Sayt test holatida ishlamoqda!
14 Iyun, 2025   |   18 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:39
Bismillah
14 Iyun, 2025, 18 Zulhijja, 1446

Farzand bilan mehr-muhabbatni mustahkamlovchi 80 uslub (2 qism)

05.06.2024   4426   3 min.
Farzand bilan mehr-muhabbatni mustahkamlovchi 80 uslub (2 qism)
  1. Dam olish kunlari farzandlaringizni mashinangizda sayrga olib chiqing.
  2. Farzandlaringiz bilan birgalikda turmush o'rtog'ingiz uchun kutilmagan sovg'a tayyorlang.
  3. Dam olish kunlari iloji boricha vaqtingizni farzandlaringiz bilan o'tkazing.
  4. Oilaviy suratlar olishga odatlaning. Har bir surat tagiga surat olingan sana va suratdagilarning ismini yozib qo'ying. Yillar o'tgach mana shular asosida farzandlaringiz atrofdagi qarindosh-urug', yoru do'stlarni yaqindan taniydilar.
  5. Farzandingizga kartochkalardan birini tanlashni taklif qiling. Ularga quyidagilar yozilgan bo'lsin: “Oilaviy tushlik qilish”, “Dadajon bilan birga o'yin o'ynash”, “Oyijon bilan bozorga borish”, “Bobo-buvilarnikiga mehmonga borish” va hokazo.
  6. Farzandingizni yaxshi ko'rishingizni anglatuvchi holatda suratga tushing.
  7. Farzandingiz bilan daryo yoki dengiz bo'yida sayr qiling.
  8. Oilangiz davrasida barchaga birdek yoqadigan kuy yoki qo'shiq tinglang.
  9. Biror tele yoki radiokanal orqali farzandlaringizga tabrik yo'llang.
  10. Havo sharida uchish, dengizda suzish kabi sayohat uyushtiring.
  11. O'quv yilining birinchi kunida, albatta, kichik farzandingiz bilan maktabiga boring va sinf xonasiga kuzatib qo'ying.
  12. Farzandlaringiz bilan biror joyga chiqib quyosh botishi yoki chiqishini kuzating.
  13. Oila davrasida farzandlaringiz bilan qilgan o'zaro suhbatingizni videoga oling va esdalik uchun saqlab qo'ying.
  14. Farzandlaringizga bolalikdagi do'stlaringiz, ular bilan bo'lib o'tgan qiziqarli voqealar haqida gapirib bering.
  15. Ota-onangizdan eski uslubdagi o'yinchoq yasab berishlarini so'rang. Ular bolalik davrlarida qanday o'yinlar o'ynashganini aytib berishlarini iltimos qiling.
  16. Oilaviy barcha suratlaringizni al'bomga joylang. Har bir suratni joylayotganingizda surat bilan bog'liq bo'lgan xotiralaringizni ularga gapirib bering. Oilaviy al'bomingizni far­zandlaringiz bilan tez-tez ko'rib turing. O'tib ketgan insonlarni xotirlang.
  17. Hafta mobaynida farzandlaringizning har biri uchun xos bir vaqt belgilab qo'ying. Agar imkoniyatingiz bo'lsa, ularni har biri bilan o'sha vaqtda alohida suhbatlashing.
  18. Kichik yoshdagi farzandlaringiz bilan qiziqarli o'yinlar tashkil qiling. Muhimi, o'rtangizda mehr-muhabbat hosil bo'lsin.
  19. Ota-onangiz sizni tarbiya qilishda qo'llagan go'zal tarbiya usullaridan siz ham foydalaning.
  20. Kichik qog'oz bo'laklariga turli xil vazifalarni yozing. Farzandlaringiz ularning orasidan birortasini tanlasin. Vazifalar sodda va maroqli bo'lsin. Misol uchun: oila a'zolari bilan birgalikda sharbat ichish; televizor ko'rish; yaqinlar bilan telefon orqali bog'lanib hol-ahvol so'rashish va hokazo.

    Davomi bor...

    Abdulloh Muhammad Abdulmu'tiyning "Mehr oyi" kitobidan

    G'iyosiddin Habibulloh, Hikmatulloh Ro'zaliyev tarjimasi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Er-xotinning yarashuvi shayton bo‘ynini sindirar

12.06.2025   4746   5 min.
Er-xotinning yarashuvi  shayton bo‘ynini sindirar

Oila – inson hayotidagi ma’naviy suyanch, ijtimoiy tartib, nasl davomiyligini ta’minlovchi qo‘rg‘on va mehr-muhabbat maskanidir.


Alloh taolo Qur’oni karimda marhamat qiladi: “Uning alomatlaridan (yana biri) – sizlar (nafsni qondirish jihatidan) taskin topishingiz uchun o‘zlaringizdan juftlar yaratgani va o‘rtangizda inoq­lik va mehribonlik paydo qilganidir. Albatta, bunda tafakkur qiladigan kishilar uchun alomatlar bordir” (Rum surasi, 21-oyat).


Bu oyat oila qurishning ilohiy hikmatga ega ekanini, er-xotin munosabatida muhab­bat va mehr-shafqat asosiy omil bo‘lishini anglatadi.


Islom nikohni faqat shaxsiy xohish emas, balki ma’naviy, axloqiy va ijtimoiy majburiyat sifatida qabul qilgan. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Nikoh me­­ning sunnatimdir. Kim sunnatimdan yuz o‘girsa, mendan emas”, deganlar (Muttafaqun alayh).


Bu hadisga ko‘ra, nikoh musulmon hayoti­dagi ibodat hisoblanadi. Uning asosiy maqsadlari nafsni halol yo‘l bilan qon­dirish, nasliy poklik, farzand tarbiyasi va jamiyat bar­qarorligini ta’minlashdir.


