Sayt test holatida ishlamoqda!
29 May, 2025   |   2 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:13
Quyosh
04:54
Peshin
12:25
Asr
17:32
Shom
19:51
Xufton
21:25
Bismillah
29 May, 2025, 2 Zulhijja, 1446

Oilada farzand tarbiyasi: TARBIYaNING NOZIK JIHATLARI

04.11.2020   5223   16 min.
Oilada farzand tarbiyasi: TARBIYaNING NOZIK JIHATLARI

TARBIYaNING NOZIK JIHATLARI

Jinsiy tarbiya mas'uliyati

Tarbiyaning bu jihati o'ta nozik va mashaqqatli. Chunki farzandning jajji, ko'zni quvontiradigan go'daklik harakatlari ortda qolib, endi u o'smirlik yoshiga etadi. Endi farzand har bir holatni ongli fikrlaydigan, ko'z oldida kechayotgan har bir voqelik va jarayonlarga bolalarcha qiziquvchanlik bilan emas, aksincha, o'zgacha e'tibor bilan nazar sola boshlaydi. Shuning uchun ham ota-ona va murabbiylardan bunday tarbiya jarayonida juda katta mahorat va fasohat talab etiladi. Jinsiy tarbiya o'g'il va qiz bolalarda jins masalalariga nisbatan to'g'ri munosabatni qaror toptirishni ko'zda tutadi. Yosh avlodning yaxshi va sog'lom o'sib-unishiga, voyaga etishiga, nasl qoldirish qobiliyatiga ega bo'lishiga, nikoh va oilani mustahkamlashga yordam berish jinsiy-ahloqiy tarbiyaning asosiy vazifasidir.

Ota-onalar, tibbiyot xodimlari va murabbiylar faoliyatlarini uyg'unlashtirib, bolalarning yoshi, jinsi, iqtidori va boshqa xususiyatlariga mos ravishda jinsiy hamda axloqiy tarbiyani bir-biriga bog'lab olib borishlari lozim. Maktabgacha yoshdagi bolalar va kichik yoshdagi o'quvchilar bilan ishlashda shunga alohida e'tibor berish kerak: bunday tarbiya faqat jinsiy hayot asoslari bilan tanishtirish, bolalarga gigiyenik malakalar, erkak va ayol tanasi tuzilishi, uning rivojlanish qonunlarini singdirishdan iborat emas, balki axloqiy tarbiyaning ajralmas qismi hisoblanadi.

 Axloqiy tarbiyani to'g'ri olib borish uchun kattalar o'g'il yoki qiz bolaning jinsiy rivojlanish bosqichlarini bilishi va tabiiy hamda g'ayritabiiy ulg'ayishni bir-biridan farqlay olishlari zarur. Aslida, jinsiy tarbiya ancha barvaqt boshlanadi. 7–8 kunlik chaqaloqni tug'ruqxonadan olib chiqilayotganda o'g'il yoki qizligiga qarab va moslab kiyim-kechak hamda boshqa buyumlar tanlanadi. Bola uch yoshga to'lganidan so'ng o'zining qaysi jinsga mansubligini anglaydi. Bunda, avvalo, ota va onaning “qizalog'im”, “do'mboq qizim”, “popugim” deb erkalashidan bola qiz bola ekani, “sen o'g'il bolasan”, “o'g'il bola yig'lamaydi”, deb eslatishidan o'g'il ekani bola ongiga singadi.

Sovg'a qilingan o'yinchoq, kiyim-kechak, o'yin va mashg'ulotlardan o'g'il va qiz o'z jinsi haqida ma'lumotga ega bo'lib boradi. Ota-ona va tarbiyachilar bolalarga o'g'il yoki qiz bola ekanini bildirib va ularning qanday yumushlar bajarishi lozimligini uqtirib, oiladagi o'rnini ko'rsatib borishadi. Bolalar bog'chasiga qatnaydigan kichkintoy odam tanasining tuzilishi, o'g'il va qiz bola a'zolarining tuzilishi haqida qiziqib va o'smoqchilab savol beraveradi. Hatto bu haqida bexosdan ko'pchilik davrasida so'rab qolishi ham mumkin. Ota-ona yoki tarbiyachi shunday holatda ularga: “Bunday narsani so'rama”, “Uyat bo'ladi” demasligi, bolaga ta'qib ko'zi bilan qaramasligi, ularni qiziqtirgan savolga vaqtini topib, to'g'ri, erinmasdan, bosiqlik bilan javob berishi kerak. Aks holda, bolada noxush va qo'rqinchli tasavvur paydo bo'lishi mumkin.

