25 iyun kuni dunyoga mashhur London Christie's auksion uyi Mehmed Fotih sifatida tanilgan usmonlilar Sultoni Mehmed IIning asl portreti sotish uchun qo‘yildi. Portret juda ko‘p sabablarga ko‘ra noyobdir.
Islomosferaning ma’lumotlariga ko‘ra, Usmonli imperiyasining eng nufuzli sultoni Mehmed Fotihning portreti 1480 yilda italiyalik rassom Jentile Bellini tomonidan qilingan.
Kartina Mehmed IIning undan tashqari boshqa shaxs bo‘lgan yagona portretidir. Bu kimoshdi savdosidagi eng e’tiborli ishlardan biri bo‘ladi. Portret 400,000 va 600,000 funt sterling atrofida turadi (506 055 – 759 083 ming AQSH dollari).
Christie's ning Islomiy va hind san’ati bo‘limi rahbari Sara Plamblining aytishicha:
"Bu kartina Konstantinopolning fotihi Sulton Mehmedning uchta portretidan biridir. Ular xususiy kolleksionerlarga tegishli va shu kungacha saqlanib qolgan. Bu juda noodatiy portret. Sultonning yonida yana bir arbobni ko‘ramiz. Haligacha bu odamning kimligini hech kim bilmaydi. Bu haqda bir necha taxminlar bor. Bir taxminga ko‘ra, bu uning uchta o‘g‘lidan biri, ammo ular orasidagi yoshning unchalik katta bo‘lmagan farqi bu nazariyaga mos kelmaydi. Boshqa nuqtayi nazarga ko‘ra, bu kishi soqoli olingan yuzli va terisining oq rangi tufayli Yevropa amaldorlaridan bo‘lishi mumkin.
Bundan tashqari, Plambli xonim ikkinchi figuraning Sultonning figurasi bilan bir xil miqyosda tasvirlanishi odatiy amaliyot emasligini ta’kidladi. "Agar boshqa figura bo‘lsa, u juda muhim shaxs yoki Qirol oilasiga mansub shaxs bo‘lishi kerak", dedi u.
Yana bir muhim jihati shundaki, bukartina Mehmedning Fotihning saqlanib qolgan uchta portretidan biridir, boshqalari London milliy galereyasining doimiy kolleksiyasining bir qismidir.
21 yoshida Konstantinopolni bosib olishdan tashqari, Mehmed san’atga bo‘lgan muhabbati bilan ham tanilgan. Uning o‘zi chizgan o‘xshash portretlari bo‘lgan. Biroq, ularning qayerda joylashgani ma’lum emas.
Uyg‘onish davriga katta qiziqish bilan qaragan Mehmed II nemis qiroli Frederik III dan unga yaxshi portret chiza oladigan rassomini yuborishni so‘radi. Natijada 1479 yilda italiyalik rassom Jentile Bellini (1429-1507) Istanbulga keldi. Sulton Bellinining iste’dodiga ishonch hosil qilish uchun o‘z portretini chizishga ruxsat berishdan oldin undan saroyda yashovchi odamlarning portretlarini chizishni so‘radi.
1480 yil 25 noyabr sanasi rasmning pastki o‘ng burchagida lotin tilida yozilgan. 1481 yilgacha Istanbulda qolgan venetsiyalik musavvir Bellinining eng muhim asarlaridan hisoblanadi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
F.Abduxoliqov mamlakatimiz nomidan JMLning islom olamidagi sa’y-harakati, xalqaro miqyosdagi obro‘-e’tiborini e’tirof etdi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti qarorgohida o‘tkazilgan Xalqaro islomofobiyaga qarshi kurash kuniga bag‘ishlangan birinchi xalqaro tadbirda Bosh kotib musulmon xalqlari vakili sifatida qilgan ma’ruzasini yuqori baholadi.
Muharrama Pirmatova, O‘zA