Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Iyul, 2025   |   14 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:16
Quyosh
04:58
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:37
Bismillah
09 Iyul, 2025, 14 Muharram, 1447

Oliy madrasada xalqaro anjuman o'tkazildi

28.09.2023   766   2 min.
Oliy madrasada xalqaro anjuman o'tkazildi

Bugun, 28 sentyabr' kuni Mir Arab oliy madrasasida “Buxoroning Islom ilmlari rivojidagi o'rni” mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy anjuman bo'lib o'tdi. Tadbirda Din ishlari bo'yicha qo'mita va O'zbekiston musulmonlari idorasining mas'ul xodimlari, O'MI Buxoro viloyati vakili, yurtimizda faoliyati yuritayotgan bir qator xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlarining ulamolari, diniy ta'lim muassasalarining ustoz va talabalari ishtirok etdi.

Tadbirni Oliy madrasa rektori Jobir domla Elov kirish so'zi bilan ochib, tadbir qatnashchilarining anjumandagi ishtiroki uchun minnatdorlik bildirib, Buxoroning Islom dini rivojidagi ahamiyati haqida so'z yuritdi.

So'ng Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori, tarix fanlari doktori Shovosil Ziyodov yig'ilganlarga “Buxoro Islom ilmlari rivojida Muhammad Porso kutubxonasining o'rni” mavzusida noyob ma'lumotlar asosida ma'ruza qildi.

Halqaro anjuman davomida Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi bosh ilmiy xodimi, falsafa fanlari doktori Shayx Ahmad Sa'd Damanhuriyning “Buxoroning Islom ulamolarini etishtirib chiqarishdagi hissasi” mavzusidagi chiqishlari barchani qiziqishiga sabab bo'ldi.

Tadbirda Hadis ilmi maktabida ta'lim berayotgan Misr Arab Respublikasi “Al-Azhar” universiteti katta o'qituvchisi Shayx Jamoliddin Hoshim Mahmudning “Buxoro faqihlarining fiqh rivojidagi o'rni” haqidagi ma'ruzasi ko'pchilikning e'tiboriga tushdi.

Shuningdek, Buxoro davlat universitetida ta'lim berayotgan Misr Arab Respublikasi “Al-Azhar” universitetining professori, manbashunos, tilshunos olim, professor Ayman Usmon “Islomda bag'rikenglik madaniyati” mavzusidagi chiqishi ham nihoyatda manfaatli bo'ldi.

Anjumanda davomida Mir Arab oliy madrasasida ta'lim berayotgan Misr Arab Respublikasi “Al-Azhar” universitetining usulid din fanlari doktori Shayx Ahmad Rajab Ahmad Adavi “Imom Buxoriy – Buxoro faxri” hamda “Al-Azhar” universitetining usulid din fanlari doktori Shayx Ahmad Muhammad Ali “Buxoro ulamolarining musulmonlarga fazlu marhamati” mavzusida ma'ruza qildi.

Anjuman yakunida konferentsiya barcha uchun manfaatli bo'lgani e'tirof etilib, barcha ishtirokchilarga tashkilotchilar tomonidan minnatdorlik bildirildi.

O'zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

O‘tgan solihlar tafakkur qilganda

09.07.2025   556   4 min.
O‘tgan solihlar tafakkur qilganda

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Bu mavzuda salaflarimizdan kelgan bir qancha ta’sirli rivoyatlar bor. Quyida ularning ayrimlarini keltiraman:

1. Shaqiq Balxiy rahimahulloh aytadi:
"Men xushu’ni Isroil ibn Yunusdan o‘rgandim. Biz uning atrofida edik, u o‘ng tomonida kim bor, chap tomonida kim borligini bilmasdi — oxirat haqida tafakkur qilardi".

