Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Yanvar, 2025   |   9 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:35
Asr
15:31
Shom
17:15
Xufton
18:34
Bismillah
09 Yanvar, 2025, 9 Rajab, 1446

Pul hammaga kerak. Ammo...

10.06.2020   2992   6 min.
Pul hammaga kerak. Ammo...

Pul hammaga kerak. Ammo, tez va oson pul topaman deb musulmonning jinoyatga qo‘l urishi, haromdan boylik orttirishga intilishi, oqibat uni ikki dunyoda xor qiladi.   

Anas ibn Molik roziyallohu anhu rivoyat qiladi: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar: “Oxiratni deb dunyosini, dunyoni deb oxiratini tark qilgan banda yaxshilaringiz emas. Chunki ikkisida ham jamg‘arishi lozim bo‘lgan jihati bor. Odamlarga boqimanda bo‘lib qolmanglar – zinhor  o‘zgalarga og‘irligingiz tushmasin”.

Mazkur hadis mo‘min-musulmonlarni u dunyoni unutmagan holda, o‘zgalarga yuk bo‘lmasdan, mehnat qilib, halol yo‘l bilan bu dunyo ehtiyojlariga yetarli mulk, mablag‘ topishga undaydi. Sharti shuki, faqat halol yo‘l bilan.                   

So‘nggi paytlarda, internet sahifalari, ayniqsa ijtimoiy tarmoqlarda “uydan chiqmasdan boy bo‘lishni xohlaysizmi”, “Ko‘p pul topish uchun ajoyib imkoniyat” yoki “Bir kunda million topishni istaysizmi?” kabi jimjimador reklamalar orqali turli kanallar va guruhlarga a’zo bo‘lishni taklif qilayotgan “bet”lar haddan ziyod ko‘payib ketdi. Ayniqsa bugungi karantin sharoitida, insonlarni uyda qolib, ko‘proq vaqtlarini ijtimoiy tarmoqlarda o‘tkazayotganligidan foydalanayotgan firibgarlarning ishlari avjida. 

O‘ziga ohanrabodek jalb etayotgan reklamalar domiga tushayotganlar soni esa so‘ngi 2 oyda karrasiga ortib bormoqda. To‘g‘rida, pandemiya sharoitida, ishga bormasdan osongina, hech qanday mehnatsiz va harakatsiz pul topish, boyib ketish kimga ham yoqmaydi?! Biroq ozgina aql yuritsangiz ularning firibgar va yolg‘onchi, kamiga ochiqchasiga QIMORBOZ ekanligini va sizni ham qimorga tortayotganining guvohi bo‘lasiz. Qimor esa HAROM, oqibat jiddiy xavf va musibatlarga olib keluvchi jirkanch ish.         

Alloh taolo Qur’oni karimda qimorni qattiq qoralab shunday marhamat qiladi:  
“Ey iymon keltirganlar! Albatta, xamr, qimor, butlar va (fol ochadigan) cho‘plar iflosdir. Shaytonning ishidir. Bas, undan chetda bo‘ling. Shoyadki, najot topsangiz” (“Moida” surasida, 90-oyat).

“Albatta, shayton xamr va qimor tufayli oralaringizga adovat va yomon ko‘rishlikni solishni hamda sizlarni Allohning zikridan va namozdan to‘sishni xohlaydir. Endi to‘xtarsizlar?!” (“Moida” surasida, 91-oyat).

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda: “Rasululloh sollollohu alayhi vasallam: “...Kim bir birodariga: “Kel, qimor o‘ynaymiz” desa, darhol sadaqa qilsin”, deganlar (Buxoriy rivoyati).

Qimor shu darajada og‘ir gunohki, uni o‘ynaymiz, degan gapning o‘ziyoq kafforotni taqozo qiladi. Bunda, qimor o‘ynamoqchi bo‘lgan pulni sadaqa qilish ko‘zda tutilgan. Zinhor qimordan yutib olgan pulni emas. Qimordan yutilgan pul haromdir. Haromni sadaqa qilib bo‘lmaydi.         

