NAZM
Ikinchi mu'man bihning
sharhi
Yana xayli farishtadur, bilingiz,
Har birisi bir ishtadur, bilingiz.
Biri roki'durur biri sojid,
Biri qoyimdurur, biri qo'id.
Biri Haq yodi birla mustag'raq,
Bilmayin Haqdin o'zgani mutlaq.
Kelsa gar qatra yomg'ure erga,
Bor aning birla bir malak birga.
Borsa gar zarra tufrog'i ko'kka,
Ul borishni sog'inma o'zlukka.
Har yog'in yog'sa, har ele elsa,
Har nima borsa, har nima kelsa,
Har bir ishga muakkal o'ldi malak,
Gar er ahlidurur, gar ahli falak.
Bilingizkim, farishta xayli bari
Narlig'u modalig'din o'ldi bariy.
NASRIY BAYoN
Iymon keltirish shart bo'lgan ikkinchi
narsaning sharhi
(Iymonning ikkinchi sharti)
Yana bilingizki, farishtalar toifasiga iymon keltirish shartdir, ularning har biri (Alloh amr etgan) bir ishga mashg'uldir. Biri ruku' qiluvchidir – Alloh ta'ologa ta'zimdadir, biri sajda qiluvchidir, biri (ibodatda) qoim – tik turuvchidir, biri o'tiruvchidir (hammalari ham shu yo'sin itoat va ibodatdadir.) Biri, Haqdan o'zgani bilmay, Haq ta'loning yodi bilan mustag'raq – fayzi Ilohiyga cho'mgan, g'arq bo'lgandir. Osmondan erga bir qatra yomg'ir tushsa, u bilan birga (u tomchini olib tushuvchi) bir farishta bordir.
Agar tuproqning bir zarra changi osmonga ko'tarilsa, uni o'z holicha ko'tarilib bordi, deb o'ylama (balki, Allohning amri bilan bir farishta olib chiqqandir).
Har qanday bir yog'in (qormi, yomg'irmi, do'lmi, shudringmi) yog'sa, har qanday bir el, bir shamol essa, har nima borsa, har nima kelsa, har biriga xoh er ahlidan, xoh osmon ahlidan bo'lgan bir farishta muakkal, ya'ni Alloh tarafidan vakil qilingan bo'ladi.
Bilingizki, farishtalar guruhining barchasi erkaklik va ayollik (kabi jinsiy) xususiyatlaridan xoli va pokdir.
IZOH. (Farishtalar haqida bilish, so'zlash, fikr va tasavvur qilish mumkish bo'lgan narsalar:) Hamisha Allohga itoat holida bo'lmoq, erkak va ayol (jinsiy xususiyatda) bo'lmaslik, eb-ichmaslik, kichik va katta qazoi hojat qilmaslik, burun qoqmoq va el chiqarmoqdan pok bo'lish, bemor va ko'taram bo'lmaslik, zaiflik va qarilikka uchramaslik, ofatlardan va yomon fe'llardan nari bo'lmoq, a'zolardan va boshqa birikmalardan vujudga kelgan bo'lmaslik farishtalar haqida vojibdir.
Farishtalar nuroniy bir borliqdir, va albatta, yuqorida zikr qilingan hollardan uzoqdir («Jomi' ul-mutun»).
(Farishtalar mavzuyining davomi bor)
Nasriy bayon va sharh muallifi:
Mirzo KYeNJABYeK
O‘zbekiston Din ishlari qo‘mitasi, Musulmonlar idorasi, Imom Buxoriy, Imom Moturudiy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari hamda O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi mas’ul xodimlaridan iborat ilmiy guruhning Indoneziyaga tashrifi ushbu mamlakatning yetakchi bosma va elektron nashrlari tomonidan keng yoritildi, deb xabar qilmoqda "Dunyo" AA muxbiri.
Jumladan, Indoneziyaning "CNN Indonesia" axborot agentligi "O‘zbekiston delegatsiyasi Indoneziyaga tashrif buyurdi" sarlavhali maqolani e’lon qildi. Unda Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universitetida "Movarounnahrdan Janubi-Sharqiy Osiyoga: hadis ilmlari va intellektual aloqalar" mavzusida ilmiy-amaliy konferensiya bo‘lib o‘tgani va mazkur anjumanda O‘zbekistondan yetakchi olimlar ishtirok etgani ma’lum qilingan.
