Sayt test holatida ishlamoqda!
01 Iyul, 2025   |   6 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:09
Quyosh
04:54
Peshin
12:32
Asr
17:41
Shom
20:04
Xufton
21:41
Bismillah
01 Iyul, 2025, 6 Muharram, 1447

Eslaganni eslar Alloh

27.05.2024   816   8 min.
Eslaganni eslar Alloh
 

Bir necha oyati karimalarda zikrga targ'ib etilgan bo'lib, ko'p zikr qiluvchi­larga mag'firat va ulug' ajrlar borligi bayon qilingan. Darhaqiqat, Allohni zikr qilish eng ulug' ne'mat va xayrli amallardan sanaladi.

Abu Dardo roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alay­hi va sallam sahobalarga: “Sizlarga amal­laringiz ichida eng yaxshisi, Pod­shohingiz (Rabbingiz) huzurida eng maq­tovlisi, darajalaringizni eng yuqo­riga ko'taruvchi, tilla va kumushni in­foq qilishdan ham yaxshiroq bo'lgan amalning xabarini berayinmi?” de­dilar. Sahobalar: “Ha”, deyishdi. Shunda Nabiy alayhissalom: “Alloh taoloning zikridir”deb javob berdilar» (Imom Termiziy rivoyati)

Banda qachon Alloh taoloni eslasa, o'sha zahoti Alloh taolo ham uni eslaydi. Parvardigorni faqat boshga musibat tushganda emas, balki tinch va farovon kunlarda ham eslash kerak. Demak, Parvar­digorning nazariga tushishni istagan banda doimo Uni yodida tutmog'i lozim.

“Bas, Meni yod etingiz, (Men ham) sizlarni yod eturman...” Ushbu oyati karimani sharhlab Abdulloh ibn Amr ibn Os roziyallohu anhu bunday deydi: “Agar biror qavm Alloh taoloni zikr etish uchun yig'ilsa, zikr va tasbehlar aytsa, Alloh taolo ularnikidan ham aziz va ulug' joyda, ya'ni farishtalar davrasida ularni eslaydi. Agar biror qavm yig'ilib, u erda Alloh zikr qilinmasa, bu ular uchun qiyomatda hasrat bo'ladi” (Abu Lays Samarqandiy, “Bahrul ulum”).

Alloh taolo hadisi qudsiyda: “Bandam Meni xoslab eslasa, Men ham uni eslayman. Agar jamoat o'rtasida eslasa, Men uni ulardan ko'ra yaxshiroq bo'lgan jamoat orasida (ya'ni, farishtalar orasida) eslayman”, degan (Muttafaqun alayh)

Allohni eslash faqat tilda zikr qi­lish bilan cheklanmaydi. Balki Uning buyruqlariga amal qilish, toat-ibodatlarda bardavom bo'lish ham U Zotni eslash hisoblanadi.

Alloh taolo Qur'oni karimda Muso alayhissalomga: “Meni eslashing uchun namozni to'kis ado qil!” deb buyurgan (Toho surasi, 14-oyat). Zero, banda toat-ibodat va turli solih amallarni ado etayotganda Alloh taoloning rizoligini istashi, undan savob umid qilishi bilan Allohni zikr qilgan bo'ladi.

Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinishicha, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam «“Meni yod etingiz, (Men ham) sizlarni yod eturman” oyatini: “Ey bandalarim. Meni taot-ibodat bilan eslanglar, Men ham sizlarni mag'firatim bilan eslayman”, deb tafsir qilganlar» (Imom Daylamiy rivoyati).

Alloh taoloni U Zotning ne'matlarini e'tirof etish bilan ham eslanadi. Banda o'zi bahramand bo'lib turgan ne'matlarni ko'rib fikr va mulohaza yuritsa, ularning barchasini Alloh taolo berayotganini tan olsa, albatta, unga shukr qiladi va beixtiyor “Alhamdulillah”, “Allohga shukr” degan zikrlar tiliga keladi.

Shuning uchun ham Alloh taolo oyatda bandalarini zikrga buyurish bilan bir qatorda “Menga shukr qilinglar, noshukrlik qilmanglar”, deb shukrga buyurmoqda. Shukr odatda biror in'om evaziga bo'ladi. Banda Allohning behisob ne'matlaridan bahramand ekan, albatta, ularning shukrini har qancha ado etsa ham, ozlik qiladi. Noshukrlik, hayotdan nolish iymoni sust kimsaga xosdir.

Ushbu oyatda Alloh taolo bandalarning ikki dunyosi obodligiga sabab bo'ladigan ikki muhim narsaga chaqirgan. Birinchisi, Allohning zikri bilan mashg'ul bo'lib, toat-­ibodatda bardavom bo'lish oxirat obodligi uchun sabab bo'lsa, ikkinchisi, ne'matlarning shukrini ado etib, non­ko'rlikdan saqlanish bu dunyoning obodligiga sababdir. Zero, Alloh taolo Qur'oni karimda: “...Qasamki, agar (bergan ne'matlarimga) shukr qilsangiz, albatta, (ularni yanada) ziyoda qilurman...” deb va'da bergan (Ibrohim surasi, 7-oyat).