Xo‘sh, ayni damlarda odamlarni pul topishga qiziqtirayotgan internet tarmog‘idagi guruhlar va kanallarni boshqarayotganlar (adminlar), qilayotgan ishlari harom ekanligini bilisharmikan?!        

Keling,  bu “shovvoz”larning pul topish uslublari bilan yaqindan tanishamiz.

Avvalo, ular reklamalarda o‘zlarini go‘yoki qaysidir sport o‘yinidagi ma’lum bir jamoaga pul tikib, boyib ketgan (bu qimor!) va shu boyliklarini sizlar bilan bo‘lishmoqchidek ko‘rsatadi. Ba’zilari esa kanalga a’zo bo‘lganingizdan so‘ng “falon musobaqadagi unisiga, bunisiga pul tiking” degan taklifni kiritadi. Biroq, kanalga yoki saytga kirishingiz bilan oldindan hisobni to‘lirish kerakligini aytishadi. Mana shu yerda siz ham qimor o‘yiniga aralashasiz (qimorboz bo‘lasiz) hamda firibgarning tuzog‘iga tushasiz. Chunki, hali bu harom va jirkanch qimor o‘yinlarida yutib, pulini olgan biror kimsani tanimaysiz. Demak, ular firibgar.

Firibgarlar...

Alloh taoloning Kalomida keltirilgan bir oyatga nazar solamiz: “Mol va boyliklaringizni o‘rtalaringizda botil yo‘llar bilan yemangiz. Shuningdek, bila turib, odamlarning haqlaridan bir qismini gunoh yo‘l bilan yeyish maqsadida uni hokimlarga havola etmangiz.”(Baqara surasi, 188-oyat).

Yuqorida sizni boy qilaman degan «svaypchilar»ning firibgar ekanligini ta’kidladik. Alloh taolo O‘z Kalomida botil yo‘l bilan o‘zgalar molini yeyishni man qilgan. O‘zganing molini nohaq yeyish esa HAROMdir.

Hadislarda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Kim odamlarning molini qaytarib berish maqsadida olsa, Alloh taolo unga yordamchi bo‘ladi. Kim odamlarning moliga talofat yetkazish (chuv tushirish) uchun olsa, Alloh taolo uning o‘ziga talofat yetkazadi” – deya ta’kidlaganlar (Imom Buxoriy rivoyati). 

Yana bir hadisda, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Kim bizni aldasa, u bizdan emas. Makr va aldov do‘zaxdadir” – deya qat’iy ogohlantirganlar (Imom Tabaroniy rivoyati).

Boy bo‘lishni istovchilar DIQQATIGA!

  • Alloh taologa duo qilib, rizqingizga baraka berishini so‘rang;
  • Mehnat qilishni o‘rganing;
  • Halol yo‘l bilan boylik orttiring;
  • Pulingizni halol va pok ishlarga sarflang;
  • Qimordan hazar qiling. Qimorbozning joyi jahannamdadir;
  • Firibgarlarga aldanmang, aqlingiz va iymoningizga quloq soling;
  • Firibgarlarning yuqoridagi kabi turli hiylalarini internet va messenjerlarda tarqatmang;
  • Alloh taoloning hisobi va AZOBIDAN qo‘rqing!

betlarni yuritayotgan “admin”lar diqqatiga! O‘z kanalingiz orqali qimor, fahsh, gunoh, firibgarlik va boshqa, insonlarni yo‘ldan ozdiruvchi, iymoniga salbiy ta’sir etadigan reklamalarni tarqatishni BAS QILING!

Qonuniy, halol va adolatli biznes rejalar, takliflar va hamkorliklarni targ‘ib eting!

Kimlarningdir gunoh amallariga sherik bo‘lib qolmang! 

Azizlar, Sarvari koinot Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam “Harom yeb o‘sgan vujud jannatga kirmaydi”, deganlar  (Imom Ibn Hibbon rivoyati).   

Chunki, harom luqma yegan kishining duolari ham, ibodatu iltijolari ham qabul bo‘lmaydi!

