Sayt test holatida ishlamoqda!
24 Yanvar, 2025   |   24 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:19
Quyosh
07:41
Peshin
12:40
Asr
15:48
Shom
17:32
Xufton
18:49
Bismillah
24 Yanvar, 2025, 24 Rajab, 1446

“Ramazonni qanday o‘tkazyapsiz? Ulamolar tavsiyasi”

27.04.2020   2384   4 min.
“Ramazonni qanday o‘tkazyapsiz? Ulamolar tavsiyasi”

Mohi Ramazon ro‘zasini bizlarga farz qilgan Alloh taologa cheksiz hamdu sanolar bo‘lsin!  

Ramazon oyining tunlarini bedor, ibodatda o‘tkazishni biz ummatlariga sunnat qilib qoldirgan Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga durudu salavotlar bo‘lsin!        

Ushbu muborak oyni o‘zimiz uchun foydali va unumli o‘tkazishda ulamolarning bir qancha tavsiyalariga tayanib ish ko‘rish maqsadga muvofiqdir.

Biz ham oilamiz bilan birgalikda ushbu muborak oyni ustozlarimizning tavsiyalariga asosanlangan holda o‘tkazishga harakat qilmoqdamiz.

Quyida mazkur tavsiyalarni sizlarga ham ilindik. Zotan, ularga amal qilgan bandalar albatta bu oyning fazlu barokatidan ulushga ega bo‘ladi.

1. Ramazon tunlarini bedor o‘tkazish. Rasululloh sallollohu alayhi va sallam dedilar: “Ramazon kechalarini iymon va savob umidida namoz o‘qib bedor o‘tkizgan kishining gunohlari kechiriladi”   (Imom Buxoriy rivoyati).

2.Miskinlarga taom ulashish. Alloh taolo O‘z Kalomi Qur’oni karimning Inson surasi, 2-7 oyatlarida shunday marhamat qiladi:

“O‘zlari suyumli (ya’ni muhtoj bo‘lishlariga) karamay miskin, yetim va asirlarga taom beradilar va  biz sizlarga Allohning yuzi uchun taom beramiz. Sizlardan mukofot va minnatdorchilik istamaymiz. Bizlar Parvardigorimiz tomonidan bo‘ladigan, (daxshatli azobidan yuzlar) tirishib, burishib qoladigan bir Kundan qo‘rqamiz – dedilar”.

3.Ro‘zadorlarga iftorlik berish. Rasululloh sallollohu alayhi va sallam dedilar: “Ro‘zadorga iftor bergan kishiga ro‘zadorning savobining mislicha savob beriladi va ro‘zadorning savobi hech ham  kamaytirilmaydi” (Nasoiy rivoyati).

4.Ko‘proq sadaqa va ehson qilish. Rasululloh sallollohu alayhi va sallam eng saxovatli kishilardan edilar. Xususan, ramazon oyi kelganda u kishining saxovatlari, esib turgan shamoldan ham saxovatliroq bo‘lib kolar edi.

Rasululloh sallollohu alayhi va sallam: “Sadaqalarning eng afzali ramazon oyidagi sadaqadir” — dedilar (Termiziy rivoyati).

5.Qur’onni ko‘p o‘qish. Abdulloh ibn Amr ibn Os roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallamshunday deganlar: “Kim Qur’on o‘qisa, bas, u nubuvvat (darajasi)ga pog‘onama-pog‘ona ko‘tarilib boribdi. Faqat unga vahiy qilinmaydi, xolos. Qur’on sohibi qalbida Allohning Kalomi bo‘la turib g‘azab qilgan kishi bilan tortishishi va johil kishiga qo‘shilib johillik qilishi to‘g‘ri emas” (Bayhaqiy “Shuabul-iymon”da va Hokim “Mustadrak”da rivoyat qilgan).

6.Qadr kechasini izlash. Alloh taolo  Qur’oni karimning Qadr surasi, 1-3 oyatida shunday deydi:

Albatta Biz u (Qur’on)ni Qadr kechasida nozil qildik. (Ey Muhammad sallallohu alayhi va sallam), Qadr kechasi nima ekanligini Siz kayerdan ham bilar edingiz?! Qadr kechasi ming oydan yaxshirokdir.

Rasululloh sallollohu alayhi va sallam dedilar: “Qadr kechasini iymon bilan va savob umidida namoz o‘qib o‘tqizgan kishining o‘tgan gunohlari kechiriladi”  (Imom Buxoriy rivoyati).

7.Zikr va istig‘forni ko‘paytirish. Alloh taolo Ra’d surasining 28 oyatida marhamat qiladi:

“Ular iymon keltirgan va Allohning zikri ila qalblari orom topganlardir. Ogoh bo‘lingkim, Allohning zikri ila qalblar orom topur!”.

Albatta, iymon keltirganlarning qalblari Allohning zikri ila orom topadi. Chunki u qalblar o‘zlarining Allohga doimiy bog‘liq ekanlarini his etadilar.

“Robbingizga istig‘for aytinglar, so‘ngra Unga tavba qilinglar. (Shunda) U sizlarni ma’lum muddatgacha yaxshi rohatlar ila bahramand qilur va har bir fazl egasiga fazlini berur” (Hud surasi, 3-oyat).

 

Saidabror Umarov

 

Ramazon-2020
Boshqa maqolalar

Hijri Ismoil

14.01.2025   6000   4 min.
Hijri Ismoil

Hijri Ismoil — Ka’ba yaqinida joylashgan yarim oy shaklidagi hudud. Hijri Ismoil “Ismoil toshi” degan ma’noni anglatadi. Aynan shu yerda Ibrohim alayhissalom rafiqalari Hojar va o‘g‘li Ismoilni qoldirganlar. Hijri Ismoil Xatim ham deb nomlanadi. Xatim deb nomlanishiga sabab u Ka’badan sindirib, ya’ni ajratib olingandir.

  • Hijr marmardan qilingan.
  • Xatim devorining balandligi 1 metr-u 32 sm.
  • Devorning eni 1 metr-u 55 sm.
  • Ikki kirish orasidagi masofa 8 metr-u 77 sm.
  • Ka’ba devoridan Xatim devorigacha 8 metr-u 46 sm.
  • Ka’badan Xatimgacha mavjud bo‘lak 3 metr.
  • Multazam tomondagi ochiqlik o‘lchami 2 metr-u 29 sm.
  • Muqobil ochiqlikdagi o‘lcham 2 metr-u 23 sm.
  • Tashqaridan devor aylanasining uzunligi 21 metr-u 57 sm.

Hijri Ismoil haqida qiziqarli ma’lumotlar

  1. Ibrohim va Ismoil alayhissalom Ka’bani qurganlarida, Hijri Ismoil baytning bir qismi hisoblangan. Ibrohim alayhissalom qurgan Ka’ba devori Hijri Ismoilni ham o‘rab olgan edi. Hozirgi paytda Ka’ba bilan Hijri Ismoilning tashqi devori orasidagi bo‘shliq joy bor. Ka’bani tavof qilganda o‘sha oraliq hududga kirmasdan aylanish kerak, sababi bu joy ham Ka’baning bir qismi sanaladi.
     
  2. Keyinchalik qurayshliklar Ka’bani qayta tiklaganlarida, Baytulloh kub shaklida bo‘ldi va Hijri Ismoil devori Ka’baga tutash yarim doira shaklida qoldi. Bu yerda Ismoil va uning onasi Hojar onamizning qabri bor, degan fikr bor, lekin bu ilmiy jihatdan asosli emas.
     
  3. Qurayshliklar Makkada sodir bo‘lgan toshqin va yong‘indan so‘ng ba’zi joylari buzilgan Ka’bani qayta tikladilar. Ka’bani rekonstruksiya qilish rejasida Hijri Ismoil Ka’baning umumiy maydoniga kirishi kerak edi, ammo Qurayshda buning uchun yetarli mablag‘ yo‘q edi.
  4. Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi. «Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan xatim haqida so‘rab: «U Ka’badanmi?» desam, u zot: «Ha», dedilar. Men: «Unda nima uchun Ka’baga qo‘shib yuborishmagan?» desam, u zot: «Qavmingning, ya’ni Qurayshning mablag‘i yetmay qolgan…», dedilar» (Imom Buxoriy rivoyati).

  5. Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: «Men Ka’ba ichiga kirib namoz o‘qishni yaxshi ko‘rar edim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qo‘limdan ushlab hijrga kirgizdilar, Ka’baga kirishni xohlasang, mana shu yerda ham o‘qiyvergin. Chunki u Ka’badan bir bo‘lakdir», dedilar», deb aytdilar (Abu Dovud, Nasoiy rivoyati).
     
  6. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ey Oisha, agar qavming johiliyatdan endi qutulganini hisobga olmaganimda Ka’bani buzishga buyurib, uning chiqib ketgan (Hijri Ismoil) joyini kirgizib, yerga yopishtirib, ikki eshik, ya’ni sharq va g‘arb tomondan eshik ochib, Ibrohim alayhissalom bunyod etgan poydevorga yetkazar edim», dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).
     
  7. Abu Hurayra roziyallohu anhu rivoyat qiladi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Men Hijrda turar, Quraysh esa tungi sayrim (Isro) haqida savollar berar edi. Ular Baytul Maqdisdagi men eslab qololmagan narsalar haqida so‘rashganida avval hech qachon bo‘lmagan qattiq qayg‘uga cho‘mdim. Shunda qarab turgan tomonimda Alloh Quddusni ko‘z o‘ngimda gavdalantirdi – ular mendan nima haqida so‘rasa, shuning xabarini berardim… (Imom Muslim rivoyati). Salaflardan qilingan rivoyatda «Xatimda, mezob ostida duolar mustajobdir», deyilgan.

Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va Islom tarixi fanlari kafedrasi katta o‘qituvchisi.