Islomda er va xotinning vazifalari bir-birini to‘ldiruvchi xususiyatga ega. Alloh taolo erkakni mas’uliyatli rahbar, ayolni esa oila mustahkamligini ta’minlovchi qilib yaratgan: “Erkaklar xotinlar ustidan (oila boshlig‘i sifatida doimiy) qoim turuvchilardir. Sabab – Alloh ularning ayrimlari (erkaklar)ni ayrimlari (ayollar)dan (ba’zi xususiyatlarda) ortiq qilgani va (erkaklar o‘z oilasiga) o‘z mol-mulklaridan sarf qilib turishlaridir” (Niso surasi, 34-oyat).


Erkak ayoldan ba’zi xususiyatlarda ortiq qilib yaratilganida bir necha hikmatlar bor. Mufassir ulamolar, jumladan, quyidagi shar’iy nuqtayi nazardan erkaklarga xos xususiyatlarni qayd etishgan: payg‘ambarlik, jismoniy kuch-quvvat, oila nafaqasiga mas’ullik, aqlu idrok, xotira va tafakkurning ziyodaligi, imom-xatiblik, muazzinlik, jamoat bilan namoz o‘qish, juma namozining vojib bo‘lishi, tashriq takbirini aytish, janglarda qatnashish, to‘liq guvohlik, taloq berish huquqiga ega bo‘lish, oilaning unga nisbat berilishi, namoz va ro‘zani uzrsiz ado etish kabilar.


Shu jihatlarni hisobga olib, ayol kishi eriga nisbatan itoatli, hamiyatli va iffatli bo‘lib, oila totuvligi yo‘lida doimiy harakatda bo‘lishi juda matlub ishdir.


Rasuli akram sollallohu alayhi va sallam: “Sizlarning eng yaxshilaringiz o‘z ahliga yaxshilik qiluvchilaringizdir”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).


Erkak oila boshlig‘i sifatida adolatli, g‘amxo‘r va mehribon bo‘lishi kerak. U o‘z ayoli va farzandlarining ehtiyojlarini ta’minlab, ularni to‘g‘ri yo‘lga boshlashi lozim.


Xotinning vazifalari – oilada sog‘lom muhit yaratish, erga itoat va uning sha’nini asrash. U oila tinch­ligi va farovonligi uchun intilishi, eriga vafodor bo‘lib, farzandlar tarbiyasida fido­yilik ko‘rsatishi lozim.


Qur’oni karimda bunday marhamat qilinadi: “Ular sizlarning libosingiz, sizlar ularga libossiz” (Baqara surasi, 187-oyat).


Bu oyat nikohdagi juft­larning bir-biriga muhtoj­ligi va ular o‘rtasidagi yaqin­likni ta’riflaydi.


Nikoh faqatgina ikki insonning emas, balki oilalar va jamiyatning ham mas’uliyatidir. Ko‘p hollarda ota-onalar, qarindoshlar va jamiyatning qo‘llab-quvvatlashi nikohning mustahkamligida muhim ahamiyat kasb etadi.


Bugungi kunda ko‘pchilik oilaviy muammolar uchinchi tomonlarning (qaynona-qaynota, yaqinlar, do‘stlar) chuqur va nomunosib aralashuvi oqi­batida kelib chiqmoqda. Har bir inson o‘ziga tegishli chegarani bilishi zarur.


Ali ibn Abu Tolib roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Odamlarning arazlashganlarini yarashtirib qo‘yish nafl namoz o‘qishdan va nafl ro‘za tutishdan ko‘ra savobliroqdir”, deganlar (Imom Tabaroniy rivoyati).


Ota-onalar, qarindoshlar – yoshlar hayo­tiga rahbar sifatida kerakli maslahat beradilar, ammo ularning shaxsiy munosabatlariga befarq yoki ortiqcha aralashish – oilaviy muhitni buzishi, o‘rtadagi muhabbatni so‘ndirishi mumkin.


Ko‘pincha oilada ota-ona va farzandlar, oilaning bosh­qa a’zolari orasida ham turli kelishmovchilik bo‘lib turadi. Arzimagan sabab-bahonalar bilan tinch xonadonlar mojarolar maskaniga aylanadi. Bir-biriga yaqin, qadrdon, qarindoshlar o‘rtasida mehr-oqibat ko‘tariladi.


Kechira olish – go‘zal fa­zilat, di­nimizda maqtalgan sifatlardan. Bir qarashda oniy yutqa­zishday ko‘ringan kechira olish katta mojarolarning oldini oladi, g‘alabani ta’minlaydi. “Er-xotinning urishi – doka ro‘molning qurishi” deganlariday, ikki oshufta qalbning arazi uzoqqa bormasligi kunday ravshan.


Sal ixtilof chiqdimi, bir tomon darrov murosa-kelishuv yo‘lini ko‘rishi kerak. Bir tomonning aql-idrok bilan ish tutishi shaytonning bo‘ynini sindirib, katta mojarolarning oldini oladi.


Joriy yilning birinchi choragida viloyat imom-xatiblari, otinoyilari 838 ta ana shunday nizomi oilani yarashtirishib, yoshlarning baxtli hayot kechirishiga sababchi bo‘ldilar.


Xulosa shuki, Islom oilaga yuksak maqom bergan, uni jamiyatning yuragi deb baholagan. Biz oyat va hadislar asosida shu muqaddas ne’matni asrash, mus­tahkamlash va yoshlarga to‘g‘ri yetkazish yo‘lida jiddiy harakat qilishimiz kerak.


Ubaydulloh ABDULLAYEV,

Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi

 

 

Maqolalar