Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyun, 2025   |   16 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
12 Iyun, 2025, 16 Zulhijja, 1446

O'zbekistonda islomiy moliya tizimiga oid qonun loyihasi parlament muhokamasiga qo'yiladi

21.05.2024   869   4 min.
O'zbekistonda islomiy moliya tizimiga oid qonun loyihasi parlament muhokamasiga qo'yiladi

«Bu yil O'zbekistonda islomiy moliya tizimini joriy etishga oid qonun loyihasi parlament muhokamasiga qo'yiladi» deydi Markaziy bank raisi o'rinbosari Behzod Hamrayev.

– O'zbekistonda islomiy moliyalash tizimini yo'lga qo'yish bo'yicha qonun loyihasi ishlab chiqildi. Hujjat qabul qilinsa, qonunchilikka juda ko'p o'zgartirishlar kiritish talab etiladi.

18 may kuni bo'lib o'tgan Senat yalpi majlisida «O'zbekiston-2030» strategiyasida respublikada islom moliyasi qonuniy asoslarini shakllantirish hamda tartiblarini joriy etish belgilangani eslatildi. Behzod Hamrayevning aytishicha, islom moliyasini yo'lga qo'yish bo'yicha qonun loyihasi ishlab chiqilgan bo'lib, hujjatni 2024 yil yakunigacha parlament muhokamasiga kiritish rejalashtirilgan.

Islom moliyasi yangi va murakkab soha bo'lgani uchun qonunchilikka juda ko'p o'zgartirishlar kiritishni talab qiladi. Masalan, garov, ssuda yo'nalishlarida, «Markaziy bank to'g'risida»gi qonunlardan tortib «Banklar faoliyati to'g'risida»gi qonun va boshqa hujjatlarga o'zgartirish kiritish kerak. Hozir ushbu qonun loyihasi tayyor. Joriy yilda birgalikda ishlab, parlament muhokmasiga kiritish asosiy vazifalarimizdan biri, – dedi Markaziy bank mas'uli.

Majlisda Behzod Hamrayev hozirda ayrim tijorat banklarida bir nechta islomiy moliya xizmatlari ko'rsatilayotganini aytdi.

«Kredit va mikromoliya tashkilotlari to'g'risida»gi qonunga o'zgartirish kiritilgan va hujjatda alohida tartiblar mavjud. Hozirgacha faqat nizom kutilayotgandi. Ayni paytda Markaziy bank tomonidan «Islomiy moliya xizmatlarini ko'rsatish to'g'risida”gi nizom ishlab chiqildi. Hozir u davlat ro'yxatidan o'tkazish uchun taqdim qilingan. Ro'yxatdan o'tgach, bu sohada ishlash boshlanadi. Amaldagi qonunchilik doirasida «Agrobank», «Sanoatqurilishbank», «Mikrokreditbank», «Ipak yo'li» banklari Hususiy sektorni rivojlantirish bo'yicha islom korporatsiyasining kredit liniyalari hisobidan murobaha xizmatlarini ko'rsatib kelmoqda. Shuningdek, Trastbank huzuridagi «Trastmuomalat» MChJ tomonidan islomiy lizing va murobaha nasiyaga savdo operatsiyalari xizmatlari amalga oshirilmoqda. «Hamkorbank» tomonidan ham islomiy lizing xizmatlari ko'rsatib kelinmoqda. Bazaviy qonunlarimizni 2024 yilda yakuniga etkazsak, o'ylaymanki, qolgan banklarda ham bu xizmatlar ommalashib ketishiga talab bor, sharoit ham yaratiladi, — dedi rais o'rinbosari.

Avvalroq Markaziy bank raisi Mamarizo Nurmurodov ham O'zbekistonda islomiy moliya tizimini yo'lga qo'yish bo'yicha qaror loyihasi ishlab chiqilganini aytgandi.

Biz davlat rahbarining topshiriqlari bilan Markaziy bank va hukumat tomonidan islomiy moliya bo'yicha qilinishi kerak bo'lgan ishlar yuzasidan tegishli qaror loyihasini hukumatga kiritganmiz. Ya'ni, qumdon tashkil qilib, mazkur yo'nalishdagi ishni boshlamoqchimiz. Bu bilan ma'lum fuqarolarimiz uchun islom moliyasiga sharoit yaratish niyatidamiz. Islom moliyasining iqtisodiy o'sishimizga bevosita bo'lmasa ham, bilvosita ta'siri bo'ladi. Chunki islom moliyasi orqali xarid qilingan yoki ko'rsatilgan qiymat oxir-oqibatda qo'shilgan qiymat bilan yalpi ichki mahsulotimizga o'z hissasini qo'shadi. Albatta, bundan faqat ijobiy natijalar kutish mumkin, – degan rais.

An'anaviy bank boshqa, islomiy bank tizimi boshqa. Qonunchiligimizning qurilishi an'anaviy bank tizimiga moslashgan. Agar islomiy bankni joriy qilmoqchi bo'lsak, qonunchilikni to'liq qayta ko'rib chiqishga to'g'ri keladi. Ya'ni asosiy qonunlarimiz — Fuqarolik kodeksi, sud, soliq, bojxona nuqtai nazaridan ko'p hujjatlarni qayta ko'rib chiqish zarur bo'ladi. Bu bo'yicha birinchi qadam qo'yilgan. Islomiy bank tizimini rivojlantirish masalasi o'ylanmoqda. Hukumat komissiyasi tuzilgan bo'lib, islom moliyasini nafaqat banklarda, balki boshqa sohalarda ham rivojlantirish reja qilingan, – degan u.

