Sayt test holatida ishlamoqda!
14 Iyun, 2025   |   18 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:39
Bismillah
14 Iyun, 2025, 18 Zulhijja, 1446

Qo'shningiz sizdan omondami?

31.12.2020   2438   4 min.
Qo'shningiz sizdan omondami?

Islom ta'limoti insoniyatni o'zaro yaxshi aloqada, yaxshi muomalada bo'lishga chaqiradi. Hususan, qo'shnichilik xaq-huquqlari borasida ham talaygina ta'limotlar bor. Har bir musulmon oila bu ilmni o'rganib amal qilib yashar ekan najot topadi. El-yurt, mahalla-ko'y oldida namunali oila bo'ladi.

Qo'shnichilikda hatto u g'ayridin bo'lsa ham, qo'shnilik xaqqi borligi uchun u bilan ham go'zal muomala va aloqada bo'lishlik dinimizda ta'kidlanadi. Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhu qo'y so'yganlarida o'ziga yomonlik qilib yurgan yahudiy qo'shniga go'sht berishni qayta-qayta tayinlaganlar. Bizchi? Ozgina xatolik o'tgan qo'shnimizni yomon ko'ramiz, aloqani uzamiz. Qani bizdagi musulmonlik hulqi va odobi?

Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan" Yo Rasululloh, mening ikkita qo'shnim bor, qaysi biriga hadya beray?" deb so'radilar. U zot sollallohu alayhi vasallam: "Senga eshigi yaqinrog'iga", dedilar.

Hadya berish uzoqdagi qo'shnidan boshlansa yon qo'shnining ko'ngli og'rishi, ozorlanishi mumkin. Ijtimoiy aloqalarga putur etsa odamlar orasiga sovuqchilik tushadi. Bu musulmonlarni parokanda bo'lishiga sabab bo'luvchi omillardandir. Nabiy alayhissalomning qo'shnichilik borasida yana ko'p va ho'p ko'rsatmalari bor. O'zi to'q bo'lib qo'shnisi och qolgan mo'min emasligi, qiyomat kunida qo'shnisining bo'yniga osilib olishi bor xaqiqatlar. Agar qo'shni yordam so'rab chiqsa, imkon bo'lib turib yordam qo'lini cho'zmay yuziga eshik yopishlik ham bandani qiyomat kunida yuzini qaro qiladi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Ey, Abu Zarr! Sho'rva qilsang, suvini ko'paytirgin, qo'shnilaringdan xabar ol", deganlar. Bundan ko'rinadiki, ko'rinmay qolgan qo'shnidan xabar olib, hol-ahvolini so'rashlik uning xaqlaridan ekan. Bugungi qo'shnichilik ahvolimiz shariat ko'rsatmalaridan afsuski olisda. Qo'shnilar bor, bir-birini tanimaydi. Hatto uyida o'lib qolsa haftalab birov bilmay qolgan kunlarda yashayapmiz. Shuning uchun ham o'zaro munosabatlarimizda iliqlik va oqibat yo'q. Oxiratini unutgan odamgina bechorahol qo'shnilarini holiga tashlab qo'yadi. Allohdan umidi bor qo'shni albatta ularga ham rag'bat va muruvvat ko'rsatadi.

Musulmon odam aslo qo'shnilariga ozor bermasligi kerak. Bir ayoliki, kechasi bilan namoz o'qiydi, nafl ro'zalar tutadi va falon yaxshiliklarni qiladi-yu, lekin qo'shnisiga ozor etkazishini Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga aytganlarida, u zot alayhissalom: "U ayolda yaxshilik yo'q. U do'zah ahlidandir", dedilar. Alloh saqlasin. Qarang! Shuncha ibodatlarni birgina tili ila ozor berishi bilan yo'qqa chiqarib" do'zah ahli"dan bo'lishi achinarli hol.

Bugun qo'shnisining tilidan tinchligi va xotirjamligini yo'qotganlar yo'q deysizmi?

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Kimning qo'shnisi uning yomonligidan omonda bo'lmasa u jannatga kirmaydi", dedilar.

Ha, birovning oilasini tinchini buzib, ozor bersa tavba qilmay, kechirim so'ramay vafot etsa, u inson uchun endi jannat begona ekan.

Qo'shningizga ozor bermang. Qiyomat kuni qo'shningiz sizni zinhor: "Yomon qo'shni edi", demasin. Qo'shnichilik xaqqini buzish zulmdir. U yomon bo'lsa siz ham yomonlik qilasizmi? Qo'shningiz balki bu ta'limotlarni bilmas, endi siz bilib, o'qib turib yana yomonligiga yaxshilik ila javob bermas ekansiz, sizda ham yaxshilik yo'q ekan. Ertangi kunda sizning hisobingiz qo'shningiznikidan og'irroq bo'ladi.

 

Abdurahmon ARTIQOV,

Andijon shahar"Uyg'ur" jome masjidi imom-xatibi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Havzimda men bilan yuzlashguningizcha, sabr qilinglar

13.06.2025   1955   5 min.
Havzimda men bilan yuzlashguningizcha, sabr qilinglar

Musulmonlar Hunayn g‘azotida g‘alaba qozonishdi. Hunayn g‘azoti Shavvol oyida, hijratning sakkizinchi yili, Makka fathidan so‘ng Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bilan Havozin va Saqiyf qabilalari o‘rtasida bo‘lib o‘tgan edi. Jangda g‘alaba qozongan musulmonlar katta g‘animatga (o‘ljaga) ega bo‘ldilar.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bu g‘animatlarni qalbi Islomga moyil bo‘lgan yangi musulmonlarga taqsimlab berdilar. Qavmning kattalari Abu Sufyon, Uyayna, Aqra’, Suhayl ibn Amr va boshqalarga ham berdilar.

