Islom dini qarindoshlar orasini yaxshilik va mehr bilan bog'lashga targ'ib qiladi. Nafaqat targ'ib qiladi balki bu ishga buyurib ibodat darajasiga chiqargan.
Alloh taolo bandalarini qarindoshlik rishtalarini bog'lash va mustahkamlashga buyurib, Qur'oni karimda shunday marhamat qiladi: “Sizdan (ey, Muhammad!) qanday ehson qilishni so'raydilar. Ayting: “Nimaniki xayr-ehson qilsangiz, ota-ona, qarindoshlar, etimlar, miskinlar va musofirlarga qilingiz! Alloh har qanday qilgan ehsonlaringizni bilib turuvchidir” (Baqara surasi 215-oyat).
Shu bilan birga qarindoshlik rishtalarini uzish eng og'ir gunohlardan va yomon fe'llardan hisoblanib, toshbag'irlik va hissiyotsizlik deb baholanadi. Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar: “Haqiqiy silai rahm qiluvchi kishi qarindoshlari tarafidan unga qilingan aloqaga javob tariqasida (bordi-keldi) aloqa qilayotgan odam emas, balki ular tarafidan aloqa uzilgan paytda ularga aloqani bog'lagan odamdir” (Imom Buxoriy rivoyati).
Demak, bir-birimizga qanchalik yaxshilik va rahm-shafqat qilsak, Allohning rahmati bizlarga shunchalar yaqin bo'laveradi. Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shunday deganlarini eshitganman: “Kim rizqi mo'l-ko'l qilinishini va umri uzaytirilishini istasa, silai rahm (qarindoshlari bilan aloqa) qilsin!” (Imom Buxoriy rivoyati).
Quyidagi hadisi sharifda silai rahm qilish iymondan ekanligi va iymon dalolati esa silai rahm bilan bo'lishini aytiladi. Rasuli akram sollallohu alayhi vasallam: “Kim Allohga va oxirat kuniga imon keltirgan bo'lsa, silai rahm qilsin”, deganlar (Imom Buxoriy va Muslim rivoyati).
Bugungi kunda tirikchilik, nafaqai ro'zg'or ilinjida chet-ellarda yillar davomida qolib ketib, ota-ona va farzandlarining holidan xabar olmay, hatto butunlay aloqani uzub yuborgan yurtdoshlarimiz ham yo'q emas. Silai rahm eng avvalo kishining o'z oila a'zolaridan boshlanadi. Payg'ambarimiz Muhammad alayhissalom ummatlarini silai rahmga chaqirib, o'z yaqinlaridan aloqalarini uzganlarni oxiratda og'ir azob-qiynoqlar kutayotgani haqida ogohlantirganlar. Abu Bakr roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Payg'ambar sollallohu alayhi va sallam: “Qarindoshlik aloqasini uzish va zulmdan ko'ra egasiga tez uqubat etkazadigan va qolgani oxiratga saqlab qo'yiladigan gunoh yo'q”, deganlar” (Abu Dovud, Termiziy va ibn Moja rivoyat qilgan). Qarindoshlik aloqalarini uzish hattoki insonning jannatga kirishiga to'siq bo'lib uni Allohning rahmatidan uzoqlashtirar ekan.
Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyat qilgan boshqa bir hadisda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Silai rahm qilmagan odam jannatga kirmaydi”, deganlar. Insonni jamiyat bilan uzviy bog'laydigan rishtalar juda ko'p va turlichadir. Bularning ichida eng muhimi qon va nasab qarindoshligidir.
Alloh taolo marhamat qiladi: “Albatta, Alloh adolatga, ezgu ishlarga va qarindoshga yaxshilik qilishga buyuradi hamda buzg'unchilik yovuz ishlar va zulumdan qaytaradi. Eslatma olursiz deb (U) sizlarga (doimo) nasihat qilur!.” (Nahl 90-oyat) Inson qarindoshlari bilan ziyorat qilish va hadyalar berish ila bordi-keldi qilib turishi vojib. Agar hadya berishga qodir bo'lmasa, ziyorat qilishi, ishlariga ko'maklashib, holidan xabar olishi lozim bo'ladi, buni ham iloji bo'lmasa so'zlashuv orqali bog'lanib turishi kerak. Hullas mo'minman degan kishi qarindoshlar bilan aloqalarini yaxshilashi lozim.
B.Abdullayev
Hazorasp tumani “Shayx Husayin bobo” masjidi imom-xatibi
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar, Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin!
Qalbim sururi, ko‘zim quvonchi bo‘lgan aziz farzandim! Siz dunyoga kelganingizda mendanda baxtli inson yo‘q edi. Ilk bor mustaqil qadam bosganingiz, “dadajon” deb, erkalanganingiz, telefon qilib “dada uyga qachon kelasiz?” deganingiz kechagidek yodimda.
Ko‘z ochib yumguncha bir zumda ulg‘aydingiz... Maktabda tengqurlaringiz orasida tarbiyangiz bilan ajralib turardingiz.