Bugun, faqat siz emas, butun dunyo pandemiya sharoitida, qiyinchiliklar ichra yashamoqda. Ammo, bu vaziyat, iqtisodiy nochorlik musulmonni haromga qo‘l urishiga sabab bo‘lmaydi. Rizqimiz Alloh taoloning zimmasida! Biz faqat sababini halollikdan izlashimiz lozim!

HAROMDAN UZOQROQ YURING!

Saidabror Umarov

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Salla va do‘ppi

9.01.2025   632   6 min.
Salla va do‘ppi

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Musulmonlar doimo ust-boshlariga pokiza va viqor beradigan kiyimlar kiyib keladi. Islom dini, ham tashqi, ham ichki poklikni shari’at talablariga muvofiq joriy qilgan. Alloh taolo go‘zaldir, go‘zallikni yaxshi ko‘radi. Salla ana shu tashqi ko‘rinishdagi go‘zallikning bir qismi bo‘lib, boshqa kiyimlarga qaraganda o‘ziga xos madaniyatni anglatadi. Salla musulmonlarning uzoq tarixga ega bosh kiyimi hisoblanadi. U boshga o‘raladigan mato bo‘lib, kishilar uni vaziyatga va jamiyatdagi urfga ko‘ra o‘rab yurishgan. Garchi uni o‘rashning bir necha usullari mavjud bo‘lsa ham, ma’lum shakli va rangi talab qilinmaydi.

Salla issiqdan, sovuqdan va chang to‘zondan himoyalanadigan bosh kiyimi bo‘lib, bu haqda mashhur tobe’iyn, «Nahv» fani asoschilaridan biri Abulasvad Duvaliy aytgan: “Salla jangda qalqon, issiqda soyabon, sovuqdan himoya, voizga viqor, turli tasodiflardan saqlovchi, inson qomatiga ziynatdur”. Qadimdan salla erkaklarning muruvvatini va qavm orasidagi obro‘-e’tiborini bildirgan.

Hatto hazrati Umar roziyallohu anhu, salla arablarning tojidur, deganlar. Salla kiyish borasida kelgan hadislar shari’at talab darajasida joriy qilishga yetadigan quvvatli emas, lekin Rasululloh alayhissalomning qavmlari odatiga ko‘ra salla o‘raganliklari siyratlari va kundalik holatlari borasida kelgan rivoyatlarda aytilgan bo‘lib, ulardan ba’zilarini keltirib o‘tamiz:

عن إبن عمر رضي الله عنهما مرفوعا” عليكم بالعمائم فإنها سيما الملائكة وأرخوها خلف ظهوركم”

Ibn Umar roziyallohu anhudan Nabiy alahissalomgacha yetib borgan sanad bilan rivoyat qilingan hadisda: “Sallalarni lozim tutinglar, zero bu farishtalarning siymosidur va uning peshini ortingizga tashlab olinglar”, deganlar.
 

عن ابن عباس رضي الله عنهما مرفوعااعتموا تزدادوا حلما

.Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilingan hadisda Nabiy alahissalom: “Salla kiyinglar, halimligingiz ziyoda bo‘ladi”, dedilar


عن ركانة قال رسول الله صلى الله عليه وسلمفرق بيننا وبين المشركين العمائم على القلانس

Salla o‘rash borasida O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazi 833-cavolga javob bergan. Javobda shunday deyilgan:

“O‘tmishda ahli ilm va fazilatli kishilar va ko‘pchilik ma’rifatparvar ajdodlarimiz sallada yurishni odat qilganlar. Lekin shuni ham ta’kidlab o‘tishimiz kerakki, Rasuli akram alayhissalomning ushbu kiyinish odatlari shari’at buyrug‘i sifatida qabul qilinmagan. Biror bir olim salla kiymagan kishi gunohkor bo‘lishini aytmagan. Balki, Islom kelganida erkaklar sallada yurishlari urf-odatlardan biri bo‘lib, bu borada kofir ham musulmon ham barobar bo‘lgan. Bu haqda Iordaniya fatvo hay’ati ulamolari shunday deyishadi:


وأما لبس النبي صلى الله عليه وسلم العمامة وحمله العصا فهو فعل عادي وقع على عادة العرب ذلك الزمن، وليس فعلا تشريعيا يدل على الاستحباب ولا يتأسى به الناس.

