Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Iyun, 2025   |   12 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:36
Shom
19:58
Xufton
21:35
Bismillah
08 Iyun, 2025, 12 Zulhijja, 1446

Jaholatga qarshi ma’rifat bilan kurashmoq zamon talabi

15.06.2020   4644   5 min.
Jaholatga qarshi ma’rifat bilan kurashmoq zamon talabi

Ma’lumki, yigirma birinchi asr axborot asri bo‘lib, hozirgi davr avlodi globallashuv jarayoni shiddatli tus olgan zamonda yashamoqda. Aynan yosh avlod turli ko‘rinishdagi g‘oyaviy xurujlar nishoniga aylangani ham hech kimga sir emas. Bir tomondan ekstremistik ruhdagi oqimlar faoliyati, boshqa tomondan missionerlar harakati, uchinchi tomondan esa “ommaviy madaniyat” targ‘ibotchilari yosh avlod ongiga sof Islom dini ta’limotiga zid aqidalarni singdirish, muqaddas e’tiqodimizdan ayirish va o‘zbekona milliy va diniy qadriyatlarimizdan voz kechishga targ‘ib etish bilan o‘z faoliyatlarini muttasil olib bormoqdalar. Natijada, sof Islom ta’limotidan yetarli darajada ilmga ega bo‘lmagan ba’zi yoshlar ekstremistik g‘oyalarga chalg‘ib turli xil jinoyalarga qo‘l urmoqdalar, ba’zilari ana shunday jinoyatlarning qurboniga aylanmoqdalar. Yana ba’zilari Islom dinidek ma’rifatparvar, tinchlikparvar, butun insoniyatga faqat yaxshilikni ta’lim berguvchi dinni qandaydir arzimagan dunyo matohiga almashib o‘zga dinni din deb qabul qilmoqda. Boshqalari esa, g‘arb davlatlarining moddiy taraqqiyoti go‘yoki ularning madaniyatiga asoslangandek hayol qilib, kiyinishda, o‘zini tutishda, hatto fikrlashda milliylik va diniylikka yot usullarni o‘ziga ma’qul ko‘rmoqda. Bularning barchasi oxir oqibat porloq kelajagimizga turli-tuman ofat va balolarning rahna solishiga sabab bo‘ladi.
Islom dinimiz ta’limotida musulmon kishi uning e’tiqodiga, hur va ozod yashashiga, bir so‘z bilan aytganda sokin hayot kechirishiga rahna soluvchi har qanday kuchga qarshi kurashishi lozim ekanligi ta’kidlanadi. Qur’oni karimning “Anfol” surasi 60-oyatida shunday deyilgan: “Ular uchun imkoningiz boricha kuch va otliq bo‘linmalarni tayyorlab qo‘yingiz! Bu bilan Allohning va o‘zingizning dushmaningizni va ulardan o‘zga siz bilmaydigan, lekin Alloh biladigan (dushman)larni ham qo‘rquvga solgan bo‘lursiz. Allohning yo‘lida nimani sarf qilsangiz, sizlarga (uning savobi) zulm qilinmagan holingizda to‘la to‘kis berilur”.
Ushbu oyati karima nozil bo‘lgan davrda uning ma’nosini Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam o‘z davrining sharoitidan kelib chiqib bayon qilib berganlar. Masalan, “kuch” degan so‘zni “kamon otish” deb tafsir qilganliklari haqidagi rivoyatni Imom Muslim o‘z “Sahih”larida zikr qilib o‘tganlar.
Darhaqiqat, Alloh taoloning kalomiga har bir davrning shart-sharoitidan kelib chiqib yondoshilganda, uning naqadar zamon bilan hamnafas, har bir davrga mos tarzda javob bera olishligiga yana bir karra amin bo‘lamiz.
Mazkur oyatning mazmuniga bugunning ko‘zi bilan qaraydigan bo‘lsak, bizning tinchligimiz, xalqimizning birdamligi, kelajagimiz umidlari bo‘lmish yoshlarimizning kamolotiga rahna solib turgan g‘oyaviy tahdidlarning oldini olishimiz Alloh taolo bizlarni yuqorida zikr etib o‘tgan yigirma birinchi asr g‘oyaviy kurashlariga qarshi, uning boshida turgan millatimiz va dinimiz dushmanlariga qarshi zamonaviy “kuch”ni tayyorlab qo‘yishga buyurmoqda. Demak, yosh avlodning ongida hozirgi zamon mafkuraviy xurujlariga qarshi g‘oyaviy kuchni, ma’naviy immunitetni hozirlamoqlik zamon talabidir.

Ma’naviyati yuksak, har qanday yot g‘oyalarga chap bera oladigan, o‘zining mustahkam e’tiqodi va milliy qadriyatlarini mahkam tutib, undan og‘ishmay yashaydigan xalqni hech qanday kuch yenga olmaydi. Balki, uning metin irodasi oldida g‘animlar bosh egib ta’zim qiladi. Ta’rixdan bunga ko‘plab misollarni keltirish mumkin. Masalan, Abdulvahhob As-Subkiyning “Tabaqotush shofiiyatul kubro” asarida shunday voqea zikr qilingan: Bog‘dodda amirul mo‘miniyn Mutiullohning huzuriga Rum qiroli Taqfurning nomidan maktub keladi. Nomada butun musulmon ahliga tahdid, do‘q-po‘pisa hamda turli xil bo‘htonu tahqirli mazmundagi qasida bitilgan bo‘ladi. O‘sha vaqtda ilm o‘chog‘iga aylanib ulgurgan Bog‘dodda ko‘plab adiblar, shoirlar-u fusaholar jamlangan bo‘lishiga qaramay, hech birlari g‘animning bu maktubiga yarasha raddiya yozishga qurbilari yetmadi. Faqatgina, tasodif tufayli Bog‘dodda musofir bo‘lib turgan buyuk vatandoshimiz Imom Abu Bakr Qaffol Shoshiy hazratlarigina Taqfurning surbetlarcha yozgan qasidasiga munosib javob nomani yoza oldi. Javob xati Taqfurning qo‘liga yetib borganda uni o‘qib, qo‘rquvdan dag‘-dag‘ titrab peshob tutilish dardiga chalinib qoladi va musulmonlarning ma’naviy quvvatiga tan beradi. Buyuk bobomizning ma’naviy jasoratlari tillarda doston bo‘lgani bois xaligacha xalqimiz u zotni “poshshomot ota” deb, yod etadi.
Bugungi kunda ham turli ko‘rinishdagi g‘oyaviy xurujlar davom etayotgan bir davrda, ayniqsa internet ushbu xurujlarning vositasiga aylanib ulgurgan bir sharoitda yoshlarimizni internetdan foydalanish madaniyatiga jiddiy e’tibor qaratish bilan, internet orqali tarqatilayotgan yot g‘oyalarni farqlay oladigan, unga qarshi tura oladigan ma’naviy saviyani ham tarbiyalashni izchil amalga oshirish lozim bo‘ladi.

Homidjon ISHMATBЕKOV
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
raisining birinchi o‘rinbosari

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

05.06.2025   6193   4 min.
Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

Ramazon hayiti va Qurbon hayiti  Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
 

Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon  va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.


Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.


Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik  qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.


Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.


Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.


Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.


Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).


Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.


Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.


Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.


Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!


Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin! 

Ubaydulloh Abdullayev, 
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari