Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Iyun, 2025   |   19 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:29
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:39
Bismillah
15 Iyun, 2025, 19 Zulhijja, 1446

Hojatxona qurib, foyda olish mumkinmi?

06.01.2021   2218   2 min.
Hojatxona qurib, foyda olish mumkinmi?

Savol: Assalomu alaykum, hurmatli ustoz, odamlar ko'p to'planadigan joylarda tijorat maqsadida hojatxona ochsa bo'ladimi? Undan tushgan pulning hukmi qanday?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohim. Va alaykum assalom. Avvalo, sizga juda muhim masalalardan birini ko'targaningiz uchun alohida tashakkur bildiramiz. Chindan ham, bugungi kunda insonlar uchun hojatxona qurib, ishga tushirish hayot zaruratlaridan biriga aylandi. Bu ish savobli amal bo'lish bilan birga, atrof-muhit tozaligiga ham hissa qo'shish bo'ladi. Shu bois imkoniyati bor kishilar bu ishni qilishi kerak.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim bir mo'mindan bir dunyoviy tashvishini aritsa, Alloh taolo undan qiyomat kunidagi tashvishlaridan birini aritadi. Kim qiynalgan kishining ishini engillatsa, Alloh taolo unga dunyoyu oxiratda engillik beradi...”, dedilar (Imom Muslim rivoyati).

Ushbu xayrli ishni qilgan odam qanchadan-qancha insonlarga qulaylik yaratadi. Ayniqsa, bu masalada ayollarga yordam berish juda katta noqulaylikdan xalos etishi ayni haqiqatdir.

Masalaning yana bir eng muhim jihati, juda ko'p odamlar barcha sharoitlarga ega bo'lgan hojatxonalar borligi sabab safar yoki muqimlikda kundalik ibodatlarini qazo qilmay ado etishga muvaffaq bo'lishmoqda. Demak, ibodat qilishga sharoit paydo qilayotganlar ko'plab insonlarning ibodati savobiga sherik bo'lishmoqda.

Ushbu xayrli ish insonlar uchun birinchi darajali zaruratlardan bo'lgani uchun sarmoyasi bor yurtdoshlarimizga quyidagi maslahatni beramiz: Insonlar gavjum joylarda barcha qulayliklari (issiq va sovuq suv, tahorat olish imkoniyati) bor hojatxona qurib, unga zarur bo'lgan xodim biriktirsin. Uning ehtiyojiga yarasha oylik va hojatxona faoliyati uchun zarur vositalar (qog'oz va boshqa narsalar, kommunal to'lov va ta'mir ishlari) miqdoriga yarasha narx qo'yib ishga tushirsa, dinimizda to'xtovsiz savobi etib turadigan amallardan birini qilgan bo'ladi. Vallohu a'lam.

 

Saidjamol MASAYITOV,

O'zbekiston musulmonlari idorasi

Halqaro aloqalar bo'limi etakchi mutaxassisi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Chatgpt dan diniy savollarga javob olish

13.06.2025   3448   2 min.
Chatgpt dan diniy savollarga javob olish

Savol: Chatgpt (sun’iy intellekt) orqali diniy savollarimizga javob olsak bo‘ladimi, shu javoblarga  amal qilsak bo‘ladimi? 

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Yo‘q, bu joiz emas. To‘g‘ri, Chatgpt platformasi ayrim sohalarda insonlarga foyda bermoqda. Ammo diniy savollarga to‘g‘ri javob berishga ojizlik qiladi. Chunki u ham inson omili tomonidan ishlab chiqilgan bir mahsulot. Qolaversa, ba’zan savollarga taxminiy javoblar, hatto bu masala falon kitobda bor deb, arabiy iboralar ham berishi mumkin. Lekin u keltirgan iboralar na u aytgan kitobda va na boshqa fiqhiy manbalarda uchramaydi. Shu bois shar’iy masalalarga ahli ilm, mutaxassislarga murojaat qilish orqali yechim topish darkor. Alloh taolo oyati karimada bunday marhamat qilgan:


فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ

“Agar bilmaydigan bo‘lsangiz, zikr ahlidan so‘rangiz!” (Anbiyo surasi, 7-oyat).

Musulmon odam biror narsani bilmay qolsa, uni biladigan kishidan, o‘sha sohaning «zikr ahli»dan o‘rganishi lozim bo‘ladi. Shunday ekan, e’tiqod va dinu-diyonatga tegishli narsalarni ham shu sohaning bilimdonlaridan so‘rash talab etiladi. Buyuk tobeiy Ibn Sirin rahimahulloh bunday deganlar:


 ‌إن ‌هذا ‌العلم ‌دين فانظروا عمن تأخذون دينكم. رواه مسلم

“Albatta, bu ilm dindir. Bas, diningizni kimdan olayotganingizga qaranglar” (Imom Muslim rivoyati).
Mazkur iboraning sharhida Mulla Ali Qori rahimahulloh bunday deganlar:
“Bu ilm” so‘zidan murod Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ummatga olib kelgan Qur’oni karim va hadisi sharifdan iborat bo‘lgan ta’limotdir. Uni ishonchli va adolatli zotlardan olmoqdamisiz yoki yo‘q, shunga nazar solinglar, ya’ni qayerdan, kimdan ilm olayotgangizni aniq bilinglar”. (“Mirqotul mafotih” kitobi). Vallohu a’lam.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.