O'zbekistonda islomiy bank va moliya infratuzilmasini yaratish rejalari haqida 2018 yildan beri aytib kelinadi. 2023 yilning iyun' oyida Toshkent shahrida o'tkazilgan xalqaro forumda «Apex bank» boshqaruvi raisi Bahrom No'monov: «O'zbekiston aholisining 20 foizi diniy sabab bilan an'anaviy kredit tizimidan foydalanmaydi», deb aytgandi.

Manba: Daryo.uz

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qur’on matni saqlanib qolishiga oid manbalar aniqlandi – mutaxassislar

04.06.2025   9268   4 min.
Qur’on matni saqlanib qolishiga oid manbalar aniqlandi  –  mutaxassislar

 
 

O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi ekspozitsiyalari orqali islom madaniyati va Qur’on ilmining turli davrlardagi rivojlanish bosqichlari haqida chuqur tasavvur olish imkoniyatiga ega bo‘lish mumkin. Shuningdek, Qur’on matnlari qanday saqlanib qolgani haqida ham ma’lumotlar taqdim etilishi kutilyapti. 

 

Prezident Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi megaloyiha — Islom sivilizatsiyasi markazining ekspozitsiyalarini shakllantirishda kontentlarni zamonaviy texnologiyalar asosida tayyorlash bosh vazifa sifatida belgilangan.

 

Ana shu vazifalar ijrosini ta’minlash maqsadida Markazning maxsus shtabida Qur’on zali ekspozitsiyasi bo‘yicha yakuniy taklif va xulosalar muhokama qilindi. Unda ekspozitsiyani mazmunan boyitish, noyob qo‘lyozmalarni tanlab joylashtirish, ularni zamonaviy texnologiyalar asosida keng ommaga taqdim etish kabi masalalar muhokama qilindi.


 

Zalda 114 ta noyob Qur’on qo‘lyozmasi to‘plangan bo‘lib, bu yurtimizda Qur’onga bo‘lgan hurmat va e’tiborni namoyon etadi. Qo‘lyozmalar orasida juda qadimiy va nodir nusxalar ham mavjud. Jumladan:

 

- “Katta Langar Qur’oni” — bugungi kunda juda kam sonli nusxalari saqlanib qolgan, ilk islomiy qo‘lyozmalardan biri;

 

Hazrati Usmon Qur’oni — Qur’onning ilk nashrlaridan biri bo‘lib, islom olamida muqaddas manba sifatida e’tirof etiladi.

 

Shuningdek, boshqa davrlarga oid ko‘plab arab grafikasida yozilgan, bezakli, noyob qo‘lyozmalar namoyish qilinadi. Bu qo‘lyozmalar tarixiy va diniy ahamiyatga ega bo‘lib, ularni o‘rganish orqali islom madaniyati va Qur’on ilmining turli davrlardagi rivojlanish bosqichlari haqida chuqur tasavvurga ega bo‘lish mumkin.

 

Muhokamada Qur’on zalini tashkil etishda zamonaviy uslublarni qo‘llash, ya’ni nafaqat kitoblarni saqlash, balki ularni interaktiv va tushunarli shaklda taqdim etish masalalari muhim o‘rin tutdi. Jumladan, quyidagi texnologiyalarni joriy etish rejalashtirilmoqda:

interaktiv ekranlar – har bir qo‘lyozmaning sahifalarini yaqinlashtirib, harflari va bezaklarini ko‘rib chiqish imkoniyati;

audiogidlar (ovozli yo‘lboshchilar) – har bir eksponat haqida o‘zbek, arab, ingliz tillarida ma’lumotlar tinglash imkoniyati;

virtual ekspozitsiyalar – internet orqali Qur’on zalini masofadan turib tomosha qilish imkoniyati;

Zamonaviy yoritish va namoyish texnikasi – qo‘lyozmalarni zarar yetkazmasdan ko‘rsatish imkonini beradi.

 

Bu usullar orqali tashrif buyuruvchilar har bir Qur’on nusxasining tarixi, yozilgan davri, geografiyasi va san’at darajasi haqida to‘liq ma’lumotga ega bo‘lishadi.

 

Mazkur zal faqat ko‘rgazma emas, balki ilmiy tadqiqotlar olib boriladigan markaz ham bo‘ladi. Bu yerda sharqshunoslar, tarixchilar, filologlar, hattotlar va diniy olimlar uchun bebaho manbalar taqdim etiladi.

 

Hamidulla Lutfullayev, Sharqshunoslik instituti Tarixiy manbalar bo‘limi boshlig‘i, olim:


– Qur’oni karimning dastlabki davrlariga oid, ayniqsa Hazrati Usmon davrida yozilgan yettita qo‘lyozma nusxasi aniqlangan. Ekspozitsiyadan joy olishi kutilayotgan bu manbalar bizga Qur’on matni qanday saqlanib qolganini ko‘rsatadi va o‘rganishimizga zamin yaratadi. Qur’on zali yosh avlod, xorijiy mehmonlar, tadqiqotchilar va ziyoratchilar uchun diniy, madaniy va ilmiy boylikni bir joyda ko‘rish imkonini beradi.

 

Mazkur loyiha orqali O‘zbekiston musulmon olamida yana bir bor ilm, ma’naviyat va bag‘rikenglik markazi sifatida o‘z o‘rnini mustahkamlashi kutilmoqda. Qur’on zali esa bu yo‘ldagi muhim qadamlardan biri bo‘lib xizmat qiladi.

cisc.uz

Qur’on matni saqlanib qolishiga oid manbalar aniqlandi  –  mutaxassislar
O'zbekiston yangiliklari