olib borilgan ishlar bilan yaqindan tanishish maqsadida O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlari Qo'shrabot tumani, Shova qishlog'ida bo'ldilar. Hazrat, allomaning maqbaralarida olib borilgan qurilish, obdonlashtirish ishlari, yangi bino qilingan masjid va tahoratxonani ko'zdan kechirdilar. Shu erda mahalliy aholi, namozxonlar bilan suhbatlashib, yurtimizda olib borilayotgan ijtimoiy, ma'rifiy islohotlar, dinimiz ravnaqi yo'lida amalga oshirilayotgan ishlar, ulug' allomalarimizning ilmiy meroslarini o'rganish bo'yicha yo'lga qo'yilgan chora tadbirlar haqida so'z yuritdilar. Shundan so'ng vatanimiz tinchligi, xalqimiz farovonligi, o'tgan ajdodlarimizning haqlariga duolar qilindi.
Albatta, Masjidlar Alloh taoloning er yuzidagi uylaridir. Ular er yuzidagi eng pokiza va toza makonlardir. Masjidlar dinni o'rganish, Qur'onni yodlash, Payg'ambarimiz alayhissalomning siyratlarini ta'lim olish uchun ilm va zikr majlislari tashkil etiladigan bo'stonlardir. U erda odamlar bir-birlaridan tarbiya, axloq, odob o'rganadilar. Masjidlarni obod qilish toat-ibodatlar bilan hamda o'sha masjidlarni yaxshilab qurib, ta'mir etib, pok saqlab, muhofaza qilish bilan bo'ladi.
Zero, Alloh taolo Qur'onda “(U) bir uylardaki, Alloh ularning ko'tarilishiga va ularda O'z ismi zikr qilinishiga izn bergandir. Ularda Unga ertayu kech tasbih ayturlar” deb aytgan (Nur surasi, 36-oyat).
Dinimiz bizlarni masjidlar qurishga va ularni obod etishga chaqirgan. Bu ishni jannatga olib boradigan va Allohning rizosiga erishtiradigan yo'l deb e'lon qilgan.
Usmonroziyallohuanhudanrivoyatqilingan hadisi sharifda esa:
“Rasulullohsollallohualayhivasallamning:“Kim Allohning roziligini tilab bir masjid qursa, Alloh jannatda unga o'shaning mislini qurib beradi”, deganlarini eshitganman”, deyiladi.
Muftiy hazratlariga safarlari davomida Samarqand viloyat bosh imom-xatibi Zayniddin Eshonqulov, Viloyat hokimi o'rinbosari D.Mamadkulov va boshqa mutasaddilar hamrohlik qildi.
O'MI Samarqand viloyat vakilligi matbuot xizmati
Alloh taolo sizga ato etgan ne’matlarini ich-ichingizdan e’tirof eting. Alloh taoloning ne’matlarini tilga chiqarish orqali unga shukr qiling. Bu Zuho surasining 11-oyatida o‘z tasdig‘ini topgan: «Parvardigoringizning (sizga ato etgan barcha) ne’mati haqida esa (odamlarga) so‘zlang!».
Allohga bo‘lgan muhabbatingizni yangilab turing! Bu ne’matlarni ato etgan Zot xush ko‘rmagan yo‘llarga sarflamang. Tilingizga Allohning zikrini, a’zolaringizga esa toatlarini joriy qiling. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim shu “Allohumma maa asbaha biy min ne’matin fa minka vahdak, laa shariyka lak, fa lakal hamdu va lakash shukr” degan duoni tong otgan paytda aytsa, shu kunning shukrini ado etibdi. Kechda ham shuni aytib duo qilsa, o‘sha kechning shukrini ado etibdi”, deya ko‘p bora takrorlaganlar. Ushbu ne’matlarni Allohga ma’siyat bo‘ladigan yo‘lda ishlatmang.
Ibn Munkadir bir qizning boshini aylantirib turgan yigitning oldidan o‘ta turib: “Ey o‘g‘lim, Alloh senga bergan ne’matlariga javob bunday bo‘lmaydi?” – dedilar.
Alloh taolo sizga sog‘ligu yoshlik ne’matini berib, sizni shu ne’mat bilan siylasa-yu, siz U Zotga ma’siyat, gunoh bilan javob qaytarasizmi?! Bir o‘ylab ko‘rgin-chi, siz haqiqiy shukr qiluvchi bandamisiz?! Siz Allohga muhabbat qo‘yguvchimisiz?! Siz Allohning ne’matlarini e’tirof etguvchimisiz?! Shukrning ta’siri sizning qalbingiz va a’zolaringizda aks etadimi? Yana muomalangiz hamda xulq-atvoringizda namoyon bo‘ladimi?!
Imom Mubarrad aytadilar:
Ne’matga shukr etsam, bu ham bir ne’mat,
Shukrga shukrona vojibdir asli.
Hech kimsa topmagay o‘zicha, albat,
Yetgan shukrona ham Allohning fazli.
Bu to‘rtlikning ma’nosi quyidagicha: Alloh taoloni maqtash faqat O‘zining tavfiqi orqaligina bo‘ladi. Sizni O‘ziga shukr qilishdek ishga muvaffaq aylagani uchun ham Alloh taologa maqtov yo‘llashingiz zarur. Birinchi hamd uchun hamd aytish vojib bo‘lganidek, ikkinchisi uchun ham hamd aytish lozim bo‘ladi. Bu esa nihoyasiz davom etaveradi.
Abul Atohiya juda chiroyli bir gap aytgan ekanlar:
Shukring ziyoda bo‘lmasa har ne’mati birla,
O‘zingni aslo shokirlardan deb bilma!
Alloh taolo Ibrohim surasining 7-oyatida aytadi: «...Qasamki, agar sizlar (bergan ne’matlarimga) shukr qilsangiz, albatta, (ularni yanada) ziyoda qilurman...».
Ulug‘lardan biri: “Qalblar tabiatan kim unga yaxshilik qilsa, o‘shani yaxshi ko‘radigan qilib yaratilgan. Allohnigina muhsin ekanini bilgan kishi naqadar ajablanarli, nima sababdan u o‘shal Zot tarafiga butun vujudi bilan intilmaydi?!”.
Umar ibn Abdulaziz rahimahulloh duolarida bunday der edilar: “Robbim! Men Sening ne’matlaringni kufrga almashtirib qo‘yishim, ne’matlaringni tanigach, unga nonko‘rlik qilishim yoki ularni unutib, maqtamay qo‘yishimdan panoh so‘rayman”.
Hasson Shamsiy Poshoning “Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.