Aslida, bunday tarbiyadan maqsad – bolaning aqli uyg'onishi bilan, avvalo, jinsga nisbatan qarashini to'g'ri singdirib borish. Bu esa yigitlarning erkaklarga xos tarbiyasi va o'z o'rnida, qizlarning ayollarga xos bo'lgan tarbiyasiga e'tibor yo'lidir. Shu yo'sinda oilada farzandlarning bir-birlariga nisbatan o'zaro muomaladagi masofa va o'zlari haqidagi nozik tushunchalar berib boriladi. Shu bilan birga yoshlariga qarab, uylanish va turmush qurish bilan bog'liq masalalarni ham etkazib va uqtirib borish talab etiladi. Toki o'spirin ulg'ayib borarkan, hayotda bu borada nima halol va nima harom ekanini tushunib etsin. Kelgusidagi turmushi davomida bu borada muammolarga duch kelmasin. Chunki aksariyat oilalarda ota-onalar istihola qiladi yoki umuman ushbu tarbiyaga befarq bo'ladi. Oqibatda esa farzandlari turmush qurganidan keyin, ushbu masalalar sabab bo'lib, muammolar va ular orqasidan kelishmovchilik kelib chiqadi. Natijada, ko'pincha bunday oilalar hayoti ajralish bilan xotima topadi. Yoki tamoman noto'g'ri tarbiyadan mosuvo bo'lib o'sgan farzand o'ta qabih yo'l – nafsoniy shahvat ketidan quvib, turli buzuqliklarga berilib ketishi ham mumkin. Bu kabi xunuk, sharmsiz holat va muammolarga barham berishning eng go'zal yo'li jinsiy tarbiyani o'ziga xos uslubda, dinimiz ko'rsatmalari va milliy urf-odatlarimizga muvofiq tarzda o'rgatib borishdir. Ushbu tarbiya jarayonida ota-ona farzandining yoshiga katta e'tibor berishi lozimdir.

Shu bois necha yoshda qaysi jihatga ko'p e'tibor berish muhim ekanini bosqichma-bosqich bayon qilamiz. Farzandlarning yoshiga qarab bunday tarbiya ularga uch bosqichda beriladi.

1-bosqich – 7–12 yoshlar oralig'i, bu yaxshi va yomonni ajrata oladigan yosh. Bu paytda bolaga izn so'rash va nazar solish odobi o'rgatiladi.

2-bosqich – 12–16 yoshlar oralig'i, bu balog'at yoshi bo'lib, o'smirlik yoshi ham deyiladi. Bu vaqtda o'g'il bolada ehtilom va qiz bolada hayz bo'ladi. Ba'zilarda erta, ayrimlarda esa bir muddat kech kuzatiladi.

3-bosqich – 16–17 yoshlar oralig'i, bu kamolga etish yoshi hisoblanadi.

Islom farzand tarbiyasida hech bir narsani e'tibordan chetda qoldirmagan, balki tarbiyaning nozik qirralarini ham bayon qilgan. Diniy ta'limotlarda ushbu yoshlarda nimani o'rgatish, ko'rsatib berish va ta'kidlab borish kabi ko'rsatmalar berilgan. Shuningdek, qanday amallardan qaytarish va ogoh etish haqidagi zarur ta'limlarga ham alohida e'tibor qaratilgan. Farzandlarining tarbiyasi, kelajagi, dunyo va oxiratdagi mavqeiga e'tiborsiz bo'lmagan mehribon ota-ona uchun qo'llanma sifatida mo''tabar kitoblarimizda bitilgan dinimiz ta'limotlarini Alloh qodir qilganicha bayon etamiz.