Yoshligingizdan orzu qilgan Toshkent Islom institutining talabasi bo‘lish baxtiga erishsin deya kechalari onangizning yig‘lab qilgan duolari, “Allohim farzandimga manfaatli ilm bergin” deb qilgan iltijolarim ijobat bo‘lganini eshitganimda ko‘z yoshlarimni tiyolmagandim. Yuzlab qorako‘zlar ichidan talaba bo‘lish baxti sizga nasib bo‘lgani uchun Robbimga hamdlar aytdim.
Mana oradan 4 yil o‘tdi. Bugun bu fayzli va muborak dargohni tark etmoqdasiz.
Ey Farzandim! Bugun fursatdan foydalanib, Sizga kichik bir nasihatni qilmoqchiman. Unga umringizning oxirgi lahzalarigacha amal qilishingizga Alloh tavfiq berishini so‘rab qolaman.
Aziz dilbandim! Siz endigina 4 bahorni ko‘rgan bolakay edingiz. Jajji qo‘llaringizdan tutib sizni bog‘chaga olib ketardim. Shunda do‘kondagi mashina o‘yinchog‘ini ko‘rib qolib, olib bering deb rosa xarxasha qilgandingiz. Olib berishni juda istardimku, ammo afsuski oldimda shu kichkinagina o‘vinchoqni olib berishga ham pulim yo‘q edi....Jonimni so‘rashsa sizga berishga tayyorman bolam... o‘zimdan afzal inson bo‘lishingiz uchun bor imkoniyatimni ishga solib harakat qilaman. Ba’zan duoda o‘zimni unutsamda, sizni aslo unutmayman.
Oradan yillar o‘tib, Rasulimiz alayhissalomning sunnatlariga muvofiq nikoh to‘yingizni o‘tkazdik. Shu kuni sizni muborak etgani so‘zga chiqqanimda sizga mendan arazlab, hatto gaplashmay qo‘yishingizga sababchi o‘sha kichkina mashinani topshirganimda juda uyalib, yuzlaringiz qizarib ketgandi...
Jonim bolam, niyatim sizni uyaltirish emas... Sizga faqat yaxshiliklarni tilayman. Sizga butun umringiz va oxiratingiz uchun kerak bo‘ladigan muhim bir saboqni amaliy tarzda yetkazgim keldi, xolos...
Unutmangki, kunlar o‘tib Allohning huzuriga qaytarilasiz. Bir kun aniq Robbimizning oldida turamiz. Alloh taolo har birimizning qilgan amalimizni birma-bir hisob-kitob qiladi. Shunday kunda ummati Muhammad bo‘lgan siz dilbandim amallaringizning juda oz va kichkinaligi bilan butun xaloyiqning oldida uyalib qolmang! Buning uchun har bir amalingizni xolis Alloh taolo uchun qiling! Hech kimni g‘iybat qilmang, boshqalarga hasad qilmang!
Unutmangki, siz Alloh taoloning dinini yetkazishdagi omonatdorsiz. Ulug‘ zotlarga ilm beshigi bo‘lgan ma’hadning vakilisiz. Siz ularga so‘zsiz munosib bo‘lishingiz kerak. Zero, xalqimiz muborak Islom dinimizni – imom timsolida ko‘radi.
Bizni zalolatdan hidoyatga, zulmatdan yorug‘likka, jaholatdan ma’rifatga, baxtsizlikdan saodatga olib chiqqan, bu yo‘lda mollarini ham, jonlarini ham ayamagan, hamisha faqat biz bevafo ummatning g‘amida bo‘lgan sevikli Payg‘ambarimiz Muhammad Rasululloh sollallohu alayhi vasallam nimaga buyurgan bo‘lsalar shuni mahkam tuting, nimadan qaytargan bo‘lsalar undan tiyiling. Hadislarini yodlashga haris bo‘ling, hayotlari, sifatlari, xulqlari va yo‘llarini ko‘proq o‘rganing va ularga amal qiling.
Aslo erishgan yutug‘ingiz bilan cheklanib qolmang. Kimdir yoki nimadir uchun ilm olmang. Eng muhimi – ilm ibodat ekanini unutmang!
Qur’onni qo‘lingizdan qo‘ymang. Qur’onga muhabbatli bo‘ling!
Jigarporam, musofirchilik, ota-onadan uzoqda yurish, ularga bo‘lgan mehrni ham uzoqlashtirmasin. Unutmangki, biz sizni yaxshi ko‘ramiz, siz bizning hamisha qalbimizda, duolarimizdasiz.
Sizni ko‘rishimiz bolaligingizni, baxtli onlaringizni, quvonch bilan yugurib quchog‘imizga o‘zingizni otishingizni yodimizga soladi.
Siz kelmay qo‘ysangiz bizning yuraklar siqilib, sog‘inchdan va xavotirdan jam bo‘lmaydi.
Sizdan yagona iltimosimiz shuki, duolaringizda doimo eslab, Alloh taolodan bizga rahm-shafqat so‘rang. Qaniydi, Jannatda barcha ota-onalar qatorida turganimizda ismlarimiz bilan chaqirilib, “farzandingiz Qur’on yodlab, qilgan solih amallari uchun sizga mukofot – izzat toji kiydiriladi” deganini eshitsak edi... Bu bizning eng buyuk orzuimiz.
Alloh taolo barchamizni jannatda birga qilsin! Izzat tojini kiyadigan zotlardan qilsin! Omiyn.
Davron NURMUHAMMAD