Vaholanki, ular Quraysh mushriklarining eng kattalari bo‘lib, uzoq yillar Payg‘ambarimizga qarshi urushgan kishilar edi. Ushbu g‘animatlar taqsimlanishidan bir necha kun oldingina islomni qabul qilishgan edi. Lekin Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ansorlarga (Madinalik sahobalarga) ushbu g‘animatlardan hech narsa bermadilar.

Holbuki, ular Islomni yoyish va Payg‘ambar alayhissalomni himoya qilish uchun qonlarini to‘kkan, jonlarini fido qilgan kishilar edi. Bu holat ularning qalblariga og‘ir botdi va xasratlanib shunday deyishdi: «Qilichlarimizning tig‘idagi dushmanning qoni hali qotgani yo‘q, ammo g‘animatlardan boshqalar bahramand bo‘ldi. Bizga esa, hech narsa berilmadi».

Bu borada Sa’d ibn Uboda roziyallohu anhu kelib Payg‘ambarimizga bo‘layotgan gaplar xaqida, odamlarning qalbidagi xafalikni aytdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ey Sa’d, sen bu haqda nima deysan?” dedilar. Sa’d: Men ham qavmim tarafidaman, deb javob berdi. Shunda Payg‘ambarimiz alayhissalom: Qavmingni mening huzurimga yig‘, dedilar. Ular to‘planganlaridan keyin, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamjuda buyuk, nihoyatda ta’sirli, qalblarni jumbushga keltiruvchi, ko‘zlarni yoshga to‘ldiruvchi xutba qildilar.

U zot ularga muloyimlik va muhabbat bilan quyidagicha murojaat qildilar: “Ey ansorlar! Men sizlarni gumroh holda topmaganmidim? Alloh taolo men tufayli sizlarni hidoyat qilmadimi? Sizlar tarqoq va parokanda emasmidinglar, Alloh taolo men sababli sizlarni birlashtirmadimi? Sizlar faqir va muhtoj emasmidinglar, Alloh taolo men orqali sizlarni boy qilmadimi?”.

Har safar Rasululloh sollallohu alayhi vasallam savol bilan murojaat qilganlarida, ular: “Alloh va Uning Rasulidan minnatdormiz”, deb javob qaytarishardi.

So‘ng Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Nima uchun menga javob qaytarmayapsizlar? dedilar. Ular yana: Alloh va Rasulidan minnatdormiz!, deyishdi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Agar istasangiz, sizlarning ham shunday deyishga haqqingiz bor: “Siz bizning huzurimizga qavmingiz tomonidan inkor qilingan holda keldingiz, biz esa, sizni tasdiqladik. Siz qavmingiz tomonidan yolg‘onchiga chiqarilgan edingiz, biz sizga ishondik, imon keltirdik va sizga yordam berdik. Siz o‘z yurtingizdan quvildingiz, biz esa, sizga panoh berdik. Siz muhtoj holda keldingiz, biz esa, Sizni o‘z mol-mulkimizga sherik qildik”.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ushbu so‘zlarni aytganlarida ular: Alloh va Uning rasuligina bizlarga minnat qilishga haqli, deyishdi. Aslida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu so‘zlarni ularga tavozelik va insof yuzasidan aytgan edilar. Lekin, haqiqatan olganda, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam minnat qilishga haqli edilar, ular har qancha minnatdor bo‘lsalar arziydi. Chunki agar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning Madinaga hijratlari bo‘lmaganida, ularning orasida yashamaganlarida, ularning boshqalardan farqlari bo‘lmas edi. Ansorlarning sha’ni yuksalmas edi, qadrlari ko‘tarilmas edi.

Shuning uchun Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularga qarab: “Ey ansorlar! Nima deb o‘ylaysizlar, boshqalar qo‘y va tuyalar bilan uylariga qaytsalar, sizlar Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan uylaringizga qaytishni istamaysizlarmi? Bundan rozimasmisizlar?-dedilar.

Bu gapning naqadar ulug‘ligi, ansorlarning qalbiga yetib borishligini bilganlari uchun ham Rasululloh ularga g‘animatdan bermagan edilar.

So‘ngra Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday dedilar: “Agar hijrat qilmaganimda, albatta men ansorlardan bo‘lar edim, agar odamlar bir vodiyda yursalar, men ansorlar yurgan yo‘llardan yurar edim, ansorlar men uchun ichki kiyimimdek, boshqalar esa tashqi kiyimimdek”, dedilar va: “Allohim ansorlarga rahmatingni yog‘dir, ularning farzandlariga va farzandlarining farzandlariga ham”, deb ularning haqqiga duo qildilar.

Bu so‘zlarni tinglagan ansorlarning ko‘zlaridan yoshlar to‘kildi, soqollari xo‘l bo‘ldi. Ular yig‘lagan holatda: Biz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni biz bilan bo‘lishlariga rozimiz, bizning g‘animatimiz, bizning ulushimiz bo‘lganlaridan rozimiz!” — deyishdi.

Shundan keyin Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularni kelajakda bo‘ladigan fitnalardan ogohlantirib shunday dedilar:

“Mendan keyin sizlar o‘zingizga nisbatan adolatsizlikni ko‘rasizlar, ammo sabr qilinglar. Mening havzimda men bilan yuzlashguningizcha, sabr qilinglar!”.

 

Homidjon qori ISHMATBЕKOV