 

Izn so'rash odobi

Ushbu odob borasida farzand o'z ahlidan izn so'rashni odat qilishi va qaysi vaqtda farzand iznsiz ichkari kirmasligi bayon etilgan. Ikkinchi kitobda bu haqda qisqa to'xtalib, asosan farzand boshqalar xonadoniga borganida izn so'rash odobiga urg'u berilgan edi. Bu erda esa farzand esini taniy boshlagach, ota-ona huzuriga, opa-singillar xonasiga ham izn so'rab kirishi haqidagi zarur jihatlarga e'tibor qaratildi.

Qur'oni karimda bu haqda ochiq va ravshan bayon qilingan:

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لِيَسۡتَ‍ٔۡذِنكُمُ ٱلَّذِينَ مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ وَٱلَّذِينَ لَمۡ يَبۡلُغُواْ ٱلۡحُلُمَ مِنكُمۡ ثَلَٰثَ مَرَّٰتٖۚ مِّن قَبۡلِ صَلَوٰةِ ٱلۡفَجۡرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُم مِّنَ ٱلظَّهِيرَةِ وَمِنۢ بَعۡدِ صَلَوٰةِ ٱلۡعِشَآءِۚ ثَلَٰثُ عَوۡرَٰتٖ لَّكُمۡۚ لَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ وَلَا عَلَيۡهِمۡ جُنَاحُۢ بَعۡدَهُنَّۚ طَوَّٰفُونَ عَلَيۡكُم بَعۡضُكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ٥٨

«Ey imon keltirganlar! Qo'l ostingizdagi (qul va cho'ri)laringiz hamda balog'atga etmagan (farzand)laringiz uch marta (huzuringizga kirishda) sizlardan izn so'rasinlar – bomdod namozidan ilgari, peshin vaqtida (issiqdan) kiyimlaringizni tashlagan paytingizda va xufton namozidan keyin. (Bu) uch (vaqt) sizlarning avratlaringiz (ochiq bo'lishi mumkin bo'lgan vaqtlar)dir. Ular o'sha (vaqtlar)dan so'ng (izn so'ramay kirsalar) sizlarga ham, ularga ham gunoh yo'qdir. (Chunki) ular sizlarga, biringiz-biringizga kelib-ketib turuvchidirsiz. Alloh oyatlarini sizlarga mana shunday bayon qilur. Alloh bilim va hikmat sohibidir»(Nur, 58).

Ushbu oyat mohiyatiga e'tibor bersak, ota-ona bolalari balog'atga etmasdan ularga o'z ahlidan izn so'rashni o'rgatishi lozim va bunga qat'iy amal qilish zarur ekani anglanadi. Alloh taolo bunday izn so'rash uch vaqtda bo'lishini bayon qildi:

Birinchi, bomdod namozidan oldin. Chunki kishilar bu vaqtda o'z o'rnida yotgan bo'ladi.

Ikkinchi, tush payti. Chunki bu paytda ham ko'pchilik kishilar libosini elkasiga tashlagan holda orom oladi.

Uchinchi, xufton namozidan so'ng. Bu vaqt tabiiy, orom olish va uxlash vaqtidir.

Allohning kalomida bu uch vaqtda izn so'rash alohida ta'kidlanib, farzand tarbiyasidagi odobning muhim asoslaridan ekani bayon etildi. Farzand balog'atga etmagan bo'lsa-da, oilasidagilarni bunday holda ko'rishi joiz emas. Agar bunga e'tiborsiz qaralsa, birinchidan, farzand ruxsat so'rash odobini o'rganmaydi. Ikkinchidan, go'dakning ko'zi nojoiz holatga tushaverib, bu ko'rinishlar oddiy holga aylanadi. Oqibatda, bolaning beg'ubor qalbi shikastalanib, behayo va sharmsiz ishlarni andishasiz qilish yo'liga o'tishi mumkin. Shu bois farzandlarning bunday tarbiyadagi tushunchalari to'g'ri bo'lishi uchun, bu yo'ldagi ilk bosqich – izn so'rash odobini mukammal singdirish zarur.

