Sayt test holatida ishlamoqda!
05 Iyul, 2025   |   10 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:12
Quyosh
04:56
Peshin
12:33
Asr
17:42
Shom
20:03
Xufton
21:39
Bismillah
05 Iyul, 2025, 10 Muharram, 1447

Hayot-mamot masalasi

24.06.2024   4236   5 min.
Hayot-mamot masalasi

Ilgari bolalar esini taniguncha alla eshitardi. Allada go'zal tuyg'ular kuylanadi. O'zimiz guvohmiz, alla eshitib katta bo'lgan bola har jihatdan to'kis ulg'ayadi. Allaning o'ziga xos joziba, tarovati bo'lib, murg'akning qalbiga yaxshilikni singdiradi.

Afsuski, bugun bolalarga alla aytish o'rniga qo'l telefon, televizor pul'tini berib qo'yyapmiz. Bundan farzandlarimiz ham aziyat chekyapti.

Bolaga ikki-uch yoshidayoq qisqa-qisqa ibratli hikoyalarni o'qib berish – koni foyda. Uni o'qishga, ilm olishga, teran fikrlashga o'rgatadi. Ota-bobolarimiz, momolarimiz shunday qilishgan. Endi-chi, to'g'risi, oiladagi mutolaa udumidan uzoqlashib ketdik. Ammo so'nggi yillarda davlatimiz rahbarining alohida e'tibori tufayli yoshlar o'rtasida kitobxonlik madaniyati yanada ravnaq topmoqda. Kitob o'qigan sharaflanmoqda, rag'batlantirilmoqda. Masalan, “Zukko kitobxon”, “Yosh kitobxon”, “Eng kitobxon oila” kabi ko'rik-tanlovlar o'tkazilyapti. Eng bilimdon yoshlarimizga esa qimmatbaho buyumlar va hatto avtomobil' sovg'a qilinmoqda.

Albatta, ota-onalarimiz bolalarning ta'lim-tarbiyasi bilan yanada qattiqroq shu­g'ullanishlari shart. Ba'zan oynai jahonda ko'rib qolaman, yosh yigitlar turli bezorilik­lar, jinoyatlar qilishmoqda. Ularning qa­bih ishlarga qo'l urishiga nima sabab bo'lmoq­da? Albatta, tarbiya masalasiga jiddiy e'ti­bor qaratmayotganimiz tufayli shunday bo'lmoq­da. Bejiz Abdulla Avloniy bobomiz: “Tarbiya biz uchun yo hayot – yo mamot, yo najot – yo ha­lokat, yo saodat – yo falokat masalasidir”, deya ta'kidlamagan.

Agar farzandga murg'aklik davridanoq halol-harom, yaxshi-yomon, kattalarni hurmat, kichiklarni izzat qilishdek xalqimizning ming yillik qadriyatlarini qulog'iga quyib borsa, albatta, yaxshi inson bo'lib ulg'ayadi.

O'z o'rnida farzand katta bo'lgach, ota-onasi oldida ham bir talay burch va vazifalari bo'ladi. Ularni astoydil ado etish farzandni saodatga etaklaydi. Jumladan, o'g'il-qiz ota-onasiga umrbo'yi yaxshilik qilishi lozim.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday marhamat qildilar: «Kim ota-onasiga yaxshilik qilsa, unga “Tubo” bo'ladi, Alloh uning umrini ziyoda qiladi» (Imom Abu Ya'lo va Imom Tabaroniy rivoyati).

Hadisdagi “tubo” so'zini ulamolar jannat va yaxshilik ma'nolarida deganlar. Ya'ni ota-onasiga yaxshilik qilgan farzand oxiratda jannat bilan mukofotlanadi. Bunday solih farzandning umri barakaga to'ladi.

Ayniqsa, ota-ona keksalik yoshiga etganida, ularga yaxshilik qilish dinimizda muhim amallardan sanaladi.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday dedilar: «“Burni erga ishqalansin, burni erga ishqalansin, burni erga ishqalansin”. “Kim (ning burni erga ishqalsin), ey Allohning Rasuli?” deyildi. U zot: “Keksa ota-onasining biri yoki har ikkalasi (bilan birga yashash baxti)ga erishgan, so'ngra jannatga kirmagan kimsa(ning burni erga ishqalsin), dedilar» (Imom Muslim rivoyati)

Farzand ota-onasini ulug'lash, ularga itoat etish, duolarini olib yurishdek buyuk baxtdan mahrum bo'lmasligi zarur. Bu hurmat va ehtirom uni bu dunyoda ham, oxiratda ham aziz va mukarram qiladi. 

