Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyul, 2025   |   15 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:17
Quyosh
04:59
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyul, 2025, 15 Muharram, 1447

Nomahram ayollarga qarashning zarari (ikkinchi maqola)

03.10.2020   4352   4 min.
Nomahram ayollarga qarashning zarari (ikkinchi maqola)

O'zgani avratiga tikilmoq shariatimizda harom qilingan. Lekin fuqaholar ma'lum istisnolarni bayon qilgan bo'lib, ularni avratiga qarash muboh sanaladi.

  1. Insonning o'z avrati. Kishi o'z avratiga ko'zi tushsa va yoki ixtiyoriy qarasa buni gunohi yo'q.
  2. Qaralayotgan shaxs, xoh o'g'il xoh qiz bo'lsin shahvat yoshida bo'lmasa. Bu tili chiqmagan, ya'ni gapira olmaydigan darajada yosh bo'lishi bilan belgilangan. Faqih Abu Lays «shahvat yoshi to'qqiz yosh» deb fatvo bergan bo'lsalar ham.

Hoshiyada aytilishicha, «tili chiqib gapira oladigan yoshdagi bolalarning avratiga tikilish harom bo'ladi.»

  1. Sahih nikoh bilan uylangan ayoli. Fosid nikoh bilan bo'lsa unga ham nazar qilish harom. Masalan birovni nikohidagi ayolga uylanib olgan kishi shu ayolning avratiga qarashi harom hisoblanadi.
  2. O'z cho'risini avratiga qarashharom emas.Biroq cho'rilarning hammasida ham, nazar halol qilingan emas. Musohara (qudachilik) yo'li bilan mahram bo'lgan cho'rilar mustasno. Masalan ona bola cho'risi bo'lib ularning qizini xotin qilgan bo'lsa onasining avratiga qarashi harom hisoblanadi. Chunki u qayin ona hisobidadir. Shuningdek, o'z cho'risini o'zgaga nikohlab bergan bo'lsa bu cho'ri ham xojasidan ma'lum masofada turadi. Hurmati g'aliza, ya'ni cho'risiga uylanib so'ngra uni ikki taloq qilgan bo'lsa uning ham avratiga qarashi mumkin emas. Yoki cho'ri mushrika bo'lsa. Uning ham avratiga qarash taqiqlanadi. Ikki kishining o'rtasidagi sheriklik cho'rilar ham o'z hojalaridan avratlarini olib qochishlari lozim.

Shu to'rt toifadan boshqalarning avratiga uzrsiz nazar qilish mutlaq harom deyilgan. Hoh u shahvoniy nazar va yo aksincha bo'lsin bari birdek haromdir. Ammo uzrli bo'lsa joiz. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar:

«Alloh (begonaning avratiga) nazar qiluvchini va (o'z avratini boshqalarga ko'z-ko'zlab) tomosha qildiruvchini la'natladi» (Bayhaqiy rivoyat qilgan).

Yalang'och avratga nazar harom bo'lganidek, yupqa va tor kiyim kiyganlarning kiyimi ustidan nazar qilish ham haromdir. Chunki tor va yupqa kiyim badan va qomatni oshkor qilib turishi sababli yalang'och hukmida bo'ladi.

Avratlar:

  1. Erkak kishining avrati — kindik ostidan tizza ostigachadir. Demak, erkak kishining kindigini ostidan tizzasini ostigacha bo'lgan a'zolariga qarash, erkaklarga ham, begona ayollarga ham mutlaq haromdir.
  2. Shuningdek ikki ayol ham bir-birlarini kindigini ostidan tizzasini ostigacha bo'lgan a'zolariga aslo qaray olmaydilar. Chunki ikki ayol orasidagi avrat, xuddi ikki erkak orasidagi avrati kabi olinadi.
  3. Erkak va begona ayol orasidagi avrat — Agar qarovchi erkak bo'lib tomosha qilinuvchi hur, ayol bo'lsa uning yuzi va kaftlaridan boshqa barcha a'zolaridir. Yuzi va kafti avrat bo'lmasada unga hojatsiz qarash makruhdir.
  4. Agar nazari tushib qolgan ayol o'z mahrami bo'lsa. Masalan opa yoki singlisi. Bu holatda u bilan avrat chegarasi (kiyimidan tashqaridagi), qorin va bel qismi qo'shimcha qilingan holda huddi ikki erkak avrati kabi olinadi. Ya'ni, kishi o'z opasi yoki singlisini boshi, bo'yni, ko'kragi, qo'ltig'i, boldiri, oyoqlariga «shahvati uyg'onib ketishidan omonda bo'lish sharti» bilan, nazar tushib qolsa (Davomi bor).

Birinchi maqola: http://muslim.uz/index.php/maqolalar/item/22953-noma-ram-ajollarga-arashning-zarari-birinchi-ma-ola

Muallif: Botirali Alisher o'g'li

Manba: fiqh. uz

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Indoneziya OAV O‘zbekiston olimlarining Jakartaga ilmiy safarini yoritdi

09.07.2025   2432   4 min.
Indoneziya OAV O‘zbekiston olimlarining Jakartaga ilmiy safarini yoritdi

O‘zbekiston Din ishlari qo‘mitasi, Musulmonlar idorasi, Imom Buxoriy, Imom Moturudiy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari hamda O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi mas’ul xodimlaridan iborat ilmiy guruhning Indoneziyaga tashrifi ushbu mamlakatning yetakchi bosma va elektron nashrlari tomonidan keng yoritildi, deb xabar qilmoqda "Dunyo" AA muxbiri.

 

 

Jumladan, Indoneziyaning "CNN Indonesia" axborot agentligi "O‘zbekiston delegatsiyasi Indoneziyaga tashrif buyurdi" sarlavhali maqolani e’lon qildi. Unda Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universitetida "Movarounnahrdan Janubi-Sharqiy Osiyoga: hadis ilmlari va intellektual aloqalar" mavzusida ilmiy-amaliy konferensiya bo‘lib o‘tgani va mazkur anjumanda O‘zbekistondan yetakchi olimlar ishtirok etgani ma’lum qilingan.

 

"Tadbir ilmiy muloqot shaklida tashkil etilgan bo‘lib, uning doirasida Imom Buxoriy merosini o‘rganish, Mavarounnahr ulamolarining Indoneziya orollarida islom dinini tarqatishda tutgan o‘rni, hadisshunoslik yo‘nalishida hamkorlikni rivojlantirish kabi masalalar muhokama qilindi", – deb yozgan axborot agentligi.

 

O‘zbekiston delegatsiyasining tashrifi doirasida bo‘lib o‘tgan qator tadbirlar ikki mamlakat o‘rtasida islomiy ma’rifat, ta’lim, diniy bag‘rikenglik va tarixiy merosni asrab-avaylash sohalarida aloqalarni yanada mustahkamlashi ta’kidlangan.

 

Maqolada xabar qilinishicha O‘zbekiston ilmiy-ma’rifiy doiralari vakillari Indoneziya xalq manfaatlari va huquqlarini himoya qilish vaziri Muxaymin Iskandar, ekologiya vaziri o‘rinbosari Dias Xendrapriono, Ulamolar Kengashi va "Nahdatul ulamo" tashkiloti rahbariyati bilan uchrashuvlar o‘tkazdi.

"Businessreview" veb-sayti "Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi va Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universiteti hamkorligi diniy mo‘tadillik va islom ta’limi tizimini mustahkamlaydi" sarlavhali maqolani e’lon qildi.

 

 Nashrda Imom Buxoriy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi va Sharif Hidoyatulla nomidagi Jakarta davlat islom universiteti hamkorligida Indoneziya poytaxtida ilmiy-amaliy konferensiya tashkil etilgani qayd etilgan.

 

 Materialda yozilishicha, anjumanda Mavorounnahr tarixi, Imom Buxoriy merosi, Markaziy Osiyo ulamolarining Indoneziyada islom ta’limotini tarqatishda tutgan o‘rni kabi mavzular muhokama qilindi.

 

Ushbu mamlakatdagi "Aspirasi Nusantara" elektron nashri Imom Moturidiy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi direktori o‘rinbosari "Nahdlatul ulamo" tashkiloti faoliyati bilan tanishgani haqida yozdi. Ma’lum qilinishicha, shu yil 2 iyul kuni O‘zbekiston Din ishlari qo‘mitasi raisining birinchi o‘rinbosari Davron Maxsudov hamda Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori o‘rinbosari Shahzod Islomov Indoneziyadagi eng yirik tashkilot "Nahdlatul ulamo" rahbariyati bilan uchrashdi.

 

"Nahdlatul ulamo" tashkiloti qoshidagi Ilmiy markaz rahbari Abshor Abdullo Imom Moturidiy ta’limoti sunniy kalom ilmida mo‘tadil, aql va mantiqqa tayanadigan yo‘nalish ekanini qayd etdi" – deb yozgan elektron nashr.

 

Tomonlar ta’lim sohasida aloqalarni kengaytirish, talabalar almashuvini amalga oshirish va ziyorat turizmi yo‘nalishida dasturlar ishlab chiqish kabi mavzularda fikr almashdilar.

 

Indoneziyaning "Jakarta Merdeka" onlayn portali esa "Bogor Botanika bog‘ida do‘stlik daraxti ekildi" sarlavhali maqolani e’lon qilindi. Unda O‘zbekiston delegatsiyasi a’zolari Bogor shahridagi Indoneziya Milliy Botanika bog‘ida daraxt ekish marosimida ishtirok etgani va Indoneziya ekologiya vaziri o‘rinbosari bilan uchrashuv o‘tkazgani ma’lum qilingan.

 

 "Vazir o‘rinbosari Dias Xendrapriono Imom Buxoriy to‘plagan hadislar orasida tabiatni asrashga oid nasihat va tavsiyalar ko‘p ekanini ta’kidladi. Bu esa islom ta’limotida ekologik bilim va ong asosiy o‘rin tutishining yaqqol dalilidir", – deb yozilgan "Jakarta Merdeka" maqolasida. 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Matbuot xizmati