Ammo farzand balog'at yoshiga etgach, ota-ona farzandlarga bu uch vaqtdan tashqari vaqtlarda ham izn so'rash odobini o'rgatishi lozim. Chunki Alloh taolo bunday buyuradi:

وَإِذَا بَلَغَ ٱلۡأَطۡفَٰلُ مِنكُمُ ٱلۡحُلُمَ فَلۡيَسۡتَ‍ٔۡذِنُواْ كَمَا ٱسۡتَ‍ٔۡذَنَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ٥٩

«Qachonki go'daklaringiz balog'atga etsa, bas, ular ham xuddi o'zlaridan oldingi (balog'atga etgan)lar kabi izn so'rasinlar!...»  (Nur, 59).

Tarbiyaning qonun-qoidalarini yaxshi anglagan oqil kishi Qur'oni karim oyatlarida farzand tarbiyasiga katta ahamiyat berilganini tushunadi. Bunday kishi farzandining aqli rivojlanishi bilan unga hayo, odob, islomiy odoblarni o'rgatadi. Albatta, bunday farzand hayoni o'ziga kasb qilib, ahloqiy tarbiya borasida ham barkamol bo'ladi.

Ba'zi farzandlar to'satdan, izn so'ramasdan ota-onasi o'tirgan uyga kirib, ularni noqulay ahvolga soladi. Bu manzara uning zehni va xotirasiga salbiy ta'sir qiladi. Ba'zida ayrimlar o'zlari istab-istamay, ko'chaga chiqib, o'rtoqlariga bu haqda so'zlaydi. Oqibatda, farzandni o'zi ko'rgan manzara va o'rtoqlarining turli o'rinsiz fikrlari chalg'itib, turli hissiyotlarga moyillik uyg'onishiga sabab bo'ladi. Natijada farzand odob chegarasidan chiqib, turli nojo'ya yo'llar izlay boshlaydi. Shunday ekan, ota-ona farzandiga muqaddas dinimizning munavvar ta'limlarida bayon qilingan mukammal odobu axloqni o'rgatib borishi kerak.

 

Nazar solish odobi

Farzand yaxshi-yomonni ajrata oladigan yoshga etganida, ota-ona farzandiga o'rgatishi lozim bo'lgan muhim masalalardan biri nimaga nazar solish joiz va nimalarga qarash mumkin emasligini ta'lim berishdir. Bu ta'lim farzandning xulqi chiroyli va barkamol bo'lishida muhim omildir.

Ota-ona farzandiga nazar qilish odobini quyidagi tartibda o'rgatishi maqsadga muvofiqdir.

Mahramlarga nazar qilish. Erkak kishi uchun mahram, ya'ni yaqin qarindosh hisoblangan ayollar bir necha jihatga ko'ra tasniflanadi. Ular quyidagi toifalarga bo'linadi:

– Nasab jihatidan nikohi man etilganlar. Alloh taolo bayon qilganidek, ularga etti toifa ayollar kiradi:

حُرِّمَتۡ عَلَيۡكُمۡ أُمَّهَٰتُكُمۡ وَبَنَاتُكُمۡ وَأَخَوَٰتُكُمۡ وَعَمَّٰتُكُمۡ وَخَٰلَٰتُكُمۡ وَبَنَاتُ ٱلۡأَخِ وَبَنَاتُ ٱلۡأُخۡتِ

«Sizlarga (nikohi) harom qilingan (ayol)lar – bu onalaringiz, qizlaringiz, opa-singillaringiz, ammalaringiz, xolalaringiz, aka-ukalaringizning qizlari, opa-singillaringizning qizlari...»(Niso, 23).

Ushbu ayollar toifasi nasab jihatidan juda yaqin qarindosh bo'lib, nikoh abadiy harom qilingan mahramlar sirasiga kiradi.

– Nikohlanish jihatidan (qarindoshlik sababidan) nikoh man etilganlar. Ular to'rt toifa ayollar:

Otasining xotini

وَلَا تَنكِحُواْ مَا نَكَحَ ءَابَآؤُكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ

«Otalaringiz uylangan xotinlarni nikohingizga olmang...»(Niso, 22).