Matluba hoji ona OChILOVA

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Baxtli insonning 4 belgisi

02.07.2025   4029   3 min.
Baxtli insonning 4 belgisi

Bir kuni Fath ibn Xoqon xalifa Mutavakkilning huzuriga kirdi. Xalifa jim o‘tarar va bir narsa haqida chuqur o‘ylardi. Fath bu jimlikni buzib: “Nimalar haqida o‘ylayapsiz, ey mo‘minlar amiri?” – deya so‘radi. Xalifa: “Men yer yuzida turmushi eng farovon kishi kim ekan?” deb o‘ylayotgan edim”, dedi. Fath bo‘lsa: “Dunyoda eng faravon hayot kechirayotgan kishi siz-da! Allohga qasamki, u – sizsiz!” – dedi. Xalifa: “Yo‘q! Men emas. Keng hovlisi, soliha ayoli, qobil farzandlari va yetarli rizqi bo‘lgan kishi – hayoti eng faravon odamdir”, dedi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ham: “To‘rt narsa baxtning belgisidir: soliha ayol, keng turar-joy, solih qo‘shni, yaxshi ulov. To‘rt narsa esa badbaxtlik belgisidir – yomon xotin, yomon qo‘shni, chatoq ulov, tor xonadon”, deganlar.

Ba’zilar baxtni mashhurlikda, molu davlatga ega bo‘lishda deb biladilar. Bu dunyoda Allohning muxlis bandalarigina his qiladigan saodat ta’mini totish baxtiga musharraf bo‘lmagan holda yashab o‘tadilar.

Oriflardan biri: “Podshohlar bizda qandayin baxt borligini bilganlarida edi, unga yetishish uchun bizga qarshi qilich ko‘tarib jang qilishardi”, deydi.

G‘alaba bilan saodat orasida katta farq bor. G‘alaba bu – o‘zingiz istab turganning ustidan zafar qozonish bo‘lsa, nening ustidan g‘olib bo‘lsangiz, u sizning xohishingizga mansub bo‘lmog‘i chin saodatdir.

Oskar Uayld[1]ning shunday gapi bor: “Baxt faqatgina unga bir nechta kishilar bilan birga yetishsang haqiqiy bo‘ladi. Og‘riq, azob ham faqatgina bir o‘zingning boshing­ga tushsa alamli bo‘ladi. Saodat – boshqa kishilarni baxtli qilishdir”. 

 Olmon fizigi Maks Plank: “Saodatni muhofaza qilish uchun uni boshqalar bilan bo‘lishishing kerak”, degan.

 G‘arb mutafakkirlaridan yana biri: “Tajribamdan o‘tgan narsa shuki, eng buyuk baxt – yaxshilikni yashirincha qilganimdan keyin kutilmaganda bu yaxshiligim odamlar qulog‘iga yetib borishini ko‘rishim”, degan edi.

 Ingliz yozuvchisi Uilyam Somerset Moem[2]: “Biz ulg‘a­yib borarkanmiz saodat – olishda deb o‘ylardik, keyinchalik bildikki, baxt – berishda ekan”, deydi.

 Baxt – boshqalarga tortiq qilish va yaxshi ishlarni amalga oshirishda mujassam. Baxt birovdan narsa olish va o‘zganing qo‘liga qarashda emas.


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  To‘liq ismi: Oskar Fingal O’Flaerti Uills Uayld. 1854 yilda Dublin shahrida tug‘ilgan. Shoir, dramaturg, ssenarist. 1900 yil 30 noyabrda 46 yoshida  Parijda vafot etgan.
[2]  1874 yil 25 yanvarda Fransiyada tug‘ilgan. 1965 yil16 dekabrda  Nitssa shahrida vafot etgan. 1897 yilda chop etilgan  “Lambetlik  Liza” romani bilan mashhur bo‘lgan.