Inson umri davomida boshidan har xil sinovli kunlarni o'tkazadi. Ana shunday og'ir vaqtlarda mo'min banda uchun musibatlarni engib o'tishga eng yaxshi yordamchi, bu – namoz hamda sabrdir. Darhaqiqat, sabr tufayli banda Allohning nazariga tushadi, Uning himoyasi hamda ko'magiga noil bo'ladi. Zero, “Albatta, Alloh sabr qiluvchilar bilan birgadir”.

“Bahrul ulum” tafsiri asosida

Farg'ona shahar “Nur” jome

masjidi imom-xatibi

Jahongir TOShTYeMIROV

tayyorladi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Muhimi qalbdagi narsa, cho‘ntakdagi emas

27.06.2025   7817   3 min.
Muhimi qalbdagi narsa, cho‘ntakdagi emas

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.


Bir kishi Nabiy sollallohu alayhi vasallamga kelib: «Men qiynalgan kishiman», dedi. Ya’ni, och ekanini bildirdi.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam xotinlaridan biriga ovqat so‘rab odam yubordilar. «U zotni haq ila jo‘natgan zotga qasam ichib aytamanki, uyimda suvdan boshqa hech narsa yo‘q!» dedi u.

Xuddi shunday qilib barcha xotinlariga ovqat so‘rab odam jo‘natdilar. Ularning bari yuqoridagidek javob berdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Bu kecha bu odamni kim mehmon qiladi, Alloh unga rahm qilsin», dedilar. Shunda ansorlardan bir kishi turib: «Yo Allohning Rasuli! Uni men mehmon qilaman», dedi. So‘ngra uni uyiga olib ketdi. Borib xotiniga bunday dedi:

— Bu odam Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning mehmonlari. Unga taom hozirla!

Xotin dedi:

— Bolalarimizning ovqatidan boshqa ovqat yo‘q.

Er dedi:

Bolalaringni uxlatib ovqatni olib kel. Mehmon ovqatga qo‘l uzatganida chiroqni o‘chirib qo‘y. Biz qorong‘ida o‘zimizni ovqat yeyayotgandek ko‘rsatamiz. Ammo yemaymiz. Mehmon shunda ozgina ovqatga to‘yadi.

Ular shunday qilib och uxlashdi. Mehmon to‘ydi. Ertalab ular Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga borishgach, u zot dedilar:

— Alloh taolo sizning ishingizdan ajablandi. Siz haqingizda Qur’on nozil qildi:

«Garchi o‘zlarining hojatlari bo‘lsa ham (boshqalarni) o‘zlaridan ustun ko‘radilar. Kim o‘z nafsining baxilligidan saqlansa, unday kishilar ha, ana o‘shalar najot topguvchilardir» (Hashr surasi, 9-oyat).

Dunyo charxpalakdir. Zamon aylanib turadi. Bugun puling bor. Ertaga yo‘q, ishing orqaga ketadi. Bugun faqirsan, ammo ertaga boyib ketishing mumkin. Faqirlik ayb emas, boylik fazilat emas.

Muhimi qalbdagi narsadir, cho‘ntakdagi emas. Muhimi insonning boylik va faqirlik paytidagi axloqidir.


Tasavvur qilyapsizmi, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning hech bir ayollari uyidan ovqat topilmayapti! U kishi Allohning Rasuli bo‘lish bilan birga davlat rahbari ham edilar. Uylarida suvdan boshqa hech vaqo yo‘g‘-a?!

Faqirlikni uqubat, boylikni esa mukofot deb o‘ylashdan ehtiyot bo‘ling. Dunyo bor-yo‘g‘i imtihon, xolos. Imtihon savollari qanchalar qiyin bo‘lmasin, o‘tirib qolmang.

Aqlli inson boshqalarning hojatini chiqarishga harakat qiladi. Ularni qiyin ahvolda qoldirmaydi. Kishilarga ehson qilganingizda ular o‘zini aybdor va nuqsonli sanashmasin!

Bemor kishining faqirligini bilib qolsangiz, u so‘rashidan oldin ahvolidan xabar olishingiz oqilona ishdir. Ba’zilarning iffati so‘rashdan to‘sadi. In’omning eng afzali insonlarning iffatni ehtirom qilib, obro‘larini muhofaza qilib berilgan in’omdir!


Ehson qilishning ham odoblari bor. Bir kishiga hammaning oldida sadaqa yoki ehson bersangiz, uni xijolatga qo‘yasiz, iffatini jarohatlaysiz, ojizligini yuziga solgandek bo‘lasiz... Bunaqa sadaqa-ehson qilgandan ko‘ra, qilmaganing afzaldir!

Yuqorida keltirilgan ansoriyning odobiga boqing. Ovqati ozligi uchun xotiniga chiroqni o‘chirishni buyurdi. Maqsadi mehmonni xijolat qilmaslik edi. Chiroq yonib turganida mehmon ovqatning kamligini ko‘rib, uyalib, ovqat barchaga yetishi uchun ehtimol to‘yib yeya olmasdi.

Kishilardan noqulaylikni ketkazish ham ularni xotirjam qilishdir. Xotirjam qilish esa, ibodatdir!

«Nabaviy tarbiya» kitobi asosida tayyorlandi