Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Iyun, 2025   |   19 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:29
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:39
Bismillah
15 Iyun, 2025, 19 Zulhijja, 1446

1 iyun' – xalqaro bolalarni himoya qilish kuni

01.06.2024   990   3 min.
1 iyun' – xalqaro bolalarni himoya qilish kuni

Halqaro bolalarni himoya qilish kuni — bu jahon jamoatchiligi fikrini bolalar huquqiga qaratish urush xavfidan himoyalash, bolalar salomatligini saqlash, ularga demokratik asosda tarbiya va ta'lim berish uchun kurashishga jalb qilish kunidir.

O'tgan asrning 50-yillaridan beri har yili yoz oyining birinchi sanasi xalqaro bolalarni himoya qilish kuni sifatida er kurrasi bo'ylab turli shiorlar ostida keng nishonlab kelinadi.

Biroq bunday ezgu kunning tashkil etilganiga yarim asrdan ko'p vaqt o'tgan bo'lsa-da, ayrim qit'alarda millionlab bolalar ochlik, turli kasalliklar, yashash va ta'lim olish sharoitlari yo'qligidan azob chekayotganligi, afsuski ko'z yumib bo'lmas haqiqat.

Lekin, bu bayram ona yurtimizda o'ziga xos tarzda nishonlanadi. Zero, o'zbek millatiga xos nodir ma'naviy qadriyatlar sarasidan bo'lgan bolajonlik, oilaparvarlik, mehr-muruv-vatlik fazilatlari alohida ajralib turadi.

Bunga birgina misolni keltirish bilan barchani e'tiborini qaratish mumkin. ikkinchi jahon urushi paytida ota-onasidan etim qolgan, uy-joyi vayron bo'lgan, yaqinlaridan ajralgan yuz minglab etimlar O'zbekiston bag'rida mehr-shafqat ko'rdilar.

Dono xalqimiz o'zining bir burda nonini ana shu bolalar bilan beminnat baham ko'rdi. Ularni ta'lim-tarbiya bilan parvarishlab, voyaga etkazib jamiyat a'zolariga taqdim etdilar.

Yosh avlod kamoloti, ta'lim-tarbiyasi yo'lida hukumatimiz, shaxsan Prezidentimiz tomonidan qabul qilinayotgan Farmon va qarorlar ijrosi yo'lida ta'limning birinchi bosqichi bo'lgan maktabgacha ta'lim tashkilotlariga alohida e'tibor berilmoqda. O'rta va oliy ta'lim tizimida ham islohotlar amalga oshirilib, o'qitish uslublari jahon talabiga moslashtirilmoqda.

Muqaddas dinimizda ham bu borada talaygina ko'rsatmalar berilgan.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bir hadisi sharifda bolalar va oilalarni yaxshilik qilishga o'rgatish hamda ularda chiroyli xulqni kamol toptirish zarurligi ta'lim berilgan.

U zot alayhissalom: “Bolalaringizga va oilala-ringizga yaxshilik qilishni o'rgatingiz va ularni odobli etib tarbiyalangiz”, – deganlar.

Shukrki, yurtimizda e'tibordan chetda qolgan bolaning o'zi yo'q. Barchaning ko'nglida bolalarga qarata mehr-muruvvat mujassam deb ayta olamiz.

Umrimizning bahor fasli bo'lgan yoshlik har birimizning qalbimizda quvonchli kunlari saqlanib qolgandek, bugungi bolalarning bayram kunlari ham quvonchlarga to'lsin. 

Zero, bola kulsa, olam kuladi. Olam kulsa, u quvonchga to'ladi, bizlarning ona yurtimiz yanada gullab yashnaydi. Bolalarning beg'ubor qalblari doimiy yayrab-yashnayversin.  

 

Anvarxon AKRAMOV,
Namangan shahar “Mulla Bozor Oxund” jome
masjidi imom-noibi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Mazhabga ergashish dinimiz talabi

13.06.2025   2577   3 min.
Mazhabga ergashish dinimiz talabi

“Mazhab” so‘zi arabchada “yo‘l”, “yo‘nalish”, shar’iy istilohda esa “diniy masala bo‘yicha muayyan mujtahid olimning fatvo chiqarish yo‘li” ma’nolarini bildiradi.

Mashhur alloma Ibn Rajab (1335-1393 m.y.): “Ko‘plab mazhablar orasidan faqat to‘rttasining saqlanib qolgani asrlar davomida insonlarni turli ziddiyatlar va ixtiloflardan himoya etishda asos bo‘lgan”, deb yozgan (“To‘rt mazhabdan boshqaga ergashganga raddiya” kitobi).

