Muqaddas dinimizda o'zaro totuvlik bilan xayot kechirish, jamiyatdagi birdamlik va mehr-muhabbat kabi xislatlar qadrlanadi. Chunki tinchlik-totuvlik va o'zaro hamjihatlik bo'lgan jamiyat rivojlanadi, gullab-yashnaydi. Odamlar orasida fitna va ixtilof chiqarish, bir-biriga qarshi gij-gijlash, ularni to'g'ri yo'ldan adashtirishga harakat qilish qattiq qoralanadi.
Hozirgi kunda musulmonlar o'rtasidagi o'zaro kelishmovchiliklar, ularni bir-biriga gij-gijlash, musulmon yurtlarda urush chiqarib, odamlarni qatl va quvg'in qilish ham katta fitna hisoblanadi. Alloh taolo Qur'oni karimda shunday marhamat qiladi:
وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ
ya'ni: “Fitna esa qotillikdan ham kattaroq (gunoh)dir” (Baqara surasi, 217-oyat).
Diniy manbalarda fitnaning odam o'ldirishdan ham yomonroq deb hisoblanishi uning xatarlari bir kishining o'ldirilishidan ko'ra ancha keng ko'lamga ega ekanligi bilan izohlanadi. Albatta, mol ilinjida, g'azab sababli yoki boshqa har qanday omil tufayli bir jonning hayotiga nuqta qo'yish katta jinoyat. Biroq, jamiyat a'zolari orasida fitna chiqarish odamlarni bir-birlariga qarshi qayrash, nizo chiqarish orqali birodarkushlik urushlariga, butun boshli millatni taraqqiyotda o'nlab yillar ortga surib yuboruvchi vayronagarchiliklarga sabab bo'lishini inobatga olsak, jamiyat uchun bundan ham katta talofat bo'lmasligini anglaymiz.
Yana har kimning gapini haqiqat deb ergashib ketavermaslik kerak. Biror yangilikni o'qiganda, uning manbasini yaxshilab tekshirish, bu qanchalik haqiqat ekani, u kimning foydasiga xizmat qilishini aniqlash darkor. Ba'zan yoshlarimiz ijtimoiy tarmoq saytlarida e'lon qilingan yolg'on-yashiq ma'lumotlarni ham boshqalarga tarqatadilar, uni muhokamaga qo'yib, odamlarni chalg'itadilar. Bu esa dinimizda qattiq qoralangan amaldir. Imom Muslimdan rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam shunday marhamat qildilar:
مَنْ دَعَا إِلَى هُدًى كَانَ لَهُ مِنْ الْأَجْرِ مِثْلُ أُجُورِ مَنْ تَبِعَهُ لَا يَنْقُصُ ذَلِكَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْئًا، وَمَنْ دَعَا إِلَى ضَلَالَةٍ كَانَ عَلَيْهِ مِنْ الْإِثْمِ مِثْلُ آثَامِ مَنْ تَبِعَهُ لَا يَنْقُصُ ذَلِكَ مِنْ آثَامِهِمْ شَيْئًا
(رواه الإمام مسلم عن أبي هريرة رضي الله عنه)
ya'ni: “Kim hidoyatga chaqirsa, unga (o'z ajri bilan birga) ergashuvchilarning ajricha ajr bo'ladi, bu narsa ergashuvchilarning savobini kamaytirmaydi. Kim zalolatga chaqirsa, unga (o'z gunohi bilan birga) ergashuvchilarning gunohicha gunoh bo'ladi, bu narsa ergashuvchilarning gunohini kamaytirmaydi”.
Fitnalar qarshisida har kimning asl qiyofasi fosh bo'ladi. Haqiqiy vatanparvar, imonli kishilar kimlar-u, xoin-xudbinlar kim — hammasi aniq bo'ladi.
Musulmon o'lkalar, jumladan, bizning jonajon vatanimizdagi taraqqiyot, bugungi ijobiy o'zgarishlar kimlargadir yoqmasligi va ular bizni chalg'itish uchun fitnalar uyushtirishi tabiiy. Biz esa bu fitnalarga aldanmasligimiz kerak. Fitnalarning nechog'li zararli, yomon oqibatlarga olib kelishini hayotda ko'rdik. Bu xatoni takrorlashga aslo haqqimiz yo'q.
Halq ichiga fitna solmoqchi bo'lganlarga har birimiz nasihat qilib, o'tgan og'ir kunlarni eslatib, bugungi tinch-xotirjam hayotimizga shukr qilishni targ'ib qilishimiz kerak.
Tinchlik, salomatlik katta ne'mat. Ular bor joyda rivojlanish, erkinlik bo'ladi. Vaholanki, shu kunlarda ham fitna o'choqlarida qurbon bo'layotgan, uy-joysiz qolib, qochoq bo'lib yurgan, urushdan qo'rqib, bolalarini maktabga ham chiqarmay qo'ygan millionlab insonlar bor. Bu voqealarni tafakkur qilgan kishi, aslida inson o'z uyida xotirjam istirohat olishi ham ulkan ne'mat ekanini anglaydi.
Alloh taolo fitna va qiyinchilikda qolgan insonlarga ham xotirjamlikni qaytarsin! Jonajon o'lkamizni turli xil fitna-fasod va balo-ofatlardan O'z hifzu himoyasida saqlasin.
Nurulloh Qodirov
Munosabat
Avvalo, barcha yurtdoshlarimizni xursandchilik ayyomi – Qurbon hayiti bayrami bilan samimiy muborakbod etaman!
Mamlakatimizda Qurbon hayiti nafaqat diniy, balki umummilliy bayram sifatida ham keng nishonlanadi. Zero, ushbu kunda yurtdoshlarimiz bir-birini hayit bilan samimiy tabriklab, o‘zaro sovg‘alar ulashadi, millati, tili va dinidan qat’i nazar, yolg‘iz keksalar, kam ta’minlangan oilalar holidan xabar olinib, xayriya ishlari amalga oshiriladi.
Shu ma’noda, ushbu qutlug‘ bayram insonparvarlik va bag‘rikenglik ramzi bo‘lish bilan birga, insonlar o‘rtasida o‘zaro mehr-muhabbat va hamjihatlik kabi fazilatlarni ham o‘zida mujassam etadi.
Yurtimizda hayit bayramini munosib kutib olish va o‘tkazish, shuningdek, milliy-diniy qadriyatlarimizni asrab-avaylash, xalqimizning ko‘p asrlik an’ana va urf-odatlariga uyg‘un holda o‘tkazilishiga alohida e’tibor qaratiladi. Buning uchun barcha zarur tayyorgarliklar ko‘riladi, mamlakatimizning barcha hududlarida tom ma’noda bayram shukuhi hukm suradi.
Kezi kelganda yurtimizda “Inson qadri uchun” degan ulug‘vor g‘oya asosida barcha sohalar qatori diniy-ma’rifiy jabhada ham katta islohotlar amalga oshirilayotgani, normativ-huquqiy hujjatlar takomillashtirilib, soha faoliyati samaradorligi yangi bosqichga chiqarilayotganini alohida qayd etish lozim.
Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan oxirgi yillarda yurtimizning har bir go‘shasidagi ulkan bunyodkorlik ishlari izchil davom ettirilmoqda. Xususan, Toshkentda Islom sivilizatsiyasi markazi binosi qurilishi yakuniga yetib bormoqda, Samarqandda Imom Buxoriy majmuasi qad rostlamoqda.
Yaqinda Prezidentimiz ushbu majmuaga tashrif buyurib, u yerdagi bunyodkorlik ishlari bilan tanishdi, zarur ko‘rsatmalar berdi. Zero, bu davlatimiz rahbarining uzoqni ko‘ra bilishi, ulug‘ ajdodlarga yuksak ehtiromining yorqin ifodasidir.
