Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Yanvar, 2025   |   22 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:20
Quyosh
07:43
Peshin
12:40
Asr
15:46
Shom
17:30
Xufton
18:47
Bismillah
22 Yanvar, 2025, 22 Rajab, 1446

Sadaqa – raddi balo

21.03.2020   4988   3 min.
Sadaqa – raddi balo

Bismillahir Rohmanir Rohiym.

Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.

Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Xalqimiz doimo xayrli ishlar qilishga undab: "Sadaqa raddi balo" degan iborani ishlatadi. Darhaqiqat, inson Alloh taolo yo‘lida xayrli ishlarni amalga oshirsa, Alloh taoloning roziligini qo‘lga kiritadi. Alloh taolo roziligini qo‘lga kiritgan inson esa har qanday ofat-balolardan omonda bo‘ladi.

“Sadaqa” so‘zi  arabcha “sidq”, “sodiq” so‘zlaridan olingan bo‘lib, “chin yurakdan”, “ sidqi dildan”, “iymon-e’tiqodga mos holda ish bajarish” degan ma’nolarini anglatadi.  “O‘zbek tilining izohli lug‘ati” kitobida “ sadaqa” so‘ziga bunday izoh beriladi: “Sadaqa (arabcha) – xayr, ehson, sadaqa, muhtojlarga beriladigan xayru-ehson”.

Alloh taolo mo‘min-musulmonlarni xayr-sadaqa qilishga buyurib bunday marhamat qiladi: “Ey, sizlar! Alloh yo‘lida ehson qilish uchun chaqirilmoqdasiz. Bas, (aniqki) sizlarning orangizda baxillik qiladigan kimsalar ham bordir. Kim baxillik qilsa, bas, faqat o‘z zarariga baxillik qilur. Alloh G‘aniy (boy), sizlar esa faqirdirsiz. Agar sizlar (Allohga itoat etishdan) bosh tortsangiz, U (o‘rningizga) sizlardan boshqa bir qavmni almashtirib qo‘yar, so‘ngra ular sizlarga o‘xshagan bo‘lmaslar (balki Allohga itoat qilurlar) (Muhammad surasi, 38-oyat).

Xayr-sadaqa qilish bilan insonning moli kamayib qolmaydi. Balki boyligiga baraka kiradi. Hadis sharifda bunday deyiladi: “Har kuni tongda insonlar uyqudan uyg‘onganda yer yuziga ikkita farishta tushadi. Ulardan biri: “Alloh, infoq-ehson qilgan insonning molini to‘ldir”, desa, ikkinchisi: “Alloh, baxil odamning moliga talofat yetkaz” deb duo qiladi.

Xayr-sadaqa qilish bilan banda Alloh taoloning mag‘firatiga sazavor bo‘ladi.

Ikrima roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam Oisha roziyallohu anhoga: “Ey Oisha, bir dona xurmoni bo‘lsa ham sadaqa qil. Chunki u och qolganni to‘ydiradi va xuddi suv olovni o‘chirgandek, xatoni o‘chiradi, dedilar.

Sadaqa qilish yomonliklarning daf bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Albatta, Alloh azza va jalla bir sadaqa sababidan yetmishta yomon o‘limni qaytaradi", dedilar.

Ushbu hadis sharifni sharh qilgan ulamolar insonning sadaqasi Allohning dargohida qabul bo‘lsa, bu sadaqa tufayli unga kelayotgan yomonliklar, ofat-balolar daf bo‘ladi. Shuning uchun har bir kishi yaxshilikni, sadaqa qilishni zinhor past sanamasligi, sadaqa qilish bilan  ulug‘ ajrlarga, darajalarga yetishish mumkinligini bilishi va shunga yarasha amal qilishi lozim.

Boshqa hadisda Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kishining o‘z qo‘li bilan kambag‘alga (sadaqa) berishi, uni yomon hollarga tushib qolishidan saqlaydi”, deganlar.

Qilayotgan xayr-sadaqalarimizni Alloh taolo ijobat qilib, barchamizni turli ofat-balolardan asrasin!

 

Ruhiddin AKBAROV

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Qashqadaryo viloyati vakilligi xodimi

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

"Maqsadimga erishdim" degan adashadi

16.01.2025   6667   4 min.

Har birimiz hayotda muvaffaqiyat qozonish istagida bo‘lamiz-u, lekin unga yetisha olmaymiz. Buning sababi esa “muvaffaqiyat”ni yetib bo‘lmas bir ro‘yo deb o‘ylashimizdir. Aslida biz muvaffaqiyatga eltuvchi omillarga bee’tibor bo‘lamiz, natijada muvaffaqiyatsizliklarimiz ko‘payib boraveradi.

