Dinimizda mo‘minlarning maqtalgan xususiyatlaridan biri ularning go‘zal xulqidir. Eng chiroyli xulq sohibi, shubhasiz, Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallamdirlar.
Alloh taolo marhamat qiladi: “Albatta, Siz buyuk xulq uzradirsiz!” (“Qalam” surasi, 4-oyat). Oyati karimadagi “buyuk xulq”ning ma’nosi haqida tafsirlarda turlicha ma’lumotlar keltirilgan. Xulq so‘zi bu yerda asl ma’noda ishlatilgan.
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Men go‘zal xulqlarni takomillashtirish uchun yuborilganman”, deganlar (Imom Buxoriy rivoyati). Haqiqatan, Muhammad alayhissalom birinchi darajadagi komil inson ekanliklariga aslo shubha yo‘q.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallamdan odamlarni ko‘proq jannatga kiritadigan narsa haqida so‘raldi. U zot alayhissalom: “Allohga taqvo qilish va go‘zal xulq”, dedilar. U zotdan odamlarni ko‘proq do‘zaxga kiritadigan narsa haqida so‘raldi. U zot: “Og‘iz va farj”, dedilar» (Imom Nasoiy rivoyati).
Kishi go‘zal xulq bilan taqvodorlar erishgan oliy darajalarni qo‘lga kiritishi mumkin. Shuningdek, inson bir og‘iz yaxshi so‘zi orqali ulkan saodatga erishishi va aksincha bitta yomon so‘zi bilan badbaxtlikka yo‘liqishi mumkin. Shu bois tilni yomon so‘zlardan ehtiyot qilish kerak.
Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallam: “Sizlarning yaxshilaringiz go‘zal xulqlilaringizdir”, dedilar” (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyati).
Mo‘min-musulmonlar yaxshi inson ekani hammaga ayon. O‘sha yaxshilar orasida eng yaxshisi, shubhasiz, go‘zal xulq egalaridir. Demak, yanada yaxshi inson bo‘lishga intilishimiz zarur. Shunda ham taqvodor bo‘lamiz, ham ulug‘ darajalarga erishamiz, insha Alloh.
Rahima KOMILOVA,
“Katta Qozirabot” mahallasi otinoyisi
#haj
64-CAVOL:
Assalomu alaykum. Men piyoda haj qilmoqchiman, shu masalaga dinimizda nima deyiladi?
JAVOB:
Va alaykum assalom. Piyoda haj qilish to‘g‘risida mazhabboshimiz Imom Abu Hanifa rahimahulloh makruh, deganlar. Chunki piyoda haj qilishda safar mashaqqati odamning xulqiga salbiy ta’sir ko‘rsatib, kishi fe’lini tajang qilib qo‘yadi. “Majma’ul anhur” kitobida: “Ulovda haj qilish piyoda haj qilishdan afzaldir va fatvo ham shungadir”, deyiladi.
Hozirgi kunda vatandoshlarimizning xavfsizligi va qulayligini hisobga olib, faqat uyushgan holda va havo yuli orqali haj safari qilinadi. Har bir hojining xavfsizligi, sog‘ligi va ibodatlarni to‘liq bajarishi maxsus ishchi guruh diqqat-e’tiborida bo‘ladi.
Demak, yakka tartibda piyoda va avtomobillarda haj safari qilish maqsadga muvofiq emas. Chunki piyoda safar qilinganda bir nechta xorijiy davlatlar chegaralari kesib o‘tiladi va yo‘lning xavfsizligiga hech kim kafolat bera olmaydi.
Hukumatimiz tomonidan barcha qulayliklar yaratilib turganda bir paytda, jonimizni xavfga qo‘yib, piyoda haj qilaman, deyish ma’qul emas. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
fatvo hay’ati. @diniysavollar