Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Dekabr, 2024   |   24 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:47
Peshin
12:28
Asr
15:18
Shom
17:02
Xufton
18:22
Bismillah
25 Dekabr, 2024, 24 Jumadul soni, 1446

Bugungi otinoyi qanday bo'lishi kerak?

8.10.2020   1759   3 min.
Bugungi otinoyi qanday bo'lishi kerak?

Anbar Otin, Jahon Otin Uvaysiy, Zebuniso, Nodirabegimlar zukko ayollar bo'lishgan. Ular din, dunyo, siyo­sat va madaniyat sohasida ma'rifatli otinlar bo'lib, zamonasining ayol-qizlariga fiqhiy, ijti­moiy masalada yo'l-yo'riq ko'rsatishgan. Nodirai davronning etuk bilimga ega ekani uning asarlarini o'qiganimizda yaqqol ko'zga tashla­nadi.

Bugungi kunda mamlakatimizda barcha sohalar qatori diniy jabhada ulkan o'zgarishlar amalga oshirilmoqda. Aholining diniy-ma'rifiy saviyasini oshi­rish, bid'at va xuro­fotlarga barham berish, qalblarga sog'lom islomiy aqidani singdirish­ga ahamiyat beril­moq­da. Bu jarayonda diniy soha xodimlari faol ishtirok etishlari lozim.

Otinoyilar ma'suliyatli vazifani tirikchilik manbaiga aylantirib olmasligi kerak. Ular zimmasida ma'raka yo ehsonlarda ikki og'iz duo qilish emas, balki din va jamiyat ravnaqi uchun xolis xizmat qilish bor. Bugungi otinoyidan diniy, dunyo­viy ilmlarni egallash, yangiliklardan xabardor, o'z tarixini yaxshi bilgan, katta tajribaga ega, fidokor, xalq­parvar bo'lish talab etiladi.

Afsuski, nafaqaga chiqib ­zerikib qolgan ham, hayotdan alamzada ayol ham muqaddas dinimizni o'rganmasdan otinoyilikka talabgor bo'lmoq­da. Otin­oyilikka bu tarzda biryoqlama yon­dashish din rivoji va jamiyat taraq­qiyotiga xizmat qilmaydi.

Kechagina turli bid'at va xurofotlarni el orasida yoyib yurib, bugun davralarning to'rida “otin” bo'lib o'tirganlar oramizda yo'q emas. Otinoyi zimmasidagi mas'uliyat birgina ro'mol, go'zal qofiyadosh duo yoki notiqlik san'ati bilan so'z­lash emas, balki xotin-qizlarning e'tiqodini to'g'ri shakllantirishdir. Buning uchun otinlarimiz Islom tarixidan yaxshi xabardor bo'lib, sahobiya onalarimizning hayotlarini chuqur bilishlari kerak.

Shukrki, farovon yurtda, ma'rifatli el orasida yashayapmiz. Bunday sharoitda dinga xizmat qilish ota-bobolarimizning orzusi bo'lgan.

Otinoyilarning bilimlari imtihon qilib ko'rilganda, aksariyatining bilim saviyasi pastligi sezilib qoldi. Ularning bilim va tajribalarini oshirish maqsadida malaka oshirish kurslari tashkil etildi. Bugungi otinoyi nafs balosidan, ilmsizlikdan uzoq bo'lishi, diniy-ma'rifiy tizimga doir qabul qilinayotgan qarorlardan, yangiliklardan xabardor bo'lishi lozim. Otinoyi o'zi o'rganmasa – o'r­gatolmaydi, o'rgatolmasa – faoliyat yuritolmaydi.

Otinoyilarning diniy-­ma'rifiy bilim va ko'nikmalarini shakllantirishda qu­yidagi jihatlarga e'tibor berilsa, maqsadga muvofiq bo'ladi:

  1. Qur'oni karim va tajvid ilmi. Otinoyilarning qiroat ilmidan xabardor bo'lib, suralarni, oyatlarni tajvid qoidalari bilan o'qishi.
  2. Aqoid asoslarini o'qitish. To'g'ri e'tiqodni shakllantirish, shirk va bid'at amallardan voz kechish. Urf-­odatlarni e'tiqodiy masalalar bilan aralashtirmaslik.
  3. Fiqh ilmi. Farz, vojib, sunnat, mustahab, muboh, mak­ruh va boshqa amallar haqida to'liq ma'lumotga ega bo'lish.
  4. Islom tarixi va payg'ambarlar tarixini o'rganish. Maz­hablar va mazhabboshi­lar haqida to'liq ma'lumotga ega bo'lish.
  5. Sunnat, urf-odat va bid'at marosimlarni bir-biridan ajrata bilish.
  6. Diniy ma'naviy-ma'rifiy islohotlardan xabardor bo'lish; notiqlik mahoratini oshirish hamda zamon bilan hamnafas yashash.
  7. Mutolaa bilan doimiy shug'ullanish.

