Sohibqiron bobomizning “Temur tuzuklar”ida bunday deyiladi: “... Duogo'y kishilarni qadrlardim. Ular bilan xilvatda suhbat qurib, ko'nglimdagi maqsadimni aytib, duo tilardim. Majlislarda, bazmlarda, jang maydonlarida ulardan ko'p barakotlar topdim.
To'xtamishxon bilan bo'lgan jangda g'anim lashkari ko'pligidan va mening lashkarim esa ozligidan ko'p aziyat tortgan edim. Shu payt sohibi duo bo'lmish Mir Ziyovuddin Sabzavoriy boshidan sallasini oldi, qo'llarini duoga ochib (men uchun) Tangridan zafar tiladi. Hali duosini tugatmay turib, duo ta'siri ko'rinib, (lashkarim yog'iyni qochirdilar)”.
Kitobda yana bir o'rinda bunday deyiladi: “Saroyim haramidagilardan biri qattiq og'rib, o'limi yaqinlashdi. Duogo'y sayyidlardan o'n ikki kishi yig'ilishib keldilar. Har birlari duo qildi va u sog'ayib yana o'n ikki yil yashadi”, deb yozganlar.
O'z davrining etuk ilm sohiblaridan biri Mir Sayyid Baraka ham Sohibqironning ruhiy rahnamosi – piri bo'lgan. Ibn Arabshohning “Ajoyibul maqdur...” acaridan olingan iqtibosga ko'ra: “...Temur doimo: saltanatda erishgan jamiki narsam va mustahkam makonlarni fath qilishim – bular hammasi Shayx Shamsuddin al-Foxuriy (Shamsiddin Kulol)ning duosi; shayx Zayniddin al-Havofiy (Zayniddin Abu Bakr Toybodiy)ning himmati va barcha barakotlarim esa faqat Sayyid Baraka yordamida bo'lgan”, degan (K. Kattayev. “Go'ri Amir maqbarasi va qabrtoshlari tarixi”, 88-bet).
Sohibqiron vasiyatiga ko'ra, pirlari Sayyid Barakaning oyoq tomoniga ko'milganida ham hikmat bor. Zero, Amir Temurning: “Aziz avliyolar, sahobalar maqbaralarini, qutlug' qadamjolarni ziyorat etmoqni ham farz, ham qarz deb bilur edim”, deya ta'kidlari yuqoridagi bayonlarning mantiqiy davomidir. Binobarin, bu ezguliklarning barchasidan murod duo ekani ham sir emas.
Shoh va shoir Bobur Mirzo hayotida ham duoning naqadar muhim bo'lganini ko'ramiz. U o'g'li Humoyun og'ir xastalikka chalinganida uning dardini o'ziga olish uchun atrofini aylanib duo qiladi. Duosi ijobat bo'lib, o'g'li sog'ayadi...
Suyundik Mustafo NUROTOIY
"Hidoyat" jurnalining 2024 yil 2-sonidan olindi
Farzand uchun ota-onaga xizmat qilib, ularning roziligini olishdan ham ulug‘roq saodat yo‘q. Boisi Alloh taolo rizosi ota-ona roziligiga bog‘langan.
Mehribon Robbimiz ota-ona roziligini topish uchun bizlarga uning yo‘llari va vositalarini oson qilib qo‘ygan. Nafaqat hayotliklarida, balki dunyodan ko‘z yumganlaridan keyin ham ularga yaxshilik qilish shulardan biridir.
Shariatimizda ota-ona nafaqat hayotlik chog‘larida, balki ular bu dunyodan o‘tib ketganlaridan keyin ham haqlarini ado etmoqlik farzand zimmasidagi vazifalardan sanaladi. Ana shulardan biri ota-ona yaqinlari va do‘stlariga yaxshilik qilishdir.
Ibn Dinordan rivoyat qilinadi: “Abdulloh ibn Umarning eshagi va sallasi bo‘lar edi. Bir kuni o‘sha eshagini minib ketayotgan edi, oldidan bir a’robiy o‘tib qoldi. Shunda “Sen falonchining o‘g‘li emasmisan?” dedi. U: “Ha, shunday”, dedi. Ibn Umar unga eshakni berib, “Bunga minib ol”, dedi va sallasini berib: “Buni boshingga o‘rab ol”, dedi.
Sheriklaridan biri unga: “Alloh sizni mag‘firat qilsin! Charchaganda minib turadigan eshagingizni, boshingizga o‘raydigan sallangizni mana shu a’robiyga berdingiz-a?” dedi. Ibn Umar: “Men Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning “Yaxshiliklarning eng yaxshisi – kishi otasi ketganidan (vafot etganidan) so‘ng uning yaxshi ko‘rganlariga yaxshilik qilishidir”, deganlarini eshitganman. Uning otasi (otam) Umarning do‘sti edi”, dedi” (Imom Muslim rivoyati).
Abu Usayd Molik ibn Rabi’a So’idiy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning huzurlarida edik, Bani Salimalik bir kishi kelib, “Yo Allohning Rasuli, ota-onamning vafotidan keyin ularga qilishim mumkin bo‘lgan yaxshiliklardan biror narsa qoldimi?” dedi. U zot: “Ha. Ularning haqqiga duo qilish, ular uchun istig‘for aytish, ulardan keyin ahdlariga vafo qilish, ular orqaligina bog‘lanadigan silai rahmni bog‘lash va ularning do‘stlarini ikrom qilish”, dedilar (Imom Abu Dovud rivoyati).
Hadisi sharifda farzand o‘z ota-onasiga qiladigan yaxshilik ularning vafotlaridan keyin ham davom etishi lozimligi bayon qilinmoqda. Ya’ni, farzand ota-onasi haqqiga ularning vafotidan keyin ham mag‘firat so‘rab duo qilib tursa, ular uchun Alloh taologa istig‘for aytishni kanda qilmasa, inshoAlloh ota-onasining savobiga savob qo‘shilib boraveradi, darajasi esa ko‘tariladi. Yana bir muhim jihat shuki, farzandlar ota-onasining yaqinlariga hamisha sila rahm qilishi, ularning hollaridan xabar olib turishlari lozim.
Imom Buxoriy rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Otangning do‘stligiga rioya qil, shunda Alloh taolo nuringni so‘ndirmaydi”, deganlar.
Demak, ota bilan do‘stlashgan har qanday odamlardan aloqani uzmaslik kerak.
Ilyosxon AHMЕDOV