Sayt test holatida ishlamoqda!
13 Iyun, 2025   |   17 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
13 Iyun, 2025, 17 Zulhijja, 1446

2. BAQARA (sigir) SURASI. 21-22 OYATLAR

11.07.2020   4061   4 min.
2. BAQARA (sigir) SURASI. 21-22 OYATLAR

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ٢١

  1. Ey insonlar, sizlarni va sizdan oldin o‘tganlarni yaratgan Parvardigoringizga ibodat qilinglar, shundagina taqvolilardan bo‘lasizlar.

Insonlar hech qanday sherigi bo‘lmagan, o‘zlari va oldin o‘tgan barcha ajdodlarining yagona yaratuvchisi Alloh taoloning O‘zigagina ibodat qilishga buyurilishgan. Bu bejiz emas, chunki Janobi Haqning uluhiyatida va yuksak sifatlarida sherigi bo‘lsaydi, u ham iloh sanalishi uchun ikki-uch iloh paydo bo‘lur edi. Oqibatda bu ilohlar bir-biri bilan ixtilof va kelishmovchiliklarga borar, ishlar sansolarga tushar, natijada butun dunyo nizomi buzilib, chegarasidan chiqib ketgan bo‘lur edi. Shu bois, uluhiyat va yaratuvchilik sifati Qodiru Zuljalol Alloh taoloning O‘zigagina xosdir. Bu haqda Qur’oni karim bunday deydi: "(Ey Muhammad), agar ulardan: «Osmonlaru Yerni yaratgan, quyosh va oyni bo‘ysundirgan kim?» deb so‘rasangiz, «Alloh», deyishadi. Unda qayoqqa o‘girilib ketishyapti?" (Ankabut, 61); "Sengagina ibodat qilamiz va Sendangina yordam so‘raymiz" (Fotiha, 4); "Parvardigoriga ibodatda hech kimni sherik qilmasin" (Kahf, 110). Alloh taolo yuqoridagi oyatlarda uch toifaning ahvolini bayon etadi. Birinchisi mo‘minlar, ikkinchisi kofirlar, uchinchisi munofiqlarki, ular musulmon bo‘lib ko‘rinishsa-da, asli dillarida dinni inkor qilishadi. So‘nggi oyat bilan Alloh taolo butun insonlarga xitob qilib deydi: "Ey insonlar, butun olamlarning va ulardagi barcha maxluqotning egasi bo‘lgan Parvardigorga ibodat qilinglar, Unga boshqani aslo sherik qilmanglar, chunki sizlarga ma’lumki, Allohning tengi va sherigi yo‘qdir". Alqama aytadi: "Ey insonlar..." deb boshlanadigan har bir oyat makkiydir (ya’ni Makkada tushgandir), "Ey imon keltirganlar..." deb boshlanadigan har bir oyat esa madaniydir. Ya’ni, "Ey insonlar" Makka ahliga, "Ey imon keltirganlar" Madina ahliga xitobdir. Shu jumladan, yuqoridagi oyatda ham, quyida keluvchi 22-24-oyatlarda ham Makka mushriklariga xitob qilinyapti".

ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ فِرَٰشٗا وَٱلسَّمَآءَ بِنَآءٗ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ٢٢

  1. U sizlarga Yerni to‘shab, osmonni shift qilib berdi va osmondan suv tushirib, sizlarga rizq sifatida turli mevalarni undirdi. Bilib turib ham, endi Allohga hech kimni sherik qilmanglar.

Alloh taolo insonlarga behisob ne’mat va yaxshiliklarni ato etib qo‘ygan: Yerni yashashga qulay va mos qilib yoyiq holda to‘shagan, osmondan yog‘inlar (suv) yog‘dirib, yerdan buloq-chashmalar chiqarib qo‘ygan, bandalariga rizq qilib, meva, sabzavotlar, mazali go‘shtlar paydo qilgan. Agar bir-ikki oy yog‘in yog‘dirmay qo‘ysin-chi, odamlar bu ne’matlardan bahramand bo‘la olisharmikin? Alloh taolo aytadi: "U Yerni sizlarga beshik qilgan, unda sizlar uchun yo‘llar ochgan va osmondan suv tushirgan Zotdir. Biz u bilan turli o‘simliklar navlarini undirib chiqardik, toki yenglar va chorvalaringizni boqinglar. Bunda aql egalari uchun oyat-alomatlar bordir". (Toha, 53-54-oyatlar). Bu mo‘l-ko‘l rizq, behisob ne’matlarni berish evaziga Parvardigor insonlardan faqat bir narsani – O‘ziga toat-ibodatda bo‘lishni, O‘ziga hech kimni, hech narsani sherik qilmaslikni talab etadi. Ya’ni, bilaturib foyda ham, zarar ham bera olmaydigan butlaringiz bilan Allohga shirk keltirmangiz. Allohdan o‘zgasi sizlarga rizq bermasligini yaxshi bilib turibsizlar, shuningdek, Payg‘ambar da’vat etayotgan narsaning ham haq ekanini bilib turibsizlar. Shunday bo‘lgach, nega yana kufr va shirk yo‘lini tark etmayapsizlar?! Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhumo rivoyat qiladi: "Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan: "Qanday gunoh Alloh taolo dargohida eng og‘iri?" deb so‘radim. U zot: "O‘zingni yaratgan Alloh taologa shirk keltirish", dedilar. Men: "Haqiqatan, bu eng ulkan gunoh", dedim-da: "Undan keyin qaysisi?" deb so‘radim. U zot: "Ovqatimga sherik bo‘lmasin, deb o‘z bolangni o‘ldirishing", dedilar. "Haqiqatan, bu ulkan gunohlardan", dedim-da: "Undan keyin-chi?" deb so‘radim. U zot: "Qo‘shningning jufti haloli bilan zino qilishingdir", deya marhamat qildilar" (Buxoriy rivoyati).

Tafsiri irfon
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

05.06.2025   11644   4 min.
Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

Ramazon hayiti va Qurbon hayiti  Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
 

Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon  va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.


Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.


Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik  qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.


Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.


Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.


Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.


Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).


Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.


Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.


Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.


Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!


Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin! 

Ubaydulloh Abdullayev, 
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari