Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Iyul, 2025   |   14 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:16
Quyosh
04:58
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:37
Bismillah
09 Iyul, 2025, 14 Muharram, 1447

Hayot-mamot masalasi

24.06.2024   4300   5 min.
Hayot-mamot masalasi

Ilgari bolalar esini taniguncha alla eshitardi. Allada go'zal tuyg'ular kuylanadi. O'zimiz guvohmiz, alla eshitib katta bo'lgan bola har jihatdan to'kis ulg'ayadi. Allaning o'ziga xos joziba, tarovati bo'lib, murg'akning qalbiga yaxshilikni singdiradi.

Afsuski, bugun bolalarga alla aytish o'rniga qo'l telefon, televizor pul'tini berib qo'yyapmiz. Bundan farzandlarimiz ham aziyat chekyapti.

Bolaga ikki-uch yoshidayoq qisqa-qisqa ibratli hikoyalarni o'qib berish – koni foyda. Uni o'qishga, ilm olishga, teran fikrlashga o'rgatadi. Ota-bobolarimiz, momolarimiz shunday qilishgan. Endi-chi, to'g'risi, oiladagi mutolaa udumidan uzoqlashib ketdik. Ammo so'nggi yillarda davlatimiz rahbarining alohida e'tibori tufayli yoshlar o'rtasida kitobxonlik madaniyati yanada ravnaq topmoqda. Kitob o'qigan sharaflanmoqda, rag'batlantirilmoqda. Masalan, “Zukko kitobxon”, “Yosh kitobxon”, “Eng kitobxon oila” kabi ko'rik-tanlovlar o'tkazilyapti. Eng bilimdon yoshlarimizga esa qimmatbaho buyumlar va hatto avtomobil' sovg'a qilinmoqda.

Albatta, ota-onalarimiz bolalarning ta'lim-tarbiyasi bilan yanada qattiqroq shu­g'ullanishlari shart. Ba'zan oynai jahonda ko'rib qolaman, yosh yigitlar turli bezorilik­lar, jinoyatlar qilishmoqda. Ularning qa­bih ishlarga qo'l urishiga nima sabab bo'lmoq­da? Albatta, tarbiya masalasiga jiddiy e'ti­bor qaratmayotganimiz tufayli shunday bo'lmoq­da. Bejiz Abdulla Avloniy bobomiz: “Tarbiya biz uchun yo hayot – yo mamot, yo najot – yo ha­lokat, yo saodat – yo falokat masalasidir”, deya ta'kidlamagan.

Agar farzandga murg'aklik davridanoq halol-harom, yaxshi-yomon, kattalarni hurmat, kichiklarni izzat qilishdek xalqimizning ming yillik qadriyatlarini qulog'iga quyib borsa, albatta, yaxshi inson bo'lib ulg'ayadi.

O'z o'rnida farzand katta bo'lgach, ota-onasi oldida ham bir talay burch va vazifalari bo'ladi. Ularni astoydil ado etish farzandni saodatga etaklaydi. Jumladan, o'g'il-qiz ota-onasiga umrbo'yi yaxshilik qilishi lozim.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday marhamat qildilar: «Kim ota-onasiga yaxshilik qilsa, unga “Tubo” bo'ladi, Alloh uning umrini ziyoda qiladi» (Imom Abu Ya'lo va Imom Tabaroniy rivoyati).

Hadisdagi “tubo” so'zini ulamolar jannat va yaxshilik ma'nolarida deganlar. Ya'ni ota-onasiga yaxshilik qilgan farzand oxiratda jannat bilan mukofotlanadi. Bunday solih farzandning umri barakaga to'ladi.

Ayniqsa, ota-ona keksalik yoshiga etganida, ularga yaxshilik qilish dinimizda muhim amallardan sanaladi.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday dedilar: «“Burni erga ishqalansin, burni erga ishqalansin, burni erga ishqalansin”. “Kim (ning burni erga ishqalsin), ey Allohning Rasuli?” deyildi. U zot: “Keksa ota-onasining biri yoki har ikkalasi (bilan birga yashash baxti)ga erishgan, so'ngra jannatga kirmagan kimsa(ning burni erga ishqalsin), dedilar» (Imom Muslim rivoyati)

Farzand ota-onasini ulug'lash, ularga itoat etish, duolarini olib yurishdek buyuk baxtdan mahrum bo'lmasligi zarur. Bu hurmat va ehtirom uni bu dunyoda ham, oxiratda ham aziz va mukarram qiladi. 

Matluba hoji ona OChILOVA

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Ashuro ro‘zasining fazilati

04.07.2025   5838   2 min.
Ashuro ro‘zasining fazilati

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Salama ibn Akva’ roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam aslamlik bir kishiga odamlar ichida «Kim biron narsa yegan bo‘lsa, kunning qolganida ro‘za tutsin, kim yemagan bo‘lsa, u ham ro‘za tutsin, chunki bugun Ashuro kuni», deb jar solishga buyurdilar».

Ikki Shayx va Nasaiylar rivoyat qilishgan.

Rubayyi’ bint Mu’avviz ibn Afro roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ashuro kuni ertalab Madina atrofidagi ansorlarning qishloqlariga odam yuborib, «Kim ro‘za tutgan holda tong ottirgan bo‘lsa, ro‘zasini tugal qilsin. Kim og‘zi ochiq holda tong ottirgan bo‘lsa, kunining qolganini (ro‘za bilan) tugal qilsin», dedilar.

Shundan keyin biz uning ro‘zasini tutadigan va yosh bolalarimizga ham Alloh xohlaganicha tuttiradigan bo‘ldik. Masjidga borib, ularga yungdan o‘yinchoq qilib berar edik. Birortasi ovqat deb yig‘lasa, iftorgacha unga o‘shani berar edik».

Muslim rivoyat qilgan.

Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi:

«Men Nabiy sollallohu alayhi vasallamning ushbu kun – Ashuro kunining hamda ushbu oy, ya’ni Ramazon oyining ro‘zasidan tashqari biror kunni boshqasidan afzal ko‘rib, ro‘za tutishga qasd qilganlarini ko‘rmadim».

Ikki Shayx rivoyat qilgan.

Izoh: Ya’ni, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam qachon Ashuro kuni kelar ekan, ro‘zasini tutsam, deb, intiq bo‘lib turar ekanlar. Boshqa biror kunning ro‘zasini tutish uchun bunchalik intizor bo‘lib kutmas ekanlar.

Shuningdek, Ramazon oyini ham qachon kelar ekan, ro‘zasini tutsam, deb, intiq bo‘lib kutar ekanlar. Boshqa biror oyning ro‘zasini tutishni bunchalik intizor bo‘lib kutmas ekanlar. U kishining ummatlari, ya’ni bizlar ham shunday bo‘lishimiz lozim.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ramazondan keyingi eng afzal ro‘za Allohning oyi muharramdadir. Farz namozdan keyingi eng afzal namoz tungi namozdir», dedilar».

Muslim rivoyat qilgan.

Abu Qatoda roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Ashuro kunining ro‘zasi o‘zidan oldingi yilning gunohlariga kafforat bo‘ladi», dedilar».

Muslim rivoyat qilgan.