“Payg‘ambarimiz alayhissalomning salla kiyishlari va hassa tutishlari odatiy fe’llaridan bo‘lib, o‘sha zamon arablarining urflariga binoan qilinar edi. Bu ishlar mustahablikka dalolat qiladigan va odamlar o‘rnak oladigan shar’iy hukmlardan emas”.

Bosh kiyimlaridan yana biri bu do‘ppidir. Har bir millatning o‘ziga xosligini bildirib turuvchi libosi bo‘lib, millatning madaniyati va ba’zi o‘rinlarda diniga ham dalolat qiladi. Shuning uchun ham har bir millat o‘zligini saqlab qolish uchun milliy kiyimlar, milliy urf-an’analar, bayramlarini saqlab qolishga harakat qiladi. Ayniqsa bosh kiyim boshqa liboslardan ko‘ra o‘ziga xos o‘rin tutadi, chunki inson tanasidagi a’zolar ichida bosh eng aziz a’zo hisoblanadi. Shu e’tibordan bosh kiyimni oyoq ostida qolib ketmasligiga alohida e’tibor qaratiladi.

Shar’iy kitoblarimizga ham do‘ppi masalasi kiritilgan bo‘lib, ulamolarimiz ba’zi oyatlar va hadislardagi ma’nolarning dalolatidan sababsiz bosh kiyim kiymay namoz o‘qish makruh deb aytganlar.

Alloh taolo A’rof surasi 26-oyatida: “Ey, Odam bolalari, batahqiq, sizlarga avratingizni to‘sadigan libos va ziynat libosini nozil qildik. Taqvo libosi, ana o‘sha yaxshidir. Ana o‘shalar Allohning oyat-belgilaridandir. Shoyadki eslasalar”.

Shayx Polonpuriy hazratlari oyatdagi taqvo libosi taqvodor kishi kiyadigan libosi deb tafsir qilgan.

A’rof surasining 31-oyatida: “Ey, Odam avlodi! Har bir masjid (namoz) oldidan ziynatlaringizni (kiyib) olingiz!”.

Mufassirlar ushbu oyatdagi ziynatdan murod – kishi uchun viqor bag‘ishlaydigan kiyimlar ekaniga ittifoq qilishgan.

Bosh kiyimsiz namoz o‘qish borasida O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazi 109-cavolga javob bergan:

“Ko‘plab mo‘tabar ulamolar bundan bir necha asr muqaddam o‘z kitoblarida ushbu masalaga to‘xtalib, uning hukmini ochiq-oydin yozib ketganlar. Jumladan: Alloma Haskafiy o‘zining “Durrul muxtor” kitobida namozdagi makruh amallarni sanab, shunday degan:

وَصَلَاتُهُ حَاسِرًا  رَأْسَهُ لِلتَّكَاسُلِ, وَلَا بَأْسَ بِهِ لِلتَّذَلُّلِ ، وَلَوْ سَقَطَتْ قَلَنْسُوَتُهُ فَإِعَادَتُهَا أَفْضَلُ إلَّا إذَا احْتَاجَتْ لِتَكْوِيرٍ أَوْ عَمَلٍ كَثِيرٍ

“Namozxon (bosh kiyim kiyishga) erinchoqlik qilib, yalangbosh holda namoz o‘qishi namozning makruhlaridandir. Agar o‘zini xokisor tutish uchun shunday qilsa, zarari yo‘q. Agar bosh kiyimi (namoz asnosida boshidan) tushib ketsa uni qaytarib olishi afzaldir. Lekin, uni o‘rashga yoki ko‘p harakat qilishga ehtiyoj bo‘lsa, bunday qilmaydi”.

Qolaversa, bosh kiyim bilan namoz o‘qish odob, namozga hurmat hisoblanadi. Shuning uchun namozni bosh kiyim bilan o‘qish afzal”.

Murtazoyev Arabxon,
Toshkent Islom instituti talabasi.