2. Yusuf ibn Asbat rahimahulloh aytadi:
"Sufyon ibn Uyayna rahimahulloh menga xufton namozidan so‘ng: "Tahorat idishini (obdasta) bergin", dedi. Unga berdim. U o‘ng qo‘li bilan olib, chap qo‘lini o‘ng qo‘lining ustiga qo‘ydi va tafakkurga cho‘mdi. Men uxlab qoldim, so‘ng saharda turdim — qarasam, idish hali ham qo‘lida. "Tong otdi", dedim. U esa bunday dedi: "Sen idishni bergan paytingdan buyon shu holda oxirat haqida tafakkur qildim".

3. Abdulloh ibn Muborak rahimahullohdan rivoyat:
U Suhayl ibn Adiyni sukunatda, tafakkurda ko‘rib:
"Qaysi nuqtaga yetding?" deb so‘radi.
U: "Sirot ko‘prigidaman", deb javob berdi.

4. Muhammad ibn Vase’ rahimahullohdan rivoyat:
Basralik bir kishi Abu Zarr vafotidan keyin uning xotini Ummu Zarrga borib, uning ibodatini so‘radi. U bunday dedi: "Abu Zarr kun bo‘yi uyning bir chetida  tafakkur qilib o‘tirardi".

5. Ummu Dardo (Abu Dardoning xotini) aytadi:
"Abu Dardo roziyallohu anhuning eng afzal ibodati — tafakkur va ibrat olish edi".

6. Sirriy Saqatiy rahimahulloh aytadi:
"Har kuni burnimga qarayman — yuzim qorayganmi, deb. Tanish joyda o‘lishni yoqtirmayman — yer meni qabul qilmay qo‘ysa, sharmanda bo‘lishdan qo‘rqaman".

7. Abu Shurayh rahimahulloh haqida:
Bir kuni u yurib ketayotgan edi, to‘xtab, ko‘ylagini boshiga tashlab, yig‘lashga tushdi.
Uni ko‘rib: "Nima uchun yig‘layapsan?" deb so‘rashdi.
U bunday javob berdi: "O‘tgan umrimni, kam amalimni, yaqinlashgan ajalimni tafakkur qildim".

8. Umar ibn Xattob roziyallohu anhu bir kuni yig‘ladi. Sababini so‘rashdi. U bunday dedi: "Dunyo va uning shahvatlari haqida o‘yladim. Ular tugamay turib, achchiq alam bilan almashadi. Agar buning o‘zida ibrat bo‘lmasa ham, aqlli kishi uchun unda pand nasihat bor. Endi o‘z holingizga qarang, ahli oilangiz, yaxshi ko‘rgan kishilaringiz bilan bugun jam bo‘lib turibsiz, ertagachi? Ertaga esa, albatta ulardan ajralish bor".

9. Dovud Toiy rahimahullohning holati:
U to‘lin oy kechasi uyning tomiga chiqdi. Osmonga qarab Osmon va yerning yaratilishi haqida tafakkurga cho‘mdi va yig‘lay boshladi. Shunchalik qattiq ta’sirlandiki, tomdan qo‘shnisining hovlisiga yiqilib tushganini sezmay qoldi. Qo‘shni uni o‘g‘ri deb o‘ylab, qilichiga yopishdi. Ammo kelib qarasa — Dovud ekan. "Qanday qilib tomdan tushib ketding?" - deb so‘radi. Dovud: "Qanday yiqilganimni sezganim yo‘q", deb javob berdi.

10. Sufyon Savriy rahimahulloh haqida:
U do‘stlari bilan o‘tirgan edi, chiroq o‘chib qoldi. Hamma yoqni zulmat qopladi. Keyin chiroqni yoqishdi. Qarasalar, Sufyonning ko‘zlaridan oqayotgan yoshi yuzi yuvyapti. Undan: "Senga nima bo‘ldi, nega yig‘layapsan?" deb so‘rashdi.
U: "Shu onda qabr zulmatini esladim…", deb javob berdi.

Xulosa:
Salafi solihlar har bir holatda tafakkur qilganlar — taom yeganda, yurganda, yotganda, hatto suv idishini ushlab turgan paytda ham oxiratni eslab yig‘lardilar. Ular uchun tafakkur — ibodatning qalbi edi.


Homidjon qori ISHMATBЕKOV