E’tiborga sazovor jihatlardan yana biri shuki, Prezidentimiz qo‘ng‘iroq qilib, hojilarimiz uchun yaratilgan shart-sharoitlar, ularning salomatligi va kayfiyati haqida so‘radi. Bundan hojilarimiz behad mamnun bo‘ldi, e’tibor va ehtiromdan xursand bo‘lgan ziyoratchilarimiz ko‘zlarida yosh bilan duo qildilar.
Arafot maydonida, duolar mustajob bo‘ladigan ayni onlarda Prezidentimizning Qurbon hayiti munosabati bilan O‘zbekiston xalqiga yo‘llagan tabrigini katta hayajon bilan eshitdik. Yaratgandan yurtimizga tinchlik, xalqimizga farovonlik so‘rab, duolar qildik.
Ayniqsa, tabrikda hojilarimiz alohida eslab o‘tilgani ziyoratchilarimizni cheksiz quvontirdi.
Barcha yurtdoshlarimiz qatori hojilarimiz ham ushbu tabrikdagi olijanob g‘oya va tashabbuslarga befarq emasligini izhor qildi.
Tabrikdagi “Inson qadri uchun, inson baxti uchun!” degan olijanob g‘oya barcha jabhalardagi islohotlarning asosi ekanini alohida e’tirof etish va hojilarimizning tashabbuslari ham ushbu g‘oyaga hamohang ekanini qayd etish lozim.
Bu Arafot maydonida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga hojilarimizning murojaatida ham o‘z aksini topdi. Jumladan, mazkur murojaatda hojilarimiz yurtga qaytgach, “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” degan ezgu tashabbusni bir ovozdan ilgari surib, Uchinchi Renessans yaratuvchilarini tarbiyalashda Prezidentimizga ko‘makchi bo‘lamiz, deb va’da berdi.
Shuningdek, Vatanimiz taraqqiyotiga xolis xizmat qilish, mahallalarda tinchlik va birdamlikni mustahkamlash, tinchlik-osoyishtalikning qadriga yetish, xalqimizni ma’nan yuksaltirish, jamiyatdagi islohotlarga daxldorlik hissini oshirish kabilarni targ‘ib etish borasida faol bo‘lishni aytib o‘tdi.
O‘z navbatida, hojilarimiz kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish, ilm-ma’rifatga homiylikda namuna bo‘lish, to‘ylar, oilaviy tadbirlar va marosimlarda me’yorga amal qilgan holda kamxarj va ixcham o‘tkazishda bosh-qosh bo‘lish, mahallalardagi notinch oilalar, shu jumladan, tarbiyasida muammosi bor yoshlar o‘rtasida tushuntirish ishlarini olib borish, hududlardagi maktablarning ta’mirga muhtoj qismini joriy ta’mirlash ishlariga ko‘maklashish, xayriya, mehr-muruvvat va yordam ko‘rsatish ishlarini ko‘paytirish kabi tashabbuslarni qat’iy amalga oshirishga ahd qildi.
Aziz yurtdoshlar! Shubhasiz, ushbu shukuhli kunlar tom ma’noda barchamiz uchun katta bayram, xursandchilik onlaridir. Mo‘tabar manbalarda saodatli damlarni shodu xurramlik bilan o‘tkazish bo‘yicha ko‘p tavsiyalar kelgan. Ulamolarimiz: “Hayit kunlari shodlikni izhor qilish dinning shiorlaridan”, deyishadi. Demak, Qurbon hayiti kunlarida quvonchimizni, saxovatimizni har qachongidan ko‘ra ko‘proq namoyon qilishimiz lozim. Ayniqsa, kam ta’minlangan, ijtimoiy himoyaga muhtoj insonlarga yordam ko‘rsatishga shoshilishimiz lozim.
Ushbu fazilatli kunlarda muborak manzillarda turib, ona Vatanimizga tinchlik-osoyishtalik, xalqimizga yanada farovon hayot, farzandlarimizga baxtu saodat so‘rab, duolar qilmoqdamiz!
Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin!
Shayx Nuriddin XOLIQNAZAR,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy