Sayt test holatida ishlamoqda!
26 May, 2025   |   28 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:16
Quyosh
04:56
Peshin
12:25
Asr
17:30
Shom
19:48
Xufton
21:21
Bismillah
26 May, 2025, 28 Zulqa`da, 1446

Jinlarning taomi

22.12.2020   3962   7 min.
Jinlarning taomi

BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIYM

Mo'min-musulmonlar jin deb ataluvchi maxluqotlar borligiga iymon keltiradilar. Ularni oddiy holatlarda ko'rib bo'lmaydi. Biz ular haqidagi ma'lumotlarni eng ishonchli manbalar, Qur'oni Karim va hadisi shariflardan olamiz. Qur'oni Karim nozil bo'layotgan paytda arab qabilalari jinlarga maxfiy, noravshan xudolar deb e'tiqod qilardilar. Ular jinlarning nasabi Alloh taologa etib boradi, uning jinlardan sheriklari bor, degan buzuq e'tiqodga ham bo'ysunishardi. Shuningdek, arablar jinlar g'oyibdan xabardor, folbin va munajjimlarga osmon sirlarini aytib turishadi degan o'yda edilar. Arablarda jinlarning hukmi er yuzida o'tadi, degan xom xayol bo'lib, agar ulardan birortalari ma'lum bir erga borib yotib qolmoqchi bo'lsalar, «Ushbu joyning xo'jayin jinidan panoh so'rayman», degan ma'nodagi duoni qilishardi. Bizning yurtlarda ham hatto hozirgi vaqtgacha kishilarda yuqorida aytilganga o'xshash turli-tuman buzuq, bid'at-xurofotdan iborat tushunchalar mavjud va ular bu yolg'on e'tiqodga bo'ysunadilar. Ayniqsa, keyingi paytda kishilarda ruhiy bo'shliq haddan tashqari ziyoda bo'lganligidan bu ma'nodagi gap-so'zlar ko'payib ketdi. Agar ularga quloq osadigan bo'lsak, xuddi butun dunyoni jinlar boshqarib turganga o'xshaydi (astag'firulloh). Shu bilan birga qadimda ham, hozirda ham jinlarni umuman inkor etadiganlar bor. Ular jin haqidagi har bir so'zni afsona, bekorchi gap deyishadi. Jinlar haqidagi hodisalarning guvohi bo'lgan kishilarni jinniga, miyasi ayniganga chiqarishadi.

Islom esa jin haqida xuddi boshqa masalalardagi kabi haqiqatni bayon qiladi. Islom jin borligini isbot qilib, u haqidagi to'g'ri tasavvurni bayon etib, noto'g'ri tushunchalarni rad etadi. Shu bilan birga jinlardan kutiladigan mavhum qo'rqinch va xavfu xatarni ham rad etadi.
Jinlar haqiqatda bor mavjudotlar bo'lib, asli o'tdan yaratilgan. Jin so'zining lug'aviy ma'nosi esa «to'silgan» degani, ya'ni, odamlar ko'zidan to'silgan narsa. Shu sababli ham u insonlarga ko'rinmaydi. Ular o'zlari ko'rinmay turib, bizlarni va boshqa narsalarni ko'rishlari mumkin. Shu bilan birga turli shakllarga kirishlari ham mumkin. Ularning ichida ham xuddi odamlarga o'xshab iymonsiz-iymonli, yaxshi-yomon, adashgan va hidoyatda yurganlari, firibgar va soddalari bor. Jinlardan ham Qur'onga, Payg'ambar alayhissalomga iymon keltirib yaxshi yo'lda yurganlari jannatga, iymonsiz bo'lib yomon yo'lda yurganlari do'zaxga tushadilar. Ular odamlarga hech qachon yordam bera olmaydilar va g'oyib sirlarini bilmaydilar, chunki Qur'oni Karim nozil bo'lgandan so'ng ular bu xislatlardan mahrum bo'lganlar...

Alloh taolo “A'rof” surasida marhamat qiladi:

«Ey Odam bolalari! Shayton ota-onangizni avratlarini o'zlariga ko'rsatish uchun ustilaridan liboslarini echib, jannatdan chiqarganidek, sizni ham fitnaga solmasin. Albatta, u va uning to'dasi sizni siz ko'rmaydigan tomondan ko'radi. Biz, albatta, shaytonlarni iymon keltirmaydiganlarga do'st qilganmiz» (27-oyat).

Demak, jinning imkoniyatlari insonnikiga nisbatan ko'proq. Inson shaytonni ko'rmaydi, ammo u insonni ko'radi. Bu esa, o'z navbatida, unga qo'shimcha imkoniyat beradi, insondan esa qo'shimcha hushyorlik talab qilinadi. Chunki ochiq-oydin dushman bo'lgan shaytonning yomonligidan doimo ehtiyot bo'lib turish kerak. Buning uchun kuchli iymon va sof e'tiqod zarur.