Bu o'rinda “otaning xotini”dan murod, o'z onasi emas, balki otasi nikohiga olgan boshqa xotin nazarda tutilgan. Chunki bu ayol o'z erining farzandiga ona o'rnida bo'ladi. Shu bois ota o'z nikohiga olib, ma'lum muddatdan keyin taloq qilgan ayolga farzandning uylanishi harom bo'lib, bu ayol abadiy mahram hisoblanadi.

O'g'lining xotini

وَحَلَٰٓئِلُ أَبۡنَآئِكُمُ ٱلَّذِينَ مِنۡ أَصۡلَٰبِكُمۡ

«...yana, o'z pushti kamaringizdan bo'lgan o'g'illaringizning xotinlaridir..(Niso, 23).

Otaga o'zining zurriyodi bo'lgan o'g'lining xotini, ya'ni kelini mahram hisoblanadi. Hatto o'g'li nikohidagi xotinini taloq qilgan bo'lsa-da, ota bu ayolga uylanishi joiz emas. Shuning uchun qaynotaga kelini abadiy mahram bo'ladi.

Hotinining onasi

وَأُمَّهَٰتُ نِسَآئِكُمۡ

«...qaynonalaringiz...»(Niso, 23).

Bu o'rinda o'z xotinining onasi, ya'ni qaynonasi nazarda tutilgan. Kishi xotinini taloq qilgan taqdirda ham o'sha ayolining onasiga uylanishi shar'an nojoiz hisoblanib, ayolining onasi abadiy mahram bo'ladi.

Hotinining oldingi erining qizi

وَأُمَّهَٰتُكُمُ ٱلَّٰتِيٓ أَرۡضَعۡنَكُمۡ وَأَخَوَٰتُكُم مِّنَ ٱلرَّضَٰعَةِ

«...jinsiy yaqinlikda bo'lgan xotinlaringizning qaramog'ingizda bo'lgan qizlari, jinsiy yaqinlikda bo'lmagan bo'lsangiz, sizlarga gunoh bo'lmas...»(Niso, 23).

Ushbu o'rinda nikohiga olgan ayolning avvalgi turmushidagi eridan tug'ilgan qizi bayon etilmoqda. Bu qizning onasiga uylanish va qo'shilish bilan unga ota hukmida bo'lib, hatto onasini taloq qilsa ham, qiziga uylanish mumkin bo'lmaydi. Shuning uchun bu qiz ham abadiy mahram sirasiga kiradi. Mabodo qizning onasini nikohiga olib, ammo jinsiy yaqinlik qilmasdan taloq qilgan bo'lsa, bundan mustasnodir.

 

KYeYINGI MAVZULAR:

Emizish jihatidan nikohi ta'qiqlanganlar

Kutubxona
Boshqa maqolalar

Kataraktaning davosi

21.05.2025   5252   7 min.
Kataraktaning davosi

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.


(Qur’oniy dori)

Savol: Ko‘zga oq tushganda jarrohlik yoki dori tomizishdan boshqa muolajalar ham bormi?

Javob: Ilmiy qo‘llanma va ilmiy nazariyalarda umumiy urinishlar bor. Ular ko‘proq proteinni almashtirishga, xususan, oq tushgan ko‘zni avvalgi holatiga qaytarishga qaratilgan. Gohida kimyoviy yo‘l bilan imkon topiladi. Bu o‘zgartirish juz’iy xolos, mukammal bo‘lmaydi. Ammo kimyoviy yo‘lni ko‘z gavharidagi proteinga qo‘llash mumkin emas.


Savol: Mana shunday nuqsonli yechimlargina mavjud bo‘lgan kasallikka qanday qilib siz Qur’oni karim orqali davo topdingiz?

