“O'zarxiv” agentligi axborot xizmati rahbari Anvarjon Aliyev xabar berishicha, Mir Arab madrasasi Sulton Muhammad Shayboniyxonning (1451-1510) jiyani Ubaydullohxon (1486-1540) hukmronligi davrida Naqshbandiya tariqati rivojiga ulkan hissa qo'shgan, xalq tilida “Arab amiri”, ya'ni Mir Arab nomi bilan mashhur bo'lgan shayx, taqvodor olim, ulug' pir, Sayyid Abdulloh Yamaniy (1461-1536) hazratlarining tashabbuslari va homiyligi bilan 1530-1536 (hijriy 936-942) yillar mobaynida qadimiy va navqiron Buxoroyi sharifning Shahriston maydonida – Masjidi Kalon va Minora Kalonning sharqiy tomonida barpo etilgan.
Dunyoga dong'i ketgan ushbu madrasaga oid O'zbekiston Milliy arxivida Mir Arab madrasasiga oid vaqfnoma saqlanmoqda. Hususan, mazkur vaqfnomaning ahamiyati Mir Arab madrasasining ta'sis etilishi hamda ishga tushgandan so'ng to'liq faoliyatining moliyaviy va moddiy ta'minotiga asos bo'lgani bilan qiziqdir.
Ushbu vaqfnoma 1527 yilda (Mir Arab nomi bilan mashhur) Amir Abdullo al-Yamaniy tomonidan Mir Arab madrasasiga atab Shofirkon tumani va Buxoro shahriga yaqin boshqa joylarda joylashgan unumli erlardan jami 2146 (ikki ming bir yuz qirq olti) tanob er vaqf qilib berilganligi haqida qozilar tomonidan tasdiqlangan hujjatdir.
O'rta asrlar Sharq qog'ozida tuzilgan bu vaqfnoma fors tilida yozilgan. Uning uzunligi 6,80 santimetr bo'lib, eni esa 35 santimetrni tashkil qiladi.
O'zA xabariga ko'ra, hujjatning matn tuzilishi an'anaviy tartibda bo'lib, kirish (unvon) bilan boshlangan, muqaddimasida bismilloh, hamdu sano, salovot va salomlardan so'ng sadaqai joriyaning ulug' savob ekani hamda vaqfning joriylanishida jonbozlik ko'rsatgan ulug' zotlar sha'niga maqtovlar aytilgan. So'ng, voqif (vaqf qiluvchi) qayerda va nima mulklarni vaqf qilgani haqida batafsil to'xtalgan.
So'ng, vaqf mulklaridan keladigan daromadlarni qayerga va kimlarga nima shartlar evaziga berishni alohida bandma-band qaydlab o'tgan. Shuningdek, hujjatning so'ngi matnlari qozilarning tasdiqlari bilan muhrlangan.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
2025 yilgi Haj safarida ishtirok etgan yurtdoshlarimiz “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” tashabbusi doirasida faol ish olib bormoqdalar. Ushbu tashabbus doirasidagi navbatdagi namunaviy-amaliy tadbir Farg‘ona viloyati Dang‘ara tumanida bo‘lib o‘tdi.
Tadbirda O‘zbekiston musulmonlari idorasi Farg‘ona viloyati vakili, viloyat bosh imom-xatibi Ubaydulloh domla Abdullayev ishtirok etib, tadbirga boshchilik qildi. “Sayyid Ahmadxon hoji” jome masjidida o‘tkazilgan yig‘ilishda tajribali imom-xatiblardan iborat Ishchi guruh tuzilib, ustuvor vazifalar belgilab olindi.
Ishchi guruh uch yo‘nalishda faoliyat olib bordi. Jumladan:
– Hajdan qaytgan ziyoratchilar ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarga jalb etildi;
– 65 ta oilaga borilib, ma’naviy suhbat va amaliy yordamlar ko‘rsatildi;
– 9 ta xonadondagi ruhiy-ma’naviy qiyinchiliklar o‘rganilib, maslahatlar berildi.
– Oilaviy kelishmovchilik sababli notinch bo‘lib turgan oilalarga suhbat va nasihatlar o‘tkazildi. Natijada 2 ta arazlashgan oila yarashtirilib, 1 ta ajrimning oldi olindi;
– Sudlanganlar, jazo muddatini o‘tayotganlar hamda ularning oilalari bilan muloqot qilindi.
– Nogiron va ehtiyojmandlar holidan xabar olinib, moddiy-ma’naviy ko‘mak ko‘rsatildi.
Tumanning Taptiqsaroy mahallasida yong‘in oqibatida zarar ko‘rgan xonadonni qayta ta’mirlash ishlari homiylar va hojilar ko‘magida boshlab yuborildi. Bosh imom-xatib Ubaydulloh domla ushbu xonadonga tashrif buyurib, muloqot qildi hamda tavsiyalar berdi.
Bundan tashqari, “Doimobod” mahallasidan bo‘lgan, nogironligi bor fuqaroning uyiga ham tashrif uyushtirilib, tugallanmagan uy qurilishi uchun zarur qurilish materiallari yetkazildi.
Peshin namozidan so‘ng Ishchi guruh tarkibidagi iqtidorli imom-xatiblar jamoatga ma’ruza qilib, tinchlik, osoyishtalik va xalq farovonligi uchun duo qildilar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Farg‘ona viloyati vakilligi
Matbuot xizmati