Otinoyi keng diniy va dunyo­viy bilimlarga ega bo'lsagina, insonlarga ma'­rifat ulasha oladi.

 Zilola SUYaROVA

Toshkent islom instituti talaba-qizlar bilan ishlash bo'yicha uslubchi

 

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Misrdagi qo‘zg‘alon

24.12.2024   815   3 min.
Misrdagi qo‘zg‘alon

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Xorijiylar
(hijriy 38, milodiy 658 yil)

Hazrati Aliy roziyallohu anhuning askarlari ichidan keyinchalik xorijiylar (xavorij) deb nomlangan alohida guruh ajralib chiqdi. Aslida «xorijiy» so‘zi «xuruj», ya’ni «qarshi chiqish» so‘zidan olingan bo‘lib, ular hazrati Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu anhuga qarshi chiqqanlari uchun shu nom bilan atalgan edilar. Ular Aliy hakamlikni (Allohning hukmi o‘rniga bandaning hakamligini) qabul qilgani uchun u zotni kofir bo‘ldi deb fatvo chiqarishdi. Ularga hazrati Aliyning hakamlikni qabul qilganlari yoqmagan edi. Aslida hazrati Aliy roziyallohu anhuni hakamlikni qabul qilishga xorijiylarning o‘zlari ‎ majburlashgan edi. Endi esa Muoviyaga qarshi urushga qaytishni talab qila boshlashdi. Hazrati Aliy roziyallohu anhu ularning talabini qabul qilmadilar.

Hazrati Aliy roziyallohu anhu hakamlik ishlarida xiyonat bo‘lganini e’lon qilib, katta lashkar bilan Shom tomon yurdilar. Ammo u kishi yo‘lda ketayotganlarida, orqadan xunuk va o‘ta tashvishli xabar keldi. Xorijiylar paytni g‘animat bilib, yer yuzidagi eng katta fasod ishlarga qo‘l urishgandi. Ular Alloh harom qilgan ishlarni o‘zlari uchun halol hisoblab, musulmonlarning qonlarini nohaq to‘kish, yo‘lto‘sarlik qilishga qo‘l urishayotgan edi. Ular o‘ldirgan kishilar ichida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning sahobalari Abdulloh ibn Xabbob ibn Arat roziyallohu anhumo va u kishining homilador ayoli ham bor edi.

Hazrati Aliy roziyallohu anhu ortga qaytishga majbur bo‘ldilar. Borib ularga va’z-nasihat qildilar va ogohlantirdilar. Ammo xorijiylarga bu narsalar ta’sir qilmadi. Ular sulhni istamay, bir-birlarini jangga hozirlik ko‘rishga targ‘ib qila boshlashdi.

Xorijiylar birinchi bo‘lib urush boshlashdi. Urushda ularning deyarli barchalari qirilib bitdi. Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu anhuning odamlaridan yetti kishi shahid bo‘ldi, xolos.

Xorijiylardan juda kamchilik odam qutulib qoldi. Ushbu jangning natijalari juda ham xatarli bo‘ldi. O‘lmay qolgan oz sonli xorijiylar har tarafga tarqalib ketishdi: ulardan ikkitasi Umonga, ikkitasi Kirmonga, ikkitasi Sijistonga, ikkitasi Arabiston yarimoroliga va bittasi Yamanga qochib ketdi. Ular borgan joylarida o‘z jamoalarini tuza boshlashdi.


Misrdagi qo‘zg‘alon

Yuqorida bo‘lib o‘tgan ishlar Shom ahliga shijoat bag‘ishladi. Ular bay’at qilmaslikda yana ham bardavom bo‘ldilar va o‘z ishlarini kengaytirdilar. Amr ibn Os roziyallohu anhu Misr tomon yurdi va u yerni egallab oldi. Hijriy 38, milodiy 658 yildan boshlab o‘sha yerda o‘z hukmini o‘rnatdi. Shu tariqa Muoviyaning hukmronligi kengaya boshladi. Muoviya ibn Abu Sufyon Madinai munavvarani, Makkani, Yamanni ham egallab oldi. Lekin hazrati Aliy roziyallohu anhuning askarlari u joylarni qaytarib olishdi. Shu orada hazrati Aliy roziyallohu anhu o‘ldirildilar.

«Islom tarixi» birinchi juzi asosida tayyorlandi

Maqolalar