Ahli sunna val jamoa etiqodi bo‘yicha qabr azobi va undagi rohat, oyat va hadslar bilan haqdir.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam va sahobalar roziyallohu anhumdan kelgan xabarlar asosida qabr azobiga – kim shunga loyiq bo‘lsa – va unda Munkar va Nakirning Robbidan, dinidan va Nabiysidan so‘roq qilishiga iymon keltiramiz. Qabr jannat bog‘laridan bir bog‘dir yoki do‘zax chuqurlaridan bir chuqurdir.
Ya’ni, osiy bo‘lib, azobga loyiq bo‘lganlar uchun qabr azobi bo‘lishiga iymon keltiramiz. Munkar va Nakir nomli ikki farishta bandaning qabrida turib, uni Robbi, dini va Nabiysi haqida savol-so‘roq qilishiga iymon keltiramiz.
Dalillar:
«Banda qabriga qo‘yilib, as'hoblari undan qaytganlarida, u alarning kavushlari taqillashini eshitib turganda, huzuriga ikki farishta kelib, uni o‘tirg‘izishadi va unga: «Mana bu odam (Muhammad sollallohu alayhi vasallam) haqida nima der eding?» deyishadi.
Shunda mo‘min: «Uning Allohning bandasi va Rasuli ekaniga guvohlik beraman», deydi.
Shunda unga: «Do‘zaxdagi joyingga nazar sol. Alloh uning o‘rniga senga jannatdan joy berdi», deyiladi.
U ikki joyni ham ko‘radi», deganlar.
(Buxoriy Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilgan.)
«Bu ikkovi azoblanmoqda. Azoblanishlari katta narsada emas. Ulardan biri peshobdan saqlanishga e’tibor bermas edi. Boshqasi esa chaqimchilik qilib yurar edi», dedilar. Bir xurmoning ho‘l shoxini olib kelib, ikkiga bo‘lib, ikki qabrga bittadan suqib qo‘ydilar.
Kishilar: «Ey Allohning Rasuli, nega bunday qildingiz?» deyishdi. Ul zot sollallohu alayhi vasallam:
«Shoyadki, bular quriguncha ikkovlaridan azob yengillatilsa», dedilar» (Buxoriy va Muslim rivoyat qilishgan).
«Sizlardan biringiz qabrga qo‘yilsa, uning oldiga qoramtir-zangori rangli ikki farishta keladi. Ulardan biri Munkar, boshqasi Nakir deyiladi», deganlar (Termiziy rivoyat qilgan).
Xulosa shulki, qabr azobi va ne’mati haqida, ikki farishtaning so‘roq-savol qilishi haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan inkor qilib bo‘lmaydigan darajada ko‘plab xabarlar kelgan. Bunga iymon keltirish vojibdir. Kim inkor qilsa, kofir bo‘ladi.
Ammo o‘sha azob yoki ne’mat qanday bo‘lishi haqida gapirmaymiz. Chunki bu dunyoda unga o‘xshash narsa bo‘lmagani uchun, aql uni tasavvur qila olmaydi. Shariatda esa bu borada aql ko‘taradigan narsa kelgani yo‘q.
«Aqoid ilmi va unga bog‘liq masalalar» kitobidan
Abdulvoxid Isaqov,
Namangan shaxar “Miryoqubboy Mirhakimboy” jome
masjidi imom-xatibi
O‘zbekiston musulmonlari idorasi jamoasi Jizzax viloyati bosh imom-xatibi o‘rinbosari Botirxon domla Ro‘ziyevning padari buzrukvorlari Joniqul otaning vafoti munosabati bilan u kishining yaqinlariga chuqur ta’ziya izhor etadi.
Oxirat safariga kuzatilgan otaxon el koriga yaraydigan, dinu diyonat yo‘lida xizmat qiladigan farzand va nevaralarni o‘stirdilar, chiroyli tarbiya qildilar.
Alloh taolo marhum otaxonning barcha solih amallarini o‘zlariga hamroh aylab, O‘z mag‘firatiga olsin. Haq taolo marhum otaxonning yaqinlari, farzandu arjumandlariga chiroyli sabr berib, bu musibatlariga ajru mukofotlar ato etsin.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi jamoasi, ulamolari, imom-domlalari va o‘qituvchi-mudarrislari nomidan Botirxon domla Ro‘ziyevga, u kishining oila a’zolari, yor-birodarlari, yaqinlariga hamdardlik bildiramiz.
Innaa lillaahi va innaa ilayhi roji’uun.
«Musibat yetganda «Albatta, biz Allohnikimiz va albatta, biz Unga qaytuvchimiz», degan sabrlilarga xushxabar bering».
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Muslim.uz