Ulamolar mazhablarga ergashish Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallamning quyidagi hadisiga amal qilishdir, deb ta’kidlaydilar: “Agar ixtilofni ko‘rsangiz, o‘zingizga ko‘pchilik tomonini lozim tuting” (Imom Moja, 3950-hadis).

Mazhablardagi bitta masalaga nisbatan turlicha yondashishlik islom shariatida musulmonlar uchun keng imkoniyatlar mavjudligidan dalolat beradi. Mazhablarda u yoki bu masala islom ahkomlari, muayyan jamiyat, xalq yoki millatning urf-odatlari, qadriyatlari hamda ijtimoiy munosabatlarning mazmunini ham hisobga olgan holda, eng ma’qul shaklda hal qilingan.

Islom ulamolari shar’iy hukmni va uning dalilini bilmaydigan musulmon odam (muqallid)mujtahid olimga taqlid qilishi zarurligini ta’kidlaydilar. Bunga Qur’ondagi ushbu oyatni dalil sifatida keltirish mumkin: “Agar bilmasangiz zikr ahllaridan so‘rang” (Nahl surasi, 43-oyat).

Mazhablarda Qur’on, sunnat, ijmo va qiyosdan dalil sifatida foydalanishning o‘ziga xos qoidalari, usul va tamoyillariga asoslangan muayyan tizim mavjud. Masalalar tizimli ravishda hal bo‘lgan. Mazhabsizlarda esa hech qanday ijtihod usul va qoidalari yo‘q bo‘lib, “Qur’on va Sunnatga murojaat qilamiz” qabilidagi dalilsiz da’vo bilan hukmlar berilmoqda. Maqsadiga, ra’yiga va nafsiga to‘g‘ri kelgan dalillarni olib, qolganlarini tashlash esa yomon oqibatlarni keltirib chiqarmoqda.

Bemazhablar omma musulmonlar ichida ko‘plab noto‘g‘ri talqin qilingan aqidaviy va fiqhiy masalalarni tarqatmoqdalar. Vaholanki, bu masalalar Ahli sunna olimlari tomonidan allaqachon hal qilingan.

Mazhabsizlar tarafdorlarining ayrim iddaolaridan ularning da’volari asossiz ekaniga ishonch hosil qilish mumkin:

– bemazhablar “Qur’on bitta va Payg‘ambar bitta bo‘lsa, to‘rt mazhab orasida fiqhiy ixtiloflar bor, haq bitta emasmi?” deydilar.

Mazhablar bir manba – Qur’on va sunnatga asoslanadi. Mazhablarning biriga ergashgan kishi Qur’on va sunnatga ergashgan bo‘ladi.

– Mazhabsizlik tarafdorlari “Imom Buxoriy bemazhab bo‘lgan”, deb dalil qiladi. Vaholanki, Imom Buxoriy yashagan davrda u kishiga o‘xshash ilmi ijtihod darajasiga yetgan, o‘zi ijtihod qilganlar ko‘p bo‘lgan. Hamma ulamolar ilmi mujtahidlikka yetgan odam, o‘zi ijtihod qiladi, deganlar. Hozir esa o‘sha davrdagi kabi mujtahidlar yo‘q ekanini hisobga olmaydilar.

Aksincha, Qur’on va sunnatdan har kim o‘zboshimcha yangi hukm chiqarish, fitna qo‘zg‘ash kabi islomda qat’iyan man qilingan xatti-harakatlarga sabab bo‘lmoqda. Shu nuqtayi nazardan, marhum Shayx Muhammad Said Ramazon Butiy qayd etganidek: “Mazhabsizlik islom shariatiga tahdid soladigan xatarli bid’atdir”.

Ming afsuslar bo‘lsinki, mana shunday yetuk olimlar bir mazhabni mahkam ushlab, to‘g‘riligini e’tirof qilib turgan bir paytda ba’zi yurtdoshlarimiz hali dastlabki ilmiy ko‘nikmalarni hosil qilmagan bo‘lsalarda: “Men Qur’on va hadisdan o‘zim hukm olaman” deb, da’vo qilib, turli ixtiloflarni keltirib chiqarmoqdalar. Ba’zida o‘zlari adashgani yetmagandek, o‘zgalarni ham yo‘ldan urmoqdalar.

Alloh taolo hammamizni O‘z hidoyatida sobit qilsin.

G‘ulomov FATHULLOH,

Al-Hudaybiya jome’ masjidi imom noibi

MAQOLA