Rukudan avval va rukudan keyin qo'l ko'tarish masalasi. Hanafiy va Molikiy mazhab ulamolari namozda rukudan avval va rukudan keyin yoki ikkinchi rakatning qiyomiga turganda qo'l ko'tarilmasligini aytadilar (buni raf'ul-yadayn masalasi ham deyiladi). Bu so'zlariga quyidagi hadisni dalil qilal
Samura roziyallohu anhudan rivoyat qili. nadi: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bizning oldimizga chiqib: “Nimaga sizlarning ikki qo'llaringizni qaysar otning dumiga o'xshab ko'tarayotganingizni ko'ryapman?! Namozda sokin turinglar” dedilar» (Imom Muslim rivoyati).
Asvaddan rivoyat qilinadi: “Umar ibn Hattobning avvalgi takbirda ikki qo'lini ko'targanini ko'rdim. Keyin buni qaytarmadi” (Imom Tahoviy rivoyati).
Imom Abu Ja'far Tahoviy aytadilar: “Aliy roziyallohu anhuning avvalgi takbirdan boshqa o'rinlarda qo'l ko'tarishni tark qilganlari sahihdir. Nabiy sollallohu alayhi va sallamdan keyin bu ishni qilishlari, u kishining nazdida namozda qo'l ko'tarish hadisining nasxligi (bekor bo'lgani) sobit bo'lganligi sabablidir”.
Termiziy rivoyat qiladi: «Osim ibn Kulayb otasidan, u Alqamadan rivoyat qiladi: “Abdulloh ibn roziyallohu anhu aytadi: “Sizlarga Rasulullohu alayhi va sallamning namozlarini o'qib
beraymi?” deb namoz o'qidi. Ikki qo'lini birinchi martada ko'targandan boshqa ko'tarmadi”».
Biz xanafiylar takbiri tahrimadan boshqa o'rinlardagi qo'l ko'tarishni nasx (hukmi bekor) bo'lgan deb aytamiz. Ma'lumki, agar ikkita sunnat bir-biriga karama-qarshi kelib qolsa, bu borada sahobalarning so'zlari va amallari ustun qo'yiladi. Agar ularning so'zlari va amallari ixtilofli bo'lsa, qiyos ustun qo'yiladi. Bu masalada qiyos qo'lni ko'tarmaslikni taqozo qiladi. Chunki namozda a'zolar sokin va xushu'li bo'lishi kerak.
Saydulloh G'aniyev,
Uychi tuman "Islom nuri" jome msjidi imom xatibi
Hanafiy mazhabimiz fiqh kitoblarida namozdagi qiroatga doir masalalar, shuningdek, qiroat hamda alohida bob yoki fasllarda batafsil bayon qilingan. Chunki qiroat namoz ichidagi farzlardan biridir. Namozda qiroat mukammal bo‘lmog‘i zarur.
Fiqh kitoblarimizda, shuningdek, namozga tegishli ilmlarni o‘qib-o‘rganish tungi nafl (tahajjud)ning savobidan ortiqroq va afzal ekani ham ta’kidlangan.
Biz “Hidoya”, “Muxtasarul-viqoya”, “al-Ixtiyor”, “Maslakul-muttaqiyn” va boshqa o‘nlab hanafiy mazhabimiz fiqh kitoblarida bayon etilgan namozda Qur’on oyatlarini xato qilmaslikka doir masalalarni va fatvolarni jamlab, ikki qismli kitob qilinadi.
Kitobning 1-qismi besh vaqt namozda zam sura qilib o‘qiladigan oyatlar qiroatida yuz beradigan xatoliklarga doir muhim ma’lumotlar to‘plandi. Quyida shu kitobning 1-qismidan parcha havola etmoqdamiz:
Imom Saraxsiyning “Muhit” asari va boshqa manbalar asosida
O‘zRFASHI katta ilmiy xodimi, ToshDSHU dots.nti
Bahriddin UMURZOQOV tayyorladi.