Javob: Yuqorida aytib o‘tganimdek, ko‘z gavharining tashqi yuzasi parda bilan qoplangan bo‘lib, unda protein bor. O‘sha proteinning tarkibi o‘zgarsa, gavharning holati ham o‘zgarib, oqibatda xiralik kelib chiqadi. Shuning uchun biz o‘sha proteindagi fiziologik o‘zgarishni tiklashning tabiiy uslubini qidirdik. Bunda bizga Yusuf surasidagi quyidagi oyatlar yordam berdi:

«U bulardan yuz o‘girib, «Esizgina Yusuf!» dedi va qayg‘udan ko‘zlariga oq tushdi. U dardini ichiga yutdi (ojiz bo‘lib qoldi)» (84-oyat). Yusuf alayhissalom Robbimizdan kelgan vahiy sababli akalaridan otalari huzuriga ko‘ylagini olib borishni talab qildilar:

«Mana bu ko‘ylagimni olib borib, otamning yuziga tashlangiz, ko‘zi ochilur. So‘ng barchangiz ahlingiz ila huzurimga kelinglar. Karvon (Misrdan) yo‘lga chiqqan vaqtda otalari (Ya’qub alayhissalom o‘z uylarida turib, huziridagi kishilarga): «Meni aqldan ozgan demanglar u, lekin men Yusufning hidini sezmoqdaman», dedi. Ular: «Allohga qasamki, albatta, sen eski adashuvingdasan», dedilar. Xushxabarchi kelib, (ko‘ylakni) uning yuziga tashlagan edi, u yana ko‘radigan bo‘ldi. U: «Men sizlarga: «Allohdan sizlar bilmaydigan narsani bilaman», demaganmidim?» dedi» (Yusuf surasi, 93–96-oyatlar).

Yusuf alayhissalomning ko‘ylaklarida qanday shifo bo‘lishi mumkin edi? Bu haqda o‘ylab-o‘ylab, terdan boshqa narsani topmadik. Shundan so‘ng inson tanasidan ajraladigan terning tarkibiy elementlarini o‘rgandik. An’anaviy jarrohlik yo‘li bilan ko‘zdan chiqarib olingan, xiralashgan gavharni olib, terga botirib ko‘rganimizda uning biroz shaffoflashganini ko‘rdik. So‘ngra savol tug‘ildi: bu holatda terdagi barcha moddalarning shunday ta’siri bormi yoki undagi qaysidir bir moddaningmi? Javob shuki, bu uning tarkibidagi bir moddaning – karbamidning («mochevina») ta’siri ekan. Bu moddani kimyoviy usul bilan ham tayyorlab, laboratoriya sharoitida ko‘zi xiralashgan yoki ko‘ziga oq tushgan hayvonlarda sinab ko‘rildi. Biroq kuzatuvlar davomida kimyoviy yo‘l bilan tayyorlangan o‘sha malham bu kasallikni tuzatmadi, balki ko‘z gavhariga oq tushishiga sabab bo‘ldi. Bu narsa yo‘naltirilgan maxsus chiroq (slit lamp), ultratovush hamda ko‘z gavharidan akslangan ultrabinafsha nur yordamida tekshirib ko‘rildi. Bundan keyin kompyuterdagi fiziologik okulyarda 250 ming dollar to‘lab, yarim soat tajriba o‘tkazilganida uning yorug‘lik akslantirish darajasi 2 foizdan oshmadi. Lekin inson teridan tayyorlangan tomchi quyilganda 15 daqiqada 2 foizdan 60 foizga yorug‘lik darchasi ochildi. 20 daqiqada 90 foizga ziyodalashdi. 30 daqiqada 95 foizga ziyodalashdi. 60 daqiqada 99 foizga ziyodalashdi.


Savol: Bu tomchida nojo‘ya ta’sirlar kuzatildimi?

Javob: Mutlaqo. Ter tanadan ajralib chiqadigan modda bo‘lib, yuqorida aytganimizdek, uning tarkibi karbamidning tarkibi bilan deyarli bir xil. Shuning uchun bu malham konsentratsiyasini o‘n barobarga oshirib, hayvonlarda tajriba o‘tkazish lozim. Bunda malham organizmga og‘iz orqali yoki bevosita yurakning protein pardasiga kiritish orqali singdirildi. Ushbu tajribada ham nojo‘ya ta’sirlar kuzatilmadi, malham jigar, buyrak, miyaga yoki qon tarkibiga umuman ta’sir ko‘rsatmadi.