Jinlarning ichida mo'minlari ham, kofirlari ham bo'ladi.

Alloh taolo Jin surasida marhamat qiladi:

«Ayt: «Menga vahiy qilindiki, albatta, jinlardan bir necha nafari quloq osdilar va dedilar: «Biz ajoyib Qur'onni eshitdik. «U to'g'ri yo'lga hidoyat qiladir. Bas, biz unga iymon keltirdik va o'z Robbimizga hech kimni sherik keltirmasmiz» (1-2-oyatlar).

Bu ikki oyatda Alloh taolo Muhammad sollallohu alayhi vasallamga xitob qilib, aytishlari kerak bo'lgan ma'noni ham bayon qiladi, ya'ni vahiy orqali etti nafar jin u kishining qiroatlariga quloq osgani va qavmlariga borib, «Biz ajoyib Qur'on eshitdik», deb xabar berganlari haqida aytishni buyuradi.

Demak, jinlar Qur'oni karim tilovatini eshitishlari bilan bu oddiy so'z emasligini, dunyoda yangi olamshumul voqea ro'y berganligini fahmlab, bu voqea jinlar hayotida ham katta o'zgarish bo'lishiga sabab bo'lganini darhol tushunib etganlar.

Ikkinchi oyatda mazkur jinlarning o'z qavmlariga aytgan gaplari davom etadi:

«U to'g'ri yo'lga hidoyat qiladir. Bas, biz unga iymon keltirdik va o'z Robbimizga hech kimni shirk keltirmasmiz».

Jinlar o'z aql-farosatlari ila Qur'onni nozil qilgan Alloh ularning Robblari ekani va Unga sherik bo'lishi mumkin emasligini ham tushunib etadilar. Mushriklar kabi Allohga shirk keltirmasliklarini ta'kidlaydilar.

Jinlarning taom eyishlari ham bor.

Ammo ularning taomlanishi qanday va uning mohiyati nima ekanini bilmaymiz.

Ibn Mas'ud roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

«Tezak bilan ham, suyak bilan ham istinjo qilmanglar. Ular jin birodarlaringizning zodi(ozuqasi)dir», deganlar».

Imom Muslim va Termiziy rivoyat qilishgan.

 

Abdulloh ibn Mas'ud roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga jinlar hay'ati kelganda: «Ey Allohning Rasuli, ummatingizni suyak, tezak va ko'mir bilan istinjo qilishdan qaytaring. Alloh bizning rizqimizni o'shalarda qilgan», deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizlarni o'sha narsalardan qaytardilar». 

Roviylar ulug' sahobiy Abdulloh Ibn Mas'uddan rivoyat qiladilarki:
«Rasululloh bir kuni sahobalarga, kim jinlar ishiga hozir bo'lishni istasa, bu kecha marhamat qilsin, dedilar. Mendan boshqa hech kim bormadi. Yurib borib Makkaning yuqorisiga etganimizda oyoqlari bilan menga chiziq chizib berdilar-da, shundan chiqmay o'tir, dedilar. O'zlari uzoqroq borib Qur'on o'qiy boshladilar. Bir zumda u kishini qora narsalar o'rab, ikkovimizning oramizni to'sib qo'ydi, men ovozlarini ham eshitmay qoldim. So'ngra haligi qora narsalar bulutga o'xshab parcha-parcha bo'linib, tarqab keta boshladi. Faqat bir bo'lagi qolganda Rasululloh bomdod namozini tugatdilar, borib tahorat ushatdilar va mening oldimga kelib, haligilar nima qildi, deb so'radilar. Men, hov ana, turishibdi, dedim. Payg'ambar alayhissalom ularga suyak va tezakni berdilar. Bizni esa suyak va tezak bilan istinjo qilishdan qaytardilar».

“Folbinlik, sehrgarlik, jin chiqarish va noan'naviy davolash kabi ishlarning haqiqati” kitobidan

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Makkai Mukarramaning Qur’onda kelgan ismlari

23.05.2025   5765   5 min.
Makkai Mukarramaning Qur’onda kelgan ismlari

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

1. Makka.

«Makka»ning lug‘aviy ma’nosi halok etdi, noqis qildi, demakdir. Bu yurtning Haram deb nomlanishiga sabab — u gunohlarni kamaytiradi va ularni yo‘q qiladi yoki u yerda zulm qilgan kishi halok etiladi. Ya’ni, u zo‘ravonlarni halok qiladi, g‘ururlarini ketkazadi.


