Islom ta'limoti insoniyatni o'zaro yaxshi aloqada, yaxshi muomalada bo'lishga chaqiradi. Hususan, qo'shnichilik xaq-huquqlari borasida ham talaygina ta'limotlar bor. Har bir musulmon oila bu ilmni o'rganib amal qilib yashar ekan najot topadi. El-yurt, mahalla-ko'y oldida namunali oila bo'ladi.
Qo'shnichilikda hatto u g'ayridin bo'lsa ham, qo'shnilik xaqqi borligi uchun u bilan ham go'zal muomala va aloqada bo'lishlik dinimizda ta'kidlanadi. Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhu qo'y so'yganlarida o'ziga yomonlik qilib yurgan yahudiy qo'shniga go'sht berishni qayta-qayta tayinlaganlar. Bizchi? Ozgina xatolik o'tgan qo'shnimizni yomon ko'ramiz, aloqani uzamiz. Qani bizdagi musulmonlik hulqi va odobi?
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan" Yo Rasululloh, mening ikkita qo'shnim bor, qaysi biriga hadya beray?" deb so'radilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: "Senga eshigi yaqinrog'iga", dedilar.
Hadya berish uzoqdagi qo'shnidan boshlansa yon qo'shnining ko'ngli og'rishi, ozorlanishi mumkin. Ijtimoiy aloqalarga putur etsa odamlar orasiga sovuqchilik tushadi. Bu musulmonlarni parokanda bo'lishiga sabab bo'luvchi omillardandir. Nabiy alayhissalomning qo'shnichilik borasida yana ko'p va ho'p ko'rsatmalari bor. O'zi to'q bo'lib qo'shnisi och qolgan mo'min emasligi, qiyomat kunida qo'shnisining bo'yniga osilib olishi bor xaqiqatlar. Agar qo'shni yordam so'rab chiqsa, imkon bo'lib turib yordam qo'lini cho'zmay yuziga eshik yopishlik ham bandani qiyomat kunida yuzini qaro qiladi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Ey, Abu Zarr! Sho'rva qilsang, suvini ko'paytirgin, qo'shnilaringdan xabar ol", deganlar. Bundan ko'rinadiki, ko'rinmay qolgan qo'shnidan xabar olib, hol-ahvolini so'rashlik uning xaqlaridan ekan. Bugungi qo'shnichilik ahvolimiz shariat ko'rsatmalaridan afsuski olisda. Qo'shnilar bor, bir-birini tanimaydi. Hatto uyida o'lib qolsa haftalab birov bilmay qolgan kunlarda yashayapmiz. Shuning uchun ham o'zaro munosabatlarimizda iliqlik va oqibat yo'q. Oxiratini unutgan odamgina bechorahol qo'shnilarini holiga tashlab qo'yadi. Allohdan umidi bor qo'shni albatta ularga ham rag'bat va muruvvat ko'rsatadi.
Musulmon odam aslo qo'shnilariga ozor bermasligi kerak. Bir ayoliki, kechasi bilan namoz o'qiydi, nafl ro'zalar tutadi va falon yaxshiliklarni qiladi-yu, lekin qo'shnisiga ozor etkazishini Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga aytganlarida, u zot alayhissalom: "U ayolda yaxshilik yo'q. U do'zah ahlidandir", dedilar. Alloh saqlasin. Qarang! Shuncha ibodatlarni birgina tili ila ozor berishi bilan yo'qqa chiqarib" do'zah ahli"dan bo'lishi achinarli hol.
Bugun qo'shnisining tilidan tinchligi va xotirjamligini yo'qotganlar yo'q deysizmi?
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Kimning qo'shnisi uning yomonligidan omonda bo'lmasa u jannatga kirmaydi", dedilar.
Ha, birovning oilasini tinchini buzib, ozor bersa tavba qilmay, kechirim so'ramay vafot etsa, u inson uchun endi jannat begona ekan.
Qo'shningizga ozor bermang. Qiyomat kuni qo'shningiz sizni zinhor: "Yomon qo'shni edi", demasin. Qo'shnichilik xaqqini buzish zulmdir. U yomon bo'lsa siz ham yomonlik qilasizmi? Qo'shningiz balki bu ta'limotlarni bilmas, endi siz bilib, o'qib turib yana yomonligiga yaxshilik ila javob bermas ekansiz, sizda ham yaxshilik yo'q ekan. Ertangi kunda sizning hisobingiz qo'shningiznikidan og'irroq bo'ladi.
Abdurahmon ARTIQOV,
Andijon shahar"Uyg'ur" jome masjidi imom-xatibi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning topshiriqlari bilan xalqimizning bag‘rikenglik va qo‘llab-quvvatlash ramzi sifatida "Qurbon hayiti" (Eid al-Adha) munosabati bilan Afg‘oniston aholisiga 183 tonna oziq-ovqat mahsuloti ortilgan navbatdagi insonparvarlik yordami yuklari Balx viloyatiga yetkazildi.
Insonparvarlik yuklari Hayraton shahridagi "Astras" kompaniyasi hududida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Afg‘oniston bo‘yicha maxsus vakili Ismatilla Irgashev, Surxondaryo viloyati hokimi Ulug‘bek Qosimov hamda Balx viloyati gubernatorining o‘rinbosari Nurulhodi Abuidris, shuningdek, ikki tomon rasmiylari ishtirokida topshirildi.
Insonparvarlik yordami tarkibidan un, guruch, shakar, makaron va qandolat mahsulotlari, o‘simlik yog‘i, tez tayyorlanadigan taomlar, qizil loviya va mosh o‘rin olgan.
Afg‘oniston rasmiylari O‘zbekiston Prezidenti va xalqiga ko‘rsatayotgan insonparvarlik yordami uchun minnatdorchilik bildirib, Qurbon hayiti munosabati bilan samimiy tabriklarini yo‘llashdi.