Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Dekabr, 2024   |   22 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:21
Quyosh
07:46
Peshin
12:27
Asr
15:17
Shom
17:01
Xufton
18:21
Bismillah
23 Dekabr, 2024, 22 Jumadul soni, 1446

Ro‘zaning foydalari

13.05.2020   3113   1 min.
Ro‘zaning foydalari

Ro‘za - foydalari eng ko‘p ibodatdir. Unda ruhiy foydalar bilan birga boshqa foydalar ham bor. Quyida qisqacha tarzda u foydalar yoziladi:

Nafs ustidan aql g‘olib va nazoratchi bo‘ladi. U juda katta foydadir. Darhaqiqat butun Qur’on va Hadis ayni shu narsaga chorlaydiki, inson aqli pok bo‘lsin va nafs mag‘lub bo‘lsin. Ro‘zada bu narsa eng mukammal darajada topiladi. Chunki, ro‘za shahvat va g‘azab ustidan g‘olib keladi. U ikkisi ko‘p yeb-ichishlik va xurofotlardan paydo bo‘ladi.

Inson tabiatida yaxshilik va fazilat paydo bo‘ladi. Malakutiyat sifati ya’ni, farishtalarning sifatlari unda namoyon bo‘ladi. Alloh ta’ologa xos qurbat hosil bo‘ladi. Chunki, inson Allohning muhabbatida o‘zining yeb-ichishi va aslida joyiz bo‘lgan nafsoniy xohishlari yani, o‘zining ayoli ila jinsiy yaqinlikni ham tark qiladi. Avvaldan man’ qilingan va harom bo‘lgan xohishlarga esa yaqin ham kelmaydi.

Aql quvvatida ziyodalik bo‘ladi. Qachonki, shahvat va g‘azab quvvati mag‘lub bo‘lsa, aql quvvati ziyoda bo‘lishi aniq va aql o‘z ishini mukammal qiladi. Ya’ni, inson najoti unga bog‘liq bo‘lgan ishlar, namozga g‘ayrat, tarovehga g‘ayrat, tilovatga g‘ayrat, Allohning zikriga g‘ayrat, zakot va Allohning yo‘lida infoq qilishga g‘ayrat, o‘zgalarga xayrxohlik va hamdardlik qayg‘usi paydo bo‘ladi. Shuningdek, hadisi shariflarda ishora qilingan boshqa yaxshi xayollar uning tabiatida paydo bo‘ladi. Masalan, bu sabr oyidir, g‘amxo‘rlik oyidir. Ayni mana shu solih amallar va hasanotlar sababidan barakalar nozil bo‘ladi, zohiriy barakalar ham nozil bo‘ladi va botiniy barakalar ham. Mana shu, bu oyda mo‘minning rizqi ziyoda bo‘ladi deyilganidir.

 

"Sadoye haq"- jurnalidan. 2019-yil, aprel-may soni.

Abdulqayyum Komil tarjimasi.

Ramazon-2020
Boshqa maqolalar

Fiqhga ikki xil qarash mumkinmi?

23.12.2024   1114   1 min.
Fiqhga ikki xil qarash mumkinmi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Faqihlarning fiqhga bergan ta’riflarida «dalil» degan so‘z bormi? Yo‘q. Ular faqat mukallaflarning amallari haqida gapirishdi, hukmlarning mukallaflarga nisbatan joriy bo‘lish holatlariga e’tibor qaratishdi. Demak, umumiy qilib aytadigan bo‘lsak, fiqhga ikki xil ta’rif berildi. Biri usuliy ulamolarning ta’rifi, ya’ni «Qur’on va Sunnatdan hukmlarni qay tarzda chiqarib olish haqidagi ilm» degan ta’rif. Ikkinchisi fuqaholar bergan ta’rif bo‘lib, unda hosil bo‘lgan hukmlarning mukallaflarga qanday joriy qilinishi asosiy o‘ringa qo‘yildi. Bu hukmlar mutlaq mujtahidlar tarafidan chiqariladi. Hukmni faqat mutlaq mujtahid chiqara oladi. Ana shu mujtahid muayyan bir hukmni Qur’on va Sunnatdan qanday chiqarganini o‘rganish usul ilmining mavzusidir. Chiqarilgan hukmni o‘zimizga va jamiyatga tatbiq qilish esa muftiy va faqihlarning ishidir.

Demak, fiqhga ikki xil qarash mumkin ekan: hukmni chiqarib olish va uni tatbiq qilish. Bizning xatoimiz shuki, hukmni ishlab chiqish bilan uni tatbiq qilish orasidagi farqni tushunmayapmiz. Tushunmaganimiz uchun ham keraksiz gaplarni gapiryapmiz. Biz yuqorida aytib o‘tgan ikki yo‘nalish – tahallul, ya’ni dinga yengil qarash va tashaddud, ya’ni dinda g‘uluvga ketish yo‘nalishlari yo ikkinchi ta’rifdan bexabar qolishdi, yoki unga e’tiborsiz qarashdi. Ular faqat birinchi ta’rifni, ya’ni hukmni qay tarzda ishlab chiqishni izohlashdi.

«Hanafiy mazhabiga teran nigoh» kitobidan