Savol: Bu tajriba quyonlar ustida o‘tkazilgan ekan. Agar buni insonning fiziologik ko‘zi ustida o‘tkazilsa, nima bo‘ladi?

Javob: Bunday tajriba 250 ta ko‘ngilli ishtirokchi ustida o‘tkazilganida 90 foizdan ko‘proq kishilarning ko‘zidagi oqlik ketib, ko‘rishi avvalgi holiga qaytdi. Klinik tekshiruvlar shuni ko‘rsatdiki, qolgan 10 foiz kishilarning ko‘z gavharida shaffoflik kuzatilgan, biroq ko‘z to‘rida boshqa kasallik bo‘lgani uchun ularning ko‘rishi yaxshilanmagan.


Savol: Ana shu tomchi ko‘zdagi kataraktadan boshqa ko‘z kasalliklariga shifo bo‘la oladimi?

Javob: Ha, ko‘zdagi shox pardaga ham shifo bo‘ladi. Ko‘z zaiflashganda oqlik yuzaga kelishi ana shu shox parda sirtida sodir bo‘ladi. Bu qon quyilgandagi yoki shox parda tarkibidagi proteinining tabiatida o‘zgarish bo‘lgandagi holatdir. Tajribalardan sobit bo‘ldiki, ushbu tomchini ikki hafta davomida har kuni ikki martadan quyib borilsa, ko‘rish xususiyati yaxshilanib, asl holiga qaytadi.


Savol:  Shox pardadagi oqlik avvallari qanday muolaja qilinar edi?

Javob: Avvallari o‘lgan kishining ko‘z shox pardasini ko‘chirib o‘tkazish orqali muolaja qilinar edi. Ilova qilib aytadigan bo‘lsak, bunda ko‘rish quvvati avvalgi holiga qaytmas edi.


Savol: Siz o‘zingizni qanday his qildingiz? Chunki siz butun insoniyatga Qur’on voqeligidan muolaja taqdim qildingiz. Vaholanki, ichimizdagi ba’zi kishilar dunyoviy ishlarga yoki ilmiy bahslarga Qur’onning aloqasi yo‘q deb hisoblashadi.

Javob: Men bu ishim bilan ilmning zakotini ado qildim, deb hisoblayman. Axir molning zakoti chiqarilganidek, ilmning ham zakoti chiqariladi-ku? Axir ilm insonlarning yaxshi kuniga xizmat qilishi kerak! Bundan tashqari, ushbu amaliy tajriba sababli Qur’oni karimning azamatini va ulug‘ligini yana bir bor his etdim. «Qur’onni mo‘minlar uchun shifo va rahmat o‘laroq nozil qilurmiz. U zolimlarga ziyondan boshqani ziyoda qilmas» (Isro surasi, 82-oyat). Shunga binoan, bu ulug‘ Kitobga qaytishni umid qilaman. Agar haqiqiy ma’noda qaytsakkina, avvalgi davrimizni qo‘lga kiritib, butun insoniyatni hidoyatga chorlay olamiz.


Savol: Bu dori bozorlarga chiqarilganida unga «Qur’oniy dori» deb ishora qilinadimi?

Javob: Ha, biz bu dorini ishlab chiqaruvchi shirkatga «Bu Qur’oniy dori», deb yozib qo‘yishni shart qilganmiz. Toki butun olam ana shu Qur’onning rostligini, dunyo va oxiratda odamlarni baxtli qilishda faol ekanini bilsin. Suhbatimiz oxirida yangi bir bahsni, Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) hadisi sharifda vasf qilganlaridek, ko‘z tibbiyotidagi boshqa bir dorini taqdim etmoqchiman. Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) «Qo‘ziqorin ham bir ovqat turi bo‘lib, uning suvi ko‘z uchun shifodir», deganlar.

Inshaalloh, Allohning izni bilan mana shu bahs ham kelajakda keng qamrovli ilmlarni ochib beradi.

“Qur’on va Sunnatdagi ilmiy mo‘jizalar” kitobidan