2. Bakka.

Alloh taolo Qur’oni Karimda marhamat qiladi: «Odamlarga muborak, olamlarga hidoyat qilib qo‘yilgan birinchi uy Bakkadagi uydir» (Oli Imron surasi, 96-oyat).

«Bakka» so‘zining lug‘aviy ma’nosi buzish, ajratish, bekor qilish, iftixorni rad qilish, pasaytirish, bo‘ysundirish, deganidir. Makkaning Bakka deb nomlanishi u yerda odamlarning izdihom qilib to‘planishi yoki Makka zo‘ravonlarining bo‘yinlarini egish ma’nosi borligi sababidandir. Zero, Alloh taolo zo‘ravonning g‘ururini sindirganidan keyingina u Makkani qasd qiladi. Makka mutakabbirlarining g‘ururini pasaytirish ma’nosidadir. Bakka deganda iroda qilinadigan joy haqida to‘rtta qavl bor:

- u Ka’ba joylashgan o‘rinning ismidir;

- u Baytullohning atrofi, Makka va uning yonidagi joylardir;

- u masjid va Baytullohning nomidir;

- Makka – haramning hammasi uchun qo‘yilgan ism. Albatta, Bakka – bu Makka deganidir. («Zod al-Musir fi ilmit-tafsir», «Qomus al-Muhit»)


3. Ummul-Quro.

Alloh taolo Qur’oni Karimda aytadi:

«Bu (Qur’on) bir muborak, o‘zidan oldingi kitoblarni tasdiqlaydigan, barcha qishloqlarni (va shaharlarning) onasi – markazi bo‘lmish (Makka ahlini) hamda uning atrofidagi kishilarni (oxirat azobidan) ogohlantirishingiz uchun O‘zimiz nozil qilgan Kitobdir» (An’om surasi, 92-oyat).

Makka — qishloqlarning onasi. Uning bunday deb nomlanishi haqida ham to‘rtta so‘z bor:

- Yer Makkaning pastki qismidan tekislangan. U yerning kindigida va dunyoning o‘rtasida joylashgandir. Ya’ni, yer kurrasi sathidagi quruqlikdir. Makkai Mukarrama atrofida yer yuzi tartib bilan taqsimlangan. Makka quruq yerning markazi hamda yer kurrasi sathidagi barcha shaharlardan namoz uchun yuzlaniladigan tomondir.

Ilmiy falakiyot tadqiqotlari Makkai Mukarramaning ko‘ksiga bino etilgan Ka’ba Yerning markazida, deb isbotlagan.

- U yer eng qadimiy joydir.

- Ka’ba barcha odamlar yuzlanadigan qibladir.

- U obro‘-e’tibor jihatidan qishloqlarning eng buyugidir.


4. Al-Balad.

Bu yerda «balad» so‘zidan maqsad Makkadir.


5. Baladul amin.

Ibn Javziy: «Bundagi shahar Makkai Mukarramadir. Johiliyatda ham, Islomda ham qo‘rqoqlar bu shaharda omon yurishgan», deganlar.


6. Baldatu.

Ibn Javziy: «U Makka shahri», deb aytganlar.


7. Haroman amina.

Bu shahar tarix mobaynida qanday din yoki mazhab bo‘lishidan qat’i nazar, tinch-osoyishta bo‘lib kelgan. U yerga faqat ehromdagina kirilgan. Agar biror xavf yetgudek bo‘lsa, o‘sha tinch joyga qochib kirishgan. Bu osoyishtalik nafaqat inson, balki hayvonot va nabototni ham o‘z ichiga olgan.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu haqda: «Albatta, bu shahar yeru osmon xalq qilinganidan beri Alloh u yerda (hayvon ovlash, o‘simlikni payhonlashni) harom qilgan», deganlar.

To qiyomat kunigacha Alloh harom etgani sababli u yerda biror tikanni uzish yoki ovni haydab ketish haromdir.


8. Vodin g‘oyri ziy zar’in.

Ibn Javziyning aytishlaricha, «ekin o‘smaydigan vodiy» Makka shahri bo‘lib, u yerda ekin o‘smaydi, suv ham bo‘lmaydi.


9. Ma’ad.

Ibn Abbos aytadilar: «Ya’ni, sizni Makkaga, albatta, qaytarguvchidir».


10. Qorya.

Ibn Javziy: «Qishloqdan murod, Makka shahridir», deganlar.


11. Masjidul Harom.

Bundan to‘rt ma’no nazarda tutiladi:

- Ka’ba;

- Ka’ba va uning atrofidagi masjid;

- Makkaning jamiki joyi;

Qatoda: «Masjidul Harom Makkadir», dedilar.

- Haramning barcha joyi;

Ibn Abbos va Ato: «U Haramning jamiki yeridir», deyishgan.

«Makka, Ka’ba, Zamzam tarixi, haj va umra manosiklari» kitobidan.