"Tadbir ilmiy muloqot shaklida tashkil etilgan bo‘lib, uning doirasida Imom Buxoriy merosini o‘rganish, Mavarounnahr ulamolarining Indoneziya orollarida islom dinini tarqatishda tutgan o‘rni, hadisshunoslik yo‘nalishida hamkorlikni rivojlantirish kabi masalalar muhokama qilindi", – deb yozgan axborot agentligi.
O‘zbekiston delegatsiyasining tashrifi doirasida bo‘lib o‘tgan qator tadbirlar ikki mamlakat o‘rtasida islomiy ma’rifat, ta’lim, diniy bag‘rikenglik va tarixiy merosni asrab-avaylash sohalarida aloqalarni yanada mustahkamlashi ta’kidlangan.
Maqolada xabar qilinishicha O‘zbekiston ilmiy-ma’rifiy doiralari vakillari Indoneziya xalq manfaatlari va huquqlarini himoya qilish vaziri Muxaymin Iskandar, ekologiya vaziri o‘rinbosari Dias Xendrapriono, Ulamolar Kengashi va "Nahdatul ulamo" tashkiloti rahbariyati bilan uchrashuvlar o‘tkazdi.
"Businessreview" veb-sayti "Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi va Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universiteti hamkorligi diniy mo‘tadillik va islom ta’limi tizimini mustahkamlaydi" sarlavhali maqolani e’lon qildi.
Nashrda Imom Buxoriy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi va Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universiteti hamkorligida Indoneziya poytaxtida ilmiy-amaliy konferensiya tashkil etilgani qayd etilgan.
Materialda yozilishicha, anjumanda Mavorounnahr tarixi, Imom Buxoriy merosi, Markaziy Osiyo ulamolarining Indoneziyada islom ta’limotini tarqatishda tutgan o‘rni kabi mavzular muhokama qilindi.
Ushbu mamlakatdagi "Aspirasi Nusantara" elektron nashri Imom Moturidiy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi direktori o‘rinbosari "Nahdlatul ulamo" tashkiloti faoliyati bilan tanishgani haqida yozdi. Ma’lum qilinishicha, shu yil 2 iyul kuni O‘zbekiston Din ishlari qo‘mitasi raisining birinchi o‘rinbosari Davron Maxsudov hamda Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori o‘rinbosari Shahzod Islomov Indoneziyadagi eng yirik tashkilot "Nahdlatul ulamo" rahbariyati bilan uchrashdi.
"Nahdlatul ulamo" tashkiloti qoshidagi Ilmiy markaz rahbari Abshor Abdullo Imom Moturidiy ta’limoti sunniy kalom ilmida mo‘tadil, aql va mantiqqa tayanadigan yo‘nalish ekanini qayd etdi" – deb yozgan elektron nashr.
Tomonlar ta’lim sohasida aloqalarni kengaytirish, talabalar almashuvini amalga oshirish va ziyorat turizmi yo‘nalishida dasturlar ishlab chiqish kabi mavzularda fikr almashdilar.
Indoneziyaning "Jakarta Merdeka" onlayn portali esa "Bogor Botanika bog‘ida do‘stlik daraxti ekildi" sarlavhali maqolani e’lon qilindi. Unda O‘zbekiston delegatsiyasi a’zolari Bogor shahridagi Indoneziya Milliy Botanika bog‘ida daraxt ekish marosimida ishtirok etgani va Indoneziya ekologiya vaziri o‘rinbosari bilan uchrashuv o‘tkazgani ma’lum qilingan.
"Vazir o‘rinbosari Dias Xendrapriono Imom Buxoriy to‘plagan hadislar orasida tabiatni asrashga oid nasihat va tavsiyalar ko‘p ekanini ta’kidladi. Bu esa islom ta’limotida ekologik bilim va ong asosiy o‘rin tutishining yaqqol dalilidir", – deb yozilgan "Jakarta Merdeka" maqolasida.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati