Mana bir necha kunlardan buyon Alloh taolo barcha musulmonlarga farz qilgan ulug‘ bir ibodatni ado yetmoqdamiz. Bu oyda barcha musulmon ummatiga o‘zi uchun savob bo‘lib yoziladigan ishlarni qilmoqligi farzdir. Shuning uchun har bir odam o‘ziga kunlik qiladigan vazifalarini jadval tarzida belgilab olishi maqsadga muvofiq ishlardan hisoblanadi. Mana shunday jadvallardan ba’zilarini keltirib o‘tamiz:
Qur’oni karimni qiroat qilishda ma’nolarini his yetgan holda, tadabbur, tafakkur bilan uni qiroat qilishga beriladigan ulug‘ bir ajrni ham his yetgan holda qiroat qilish lozimdir. Sababi bu oyda Qur’oni karim nozil bo‘la boshlagan, har safar Jabroil alayhissalom Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning oldilariga kelganlarida u zotga Qur’oni karimni o‘qib berganlar.
Alloh taolo bandalariga besh vaqt namozni o‘z vaqtida ado etishni farz qilgan. Bu oyda namozga yanada mustahkamroq turib, farz namozlaridan tashqari nafl ibodatlarni ham ado etishga banda haris bo‘lmog‘i lozimdir. Sababi bu oyda qilingan nafl ibodatga Payg‘ambarimiz alayhissalomning muborak hadislarida zikr qilinganidek, farzning savobichalik savob beriladi.
Alloh subhanahu va taolo Qur’oni karimning bir necha oyatlarida O‘ziga ibodat qilish bilan birga ota-onaga ham yaxshilik qilishga buyurgan. Bu ulug‘ bir fazilatli ish hisoblanib, insonning keyingi hayot yo‘li farovon va baxtli tarzda kechishi uchun ota-onaning duosi va ularga qilingan yaxshiliklar sababchi bo‘ladi.
Bu oyda iloji boricha saxiylik ko‘rsatib, beva-bechora, yetim-yesir va muhtojlarga xayr-ehson qiling. Hattoki bir dona xurmo sadaqa qilib bo‘lsa ham o‘zingizni do‘zaxdan ozod qilib qoling!
Alloh taolo Qur’on karimning bir necha oyatida ko‘proq duo va zikr qilishga buyurgan. Har kunlik zikrlarni reja asosida tartiblab olish lozim. Bu qilingan zikrlar o‘z navbatida insonning gunohlarini kechirilishiga sabab bo‘lishi bilan birga eng asosisi insonni qalban Alloh taolo bilan muloqotini yanada yaqinlashtiradi. Ko‘p zikr qilgan inson hech qachon Alloh taolo qaytargan ishlarni qilmaydi va insonlarga ham yomon, qo‘pol muomolada bo‘lmaydi. Demak, bunday inson faqatgina yaxshi ishlarni qilib, yomon so‘zlashdan ham tiyiladi.
Sevikli Payg‘ambarimiz alayhissalom: “Ro‘za tutuvchi insonning iftor vaqtida qabul bo‘ladigan duosi bor”, deganlar (Imom Abu Dovud rivoyati).
Demak, har bir inson mana shu keltirilgan hadisga amal qilgan holatda iftor vaqtida Alloh taolodan hojatlarini so‘rab duo qilishi kerak ekan. Bu albatta duolar qabul bo‘ladigan vaqtlardan biri hisoblanadi. Banda hech qachon duo qilishdan umidini uzmasligi lozim.
Bugungi karatin sharoitida vaqtni zoye qilmasdan ustozlar bergan topshiriqlarni o‘z vaqtida ado qilib borish kerak. Ota-onalar ham o‘z navbatida farzandlariga dars tayyorlashda yordamlashishi kerak. Dars tayyorlash asnosida farzandiga: «O‘g‘lim, agar sen hozirdan o‘zing uchun kerakli bilimlarni egallasang, kelajakda ular senga as qotadi. Payg‘ambarimiz alayhissalomning: “Kim ilm olishda bardavom bo‘lsa, Alloh taolo unga jannatning yo‘lini yengil qilib quyadi”, degan hadislarini o‘rgating. Shunda farzandingiz ota-onasining ham va vatanining ham koriga yaraydigan inson bo‘lib kamolga yetadi.