Muvaffaqiyat – bu yaxshidan yanada yaxshirog‘i tomon intilishimizdir. (Barkamollik Alloh taoloning O‘zigagina xosdir). Birortasi sizga “Hayotdagi maqsadimga erishdim” desa, bilingki, u odam qulay boshlabdi. Kishi muvaffaqiyat sari harakat qilishi zarur. Zero, Alloh azza va jalla hech bir odamning ajrini zoye qilmas. Badi’uz zamon Hamazoniy bunday deydilar:

Vojib manga tirishmog‘im, qilmoq jahd,
Shart bo‘lmag‘ay najohni idrok etmak.

Hayot bo‘stonidan muvaffaqiyat mevalarini terish ilinjidagi kishiga oid mana bu nasihatlar sizga ham asqatadi. Bu nasihatlar ikki dunyo saodatini topish uchun chaqiriqdir. Zero, oxirat diyorida kishi ochiq-oydin xusronga yuz tutar ekan, uning dunyo hayotidagi zafaridan ne naf?!

Alloh taologa taqvoni lozim tuting, shuning o‘zi xayr­li oziqa va a’lo nasihatdir. Zero, Alloh taolo Taloq surasining 2–3-oyatlarida: «...Kim Allohga taqvo qilsa, U Zot uning yo‘lini ochib qo‘yur. Va unga o‘zi o‘ylamagan tarafdan rizq berur...», deya marhamat qiladi va yana xuddi shu suraning 4-oyati so‘ngida ham: «...Kim Allohga taqvo qilsa, U Zot uning ishida osonlik qilib beradur!» – deya  taqvo qilishga amr qilgan.

Qalbingiz avval Alloh taolo va Uning Rasuliga, ke­yin esa ota-onangiz va atrofingizdagilarga muhabbat ila to‘lib-toshsin. Zero, muhabbat kishini yoshartiradi, umrni uzaytiradi, xotirjamlik baxsh etadi. Nafrat esa qalbni qoraytiradi. Muhabbat jarohatga malham bo‘lib xizmat qiladi hamda qalbga mehr va yaqinlik taftini soladi.

O‘zingizga bo‘lgan muhabbatingiz boshqalarga nisbatan kichikroq, ozroq bo‘lsin. Alloh taolo Hashr surasining 9-oyatida ansoriylarni maqtab: «...Va gar o‘zlarining hojatlari bo‘lsa ham, (ularni) o‘zlaridan ustun qo‘yarlar...», deya marhamat qiladi. Odamlarga yaxshilik ilinib farahmand bo‘ladigan kishilar haqiqiy baxtiyor insonlardir. Badbaxtlar esa faqat o‘z manfaatlarini ko‘zlaydilar. Oxir-oqibatda hech qanday savobga erishmaydilar.

Qalbingizni muhabbat, bag‘rikenglik, g‘amxo‘rlik kabi tuyg‘ular bilan to‘ldirish uchun harakat qiling. Hech shak yo‘qki, badbaxtlarning qalblari hasad, g‘azab va nifoq ila limmo-lim bo‘ladi.

O‘tgan ishlarga qayg‘urmang! Noxushliklarga ko‘z yosh to‘kish foyda bermaydi. Birovlarning musibatlaridan kuladiganlar esa o‘zlariga jabr qiladilar. Ko‘zadagi to‘kilgan sutga ayyuhannos solgandan ko‘ra, uning o‘rnini qoplash payida bo‘ling. Bu borada Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning mana bu muborak so‘zlarini doimo yodda tuting: “Senga biror ish sodir bo‘lsa, “agar bunday qilganimda, mana bunday bo‘lardi-da” deya ko‘rma, faqatgina “Alloh taqdir qilgan ekan, O‘zi xohlagani bo‘ldi” deb
aytgin. “Agarda” shaytonga yo‘l ochib beradi”[1].

Nafsingizni yaxshi gumon qilishga o‘rgating! Zero, yaxshi gumonda bo‘ladiganlar tunda osmonga tikilib, oyning nazokatini ham ko‘ra oladilar. Badgumonlar esa samoga tashlagan nazari ortida zulmatdan boshqa narsani ko‘ra olmaydilar. Boshqalarni o‘zidan ko‘ra yaxshiroq deb o‘ylaydiganlardan bo‘ling. Yaxshilikka yo‘yuvchilar boshqalarning muhabbatiga sazovor bo‘ladilar. Badgumonlar esa o‘z atrofidagilarni go‘yo quvib-soladilar.

Haliymiy  aytadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam yaxshi gumonni xush ko‘rardilar. Chunki  badgumonlik Alloh taolo xususidagi yomon o‘ylovdir. Nekgumonda bo‘lish esa Alloh taolo xususidagi yaxshi o‘ydir. Mo‘min hamma holatda ham Alloh taolo xususida yaxshi gumonda bo‘lishga ma’murdir”.

Boshqa bir hadisda Muoviya ibn Hakam roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Men: “Yo Allohning Rasuli, bizning oramizda shumlanadiganlar bor”, dedim. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “U ko‘ngillariga kelgan narsa xolos. Bu narsa ularni (biron ish qilishdan) to‘smasin”, dedilar».

Hasson Shamsiy Poshoning "Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar" nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1] Imom Muslim rivoyati.