Sayt test holatida ishlamoqda!
30 Aprel, 2025   |   2 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:53
Quyosh
05:22
Peshin
12:25
Asr
17:16
Shom
19:22
Xufton
20:45
Bismillah
30 Aprel, 2025, 2 Zulqa`da, 1446

Imom Termiziy markazi va Malayziya islom tsivilizatsiyasi instituti o'rtasida Hamkorlik memorandumi imzolandi

03.10.2023   1112   2 min.
Imom Termiziy markazi va Malayziya islom tsivilizatsiyasi instituti o'rtasida Hamkorlik memorandumi imzolandi

Joriy yilning 25-30 sentyabr' kunlari O'zbekiston elchixonasi ko'magida Malayziya Islom tsivilizatsiyasi instituti direktori Fariza Sham boshchiligidagi delegatsiyaning mamlakatimizga amaliy safari tashkil qilindi, deb xabar bermoqda "Dunyo" AA muxbiri.

Malayziya Islom tsivilizatsiyasi instituti (Islam Hadhari Institute) mamlakat Milliy universiteti qoshida ilmiy-tadqiqot muassasasi sifatida 2007 yilda tashkil etilgan. Muassasa islom tsivilizatsiyasiga oid Malayziyaning etakchi ilmiy muassasasi va axborot-tahliliy markazi hisoblanadi.

Respublika Ma'naviyat va ma'rifat markazi taklifiga binoan Malayziya delegatsiyasi 28 sentyabr' kuni Abu Rayhon Beruniyning 1050 yilligi munosabati bilan o'tkazilgan «Abu Rayhon Beruniy ilmiy merosining jahon fani rivojidagi o'rni»mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjumanda ishtirok etdi.

Fariza Sham o'zining nutqida Beruniy shaxsiyati va fazilatlari, uning islom tsivilizatsiyasi rivojiga qo'shgan hissasi haqida so'zlar ekan, «har bir yosh avlod Beruniyni o'zi uchun ibrat deb bilsa, uning insoniy xususiyatlariga ergashsa, unga o'xshashga intilsa, hayotiga yanada mazmun kiradi va katta ishlarga qodir bo'ladi», deya ta'kidladi.

Tashrif davomida Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori vazifasini vaqtincha bajaruvchi Muzaffarxon Joniyev bilan uchrashuv o'tkazildi.

Tomonlar o'rtasida Hamkorlik memorandum imzolandi. Tegishli kelishuvga joriy yil 16 iyun' kuni o'tkazilgan onlayn uchrashuv natijasida erishilgan edi. Mazkur memorandum ikki muassasa o'rtasida O'zbekiston zaminida etishib chiqqan allomalar merosini o'rganish, nodir manbalarni tadqiq etish, ilmiy xodimlar malakasini oshirish, konferentsiya va seminarlar o'tkazish kabi yo'nalishlarda amaliy hamkorlikni nazarda tutadi.

Shuningdek, safar davomida Fariza Shamning O'zbekiston Halqaro islom akademiyasi va Toshkent davlat sharqshunoslik universitetida tashrif buyuruvchi professor sifatida ochiq dars va ma'ruzalari tashkil qilindi.

Bundan tashqari, O'zbekiston Islom tsivilizatsiyasi markazi bilan muzokaralar o'tkazilib, kelgusi rejalar va 2024 yilda Toshkent shahrida «Islom tsivilizatsiyasining buyuk allomalari» mavzusidagi to'rtinchi xalqaro ilmiy-amaliy seminarni uyushtirish istiqbollari xususida fikr almashildi.