Alloh taolo barchamizni Ramazon oyini g‘animat vaqtlarning qadriga yetib, har bir olgan nafasimizda qalbimizdan Alloh taoloni zikr qilishimizni barchamizga O‘zi nasib qilsin!
Haytmurat YERЕJЕPOV,
Imom Buxoriy nomidagi
Toshkent Islom instituti
2-kurs talabasi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنْ أَبِي عُبَيْدَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: وَصَفَ لَنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الدَّجَّالَ ثُمَّ قَالَ: «لَعَلَّهُ سَيُدْرِكُهُ مَنْ قَدْ رَآنِي أَوْ سَمِعَ كَلَامِي»، قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، كَيْفَ قُلُوبُنَا يَوْمَئِذٍ أَمِثْلَهَا الْيَوْمَ؟ قَالَ: «أَوْ خَيْرٌ». رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَالتِّرْمِذِيُّ.
Abu Ubayda roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Abu Dovud va Termiziy rivoyat qilganlar.
Sharh: Chunki ular iymoni komil zotlardir.
وَلِلتِّرْمِذِيِّ وَمُسْلِمٍ: «تَعْلَمُونَ أَنَّهُ لَنْ يَرَى أَحَدٌ مِنْكُمْ رَبَّهُ حَتَّى يَمُوتَ وَإِنَّ الدَّجَّالَ مَكْتُوبٌ بَيْنَ عَيْنَيْهِ كَافِرٌ يَقْرَؤُهُ مَنْ كَرِهَ عَمَلَهُ».
Termiziy va Muslimning rivoyatida:
وَلِأَبِي دَاوُدَ: «مَنْ سَمِعَ بِالدَّجَّالِ فَلْيَنْأَ عَنْهُ فَوَاللهِ إِنَّ الرَّجُلَ لَيَأْتِيهِ وَهُوَ يَحْسِبُ أَنَّهُ مُؤْمِنٌ فَيَتَّبِعُهُ مِمَّا يُبْعَثُ بِهِ مِنَ الشُّبُهَاتِ أَوْ لِمَا يَبْعَثُ بِهِ مِنَ الشُّبُهَاتِ».
Abu Dovudning rivoyatida:
Sharh: Dajjolga berilgan sehr mo‘jizasi, ba’zi odamlarni o‘ldirib, boshqalarini tiriltirish kabi mo‘jizalar odamlarni aldab qo‘yishi mumkin. Shuning uchun uning chiqqanini eshitgan har bir mo‘min unga yo‘liqmaslikka harakat qilmog‘i kerak.
عَنْ أَبِي الدَّهْمَاءِ وَأَبِي قَتَادَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالُوا: كُنَّا نَمُرُّ عَلَى هِشَامِ بْنِ عَامِرٍ فَنَأْتِي عِمْرَانَ بْنَ حُصَيْنٍ فَقَالَ ذَاتَ يَوْمٍ: إِنَّكُمْ لَتُجَاوِزُونِي إِلَى رِجَالٍ مَا كَانُوا بِأَحْضَرَ لِرَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنِّي وَلَا أَعْلَمَ بِحَدِيثِهِ مِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: «مَا بَيْنَ خَلْقِ آدَمَ إِلَى قِيَامِ السَّاعَةِ أَمْرٌ أَكْبَرُ مِنَ الدَّجَّالِ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ.
Abu Dahmo va Qatoda roziyallohu anhumolardan rivoyat qilinadi:
«Hishom ibn Omirning oldidan o‘tib, so‘ng Imron ibn Husoynning oldiga borardik. Bir kuni u shunday dedi: «Sizlar mening oldimdan o‘tib, shunday kishilar oldiga borasizlarki, ular Rasululloh alayhissalomning huzurlarida mendan ko‘p bo‘lishmagan, u zotning hadislarini mendan yaxshi bilishmaydi. Men Rasululloh alayhissalomning «Odamning yaratilishidan tortib to Qiyomat qoyim bo‘lguncha Dajjoldan kattaroq fitna yo‘q» deganlarini eshitganman».
Muslim rivoyat qilgan.
عَنْ أَبِي بَكْرَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «يَمْكُثُ أَبُو الدَّجَّالِ وَأُمُّهُ ثَلَاثِينَ عَامًا لَا يُولَدُ لَهُمَا وَلَدٌ، ثُمَّ يُولَدُ لَهُمَا غُلَامٌ أَعْوَرُ، أَضَرُّ شَيْءٍ، وَأَقَلُّهُ مَنْفَعَةً، تَنَامُ عَيْنَاهُ، وَلَا يَنَامُ قَلْبُهُ»، ثُمَّ نَعَتَ لَنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَبَوَيْهِ، فَقَالَ: «أَبُوهُ طِوَالٌ ضَرْبُ اللَّحْمِ كَأَنَّ أَنْفَهُ مِنْقَارٌ، وَأُمُّهُ فِرْضَاحِيَّةٌ طَوِيلَةُ الْيَدَيْنِ»، فَقَالَ أَبُو بَكْرَةَ: فَسَمِعْنَا بِمَوْلُودٍ فِي الْيَهُودِ بِالْمَدِينَةِ، فَذَهَبْتُ أَنَا وَالزُّبَيْرُ بْنُ الْعَوَّامِ حَتَّى دَخَلْنَا عَلَى أَبَوَيْهِ، فَإِذَا نَعْتُ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِيهِمَا فَقُلْنَا: هَلْ لَكُمَا وَلَدٌ فَقَالَا: مَكَثْنَا ثَلَاثِينَ عَامًا لَا يُولَدُ لَنَا وَلَدٌ، ثُمَّ وُلِدَ لَنَا غُلَامٌ، أَضَرُّ شَيْءٍ، وَأَقَلُّهُ مَنْفَعَةً، تَنَامُ عَيْنَاهُ، وَلَا يَنَامُ قَلْبُهُ، قَالَ: فَخَرَجْنَا مِنْ عِنْدِهِمَا، فَإِذَا هُوَ مُنْجَدِلٌ فِي الشَّمْسِ فِي قَطِيفَةٍ لَهُ وَلَهُ هَمْهَمَةٌ، فَكَشَفَ عَنْ رَأْسِهِ، فَقَالَ: مَا قُلْتُمَا؟ قُلْنَا: وَهَلْ سَمِعْتَ مَا قُلْنَا؟ قَالَ: نَعَمْ، تَنَامُ عَيْنَايَ، وَلَا يَنَامُ قَلْبِي. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ.
Abu Bakra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Keyin Madinada yahudiylardan bir bola tug‘ilganini eshitdik. Zubayr ibn Avvom bilan u yerga borib, ota-onasining oldiga kirdik. Qarasak, ikkovida ham Rasululloh alayhissalom aytgan sifatlar bor. «Bolangiz bormi?» dedik. «O‘ttiz yil farzand ko‘rmay o‘tdik, nihoyat, bir o‘g‘il tug‘ildi. Uning zarari ko‘p, manfaati yo‘q. Ko‘zi uxlaydiyu, qalbi uxlamaydi», deyishdi. Ularning oldidan chiqsak, uni bir qatiyfaga o‘rab, oftobga tashlab qo‘yishgan ekan. Undan tushunib bo‘lmaydigan ovoz chiqmoqda edi. U boshini ochdi-da, «Nima dedilaring?» dedi. «Biz aytgan gapni eshitdingmi?» dedik. «Ha. Mening ko‘zim uxlaydi, qalbim uxlamaydi», dedi».
Termiziy rivoyat qilgan.
«Fitnalar va Qiyomat alomatlari» kitobidan