Dunyo yangiliklari
Boshqa maqolalar

Imom Moturidiy haqida 15 fakt

30.04.2025   2941   3 min.
Imom Moturidiy haqida 15 fakt

1. Olimning to‘liq ismi sharifi Muhammad ibn Muhammad ibn Mahmud Abu Mansur Moturidiy Samarqandiy Ansoriy.


2. Kamoliddin Bayoziyning tahqiqiga ko‘ra bu zotning nasabi ulug‘ sahobiy Abu Ayyub Ansoriyga borib taqaladi.


3. Abu Mansur Moturidiyning qaysi yilda tug‘ilgani aniq ma’lum emas. Ammo ustozi Muhammad ibn Muqotil Roziy hijriy 248 (milodiy 862) yilda vafot etgani aytilgan. Shunga ko‘ra, Abu Mansur Moturidiy hijriy 240 (milodiy 854) yildan oldin tug‘ilgani taxmin qilinadi.


4. Imom Moturidiy ko‘plab ustozlardan ta’lim olgan. Quyidagilar ularning eng mashhurlari:

  1. Imom Abu Bakr Ahmad ibn Is'hoq Juzjoniy;
  2. Imom Abu Nasr Ahmad ibn Abbos Iyoziy;
  3. Nusayr ibn Yahyo Balxiy;
  4. Muhammad ibn Muqotil Roziy va boshqalar.


5. Ushbu olimlar Imom Moturidiyni Imom Abu Hanifa rahimahullohgacha bo‘lgan sanadini bog‘lovchi ustozlar hisoblanadi.


6. Imom Moturidiyning shogirdlari uning ilimy merosini davom ettirib, bu ta’limotni rivojlantirganlar. Masalan:

  • Abulqosim Is'hoq ibn Muhammad Hakim Samarqandiy.
  • Imom Abulhasan Ali ibn Sa’iyd Rustug‘faniy.
  • Abu Lays Nasr ibn Muhammad Samarqandiy.
  • Imom Abu Muhammad Abdulkarim Pazdaviy.


7. Abu Mansur Moturidiy tafsir, usulul fiqh va aqoid kabi shar’iy ilmlarning turli yo‘nalishlari bo‘yicha asarlar ta’lif etgan.


8. Tafsir yo‘nalishi bo‘yicha “Ta’vilotu ahli sunna” nomli tafsir yozgan.


9. Usulul fiqh yo‘nalishida “Ma’xozush sharoi’” (Shar’iy hukmlar manbasi) va “Jadal” (Ilmiy bahslar) nomli ikkita kitob yozgan.


10. Ulamolar Abu Mansur Moturidiy aqoid ilmi bo‘yicha yozgan asarlarini o‘rganib chiqib, ularni uch turga ajratganlar:

  1. Maqolot (maqolalar);
  2. Raddiyalar;
  3. Alloh taologa iymon keltirish asoslari.


11. Abdulhay Laknaviy “al-Favoidul-bahiya” asarida Imom Abu Mansur Moturidiyni mutakallimlar imomi va musulmonlarning to‘g‘ri aqidasini asoslab bergan buyuk alloma sifatida tavsiflaydi. Uning ta’kidlashicha, Imom Moturidiy benazir asarlar yaratib, botil aqida vakillarining buzg‘unchi g‘oyalariga raddiyalar bergan.


12. Ulamolar aytadilarki, Hujjatul Islom (Islom dini hujjati) deyilganda faqat Imom G‘azoliy tushunilganidek, Imomul hudo (to‘g‘ri yo‘lga boshlovchi) deyilganda ham faqat Imom Moturidiy tushuniladi.


13. Butun hayotini ilm ma’rifat o‘rganish va uni yoyish bilan o‘tkazgan Abu Mansur Moturidiy rahmatullohi alayh hijriy 333 (milodiy 945) yilda taxminan to‘qson besh yoshida Samarqandda vafot etgan va Chokardiza qabristoniga dafn etilgan.


14. 2020 yil O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi huzurida “Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi” tashkil etilgan.


15. Shuningdek, 2025 yil mart oyida Davlatimiz rahbari tomonidan buyuk olimga yuksak hurmat ifodasi o‘laroq “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qaror qabul qilindi.