Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Iyul, 2025   |   11 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:13
Quyosh
04:56
Peshin
12:33
Asr
17:42
Shom
20:03
Xufton
21:39
Bismillah
06 Iyul, 2025, 11 Muharram, 1447

Arshi a’lo larzaga kelmasin (yohud oila qurish ne’mati)

13.01.2020   2746   4 min.
Arshi a’lo larzaga kelmasin (yohud oila qurish ne’mati)

Alloh taoloning irodasi bilan dunyoga kelgan har bir insonning millati, tili, dinidan qat’i nazar bu dunyoda baxtli, saodatli yashagisi keladi. Bunday yuksak orzuga erishish, ya’ni baxtli yashashning sharti va garovi bo‘lgan omillar juda ko‘p. Ular orasida hayotimizga ma’no – mazmun beradigan va hayotni yanada yorqin va go‘zal qiladigan bir omil borki, u ham bo‘lsa insonning o‘z oilasidir. Darhaqiqat, oila qurib yashash ham bir ne’mat. Qay bir insonga Alloh oila qurishni nasib qilgan bo‘lsa, demak u Allohning buyuk ne’matiga sazavor bo‘libdi.

Islom dini har bir insonni voyaga yetganidan keyin oila qurib yashashini buyurgan. Chunki oila qurib yashamoqlik hayotni yanada yorqin bo‘lishiga va saodatni his qilib yashashga xizmat qiladi. Aslida oila qurish bir ne’matdir. Mana shu ne’matni saqlash, ehtiyot qilish, har bir oila qurgan insonga o‘z navbatida oila qurish ne’mat ekanligini his qilib yashash, buning uchun Allohga shukr qilishlari kerak. Buning ne’mat ekanligini his qilmasak, o‘sha ne’matdan mahrum bo‘lishiga sabab bo‘lib qolishini unutmaslik lozim. Alloh har bir kishini oila qurib yashashga buyuradi va oilaning buzilishiga rozi bo‘lmaydi. Alloh taoloning oila qurishga buyurishdan murodi insonlar o‘zlaridan pokiza nasl qoldirishlaridir. Muqaddas dinimizda arzimas dunyo va uning arzimas matohlarini deb yoki sabrsizlik va qanoatsizlik sababli, yoki bo‘lmasa johilona takabburlik sababli oilalarning buzilishiga olib kelish qattiq qoralanadi. Unutmaslik kerakki, oilaning mas’uliyatini o‘ziga olmay bunga yengil qarash katta gunohdir.

Alloh taolo Fotir surasining 6-oyatida “Albatta, shayton sizga dushmandir. Bas, uni dushman tuting” deydi. Hargiz shaytonni do‘st tutmaslik lozim. Buni zikr qilishimizdan murod shuki, kishilar halol yo‘l bilan oila qurib, ahil bo‘lib yashasalar va o‘zlaridan pokiza avlodlarni dunyoga keltirsalar shaytonning qattiq g‘azabi keladi. Oilalarning ajralib ketishlarida esa Shaytonning cheksiz muvafaqqiyati va quvonchi yotadi. Hadisi sharifda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Iblis o‘z kursisini suv ustiga o‘rnatib, shaytonvachcha malaylarini har tarafga insonlarni yo‘ldan ozdirish topshirig‘i bilan jo‘natadi. Iblisga eng yaqin va yaxshisi eng katta fitna qilgani bo‘ladi. Shaytonvachchalar ishlarni qilib kelgandan so‘ng Iblis ulardan so‘raydi. Shunda ulardan biri men falonchini hech holiga qo‘ymadim, falon gunohlarni qildirdim oxiri yo‘ldan ozdirdim deydi. Shunda Iblis ishidan qoniqmasdan, hech narsa qilmabsan deydi. Keyigisi ham, undan keyingisi ham turli gunohlarni qildirganligini aytadi va ularga ham hech narsa qilmaganligini aytadi. Vaholangki, ular qildirgan ishlar katta gunohlar edi. Ulardan so‘nggisi kelib “Men falonchini o‘z xotinidan ajratdim” deydi. Iblis bu ishdan qanoatlanib, shod bo‘ladi va uni quchoqlab, “Sen eng zo‘risan” deydi”.

Mana, azizlar, biz ehtiyot bo‘lishimiz kerak bo‘lgan ish qayerda? Oila buzilishida shaytonning xursandchiligi, Allohning esa g‘azabi bor. Doimo Allohni rozi qiladigan ishlarni qilaylik. Hargiz, oilalarning buzilishiga sabab bo‘lib qolmaylik. Oilaning buzilishida katta xatarlar bor. Xususan, oila egalari va ahllarining qalbida alamli og‘riq va iztirob paydo bo‘ladi. Bu o‘z navbatida, qarindoshlar orasida ham katta adovatni paydo qiladi. Buning oqibatida qancha ko‘ngilsiz ishlar paydo bo‘ladi. Qolaversa, o‘rtada farzandlar tirik yetim bo‘lib qolishi bor. Ularning mehr-muhabbatsiz bo‘lib qolishlariyu, ta’lim-tarbiyasining nuqsonli bo‘lishi bor. Ota-onasidan to‘liq tarbiya ololmagan farzandlardan kelajakda noqobil insonlar paydo bo‘lishi bor. Bundan ko‘rinadiki, bir oilaning buzilishi, jamiyatga qay darajada zarar keltiradi. Demakki, oila jamiyat va davlat hayotida, uning rivoji yo‘lida katta ahamiyat kasb etadi. Arzimas sabablar ila ajralishning oqibati qanchalar ayanchli ekan. Mana nima uchun ajralish sababidan Allohning arshi larzaga keladi. Bugun atrofga ibrat ko‘zi bilan qaramasak, kelajak avlodlarimizning hayotiga beparvolik bilan yengil qarasak, boshimizda tashvishimiz ortib boraveradi. Agar biz oila qurishni bir ne’mat bilib, uni qadrlasak, arzimas ishlar uchun ajrashib ketishning gunoh ekanligini  his qilsak, oilani saqlab qolishimiz mumkin bo‘ladi.

Alloh barcha oilalarga ofiyat bersin.

 

Usmon bin Maz’un jome’ masjidi imom-xatibi O‘tkir Hakimov

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Mo‘tadillik - saodat

04.07.2025   5442   2 min.
Mo‘tadillik - saodat

Islom dini biror shaxs, guruh, mol-dunyoga nisbatan va obro‘-e’tibor topish uchun qilinadigan har qanday mutaassiblik va firqalarga bo‘linishni qoralaydi, tarafkashlikni johiliyat holatiga o‘xshatadi.

Mutaassiblikning turli ko‘rinishlari bor bo‘lib, ular kishining o‘zi, mol-dunyosi, farzandlari, millatini boshqalardan afzal bilib, bu yo‘lda ashaddiy ravishda kurashishi demakdir. Mo‘tabar manbalarimizda ota-bobolari va o‘zining nasabi bilan faxrlanish tuyg‘usi kishini do‘zaxga tortadi deb ta’kidlangan.

Mutaassiblik turlaridan biri bu diniy mutaassiblikdir. Diniy mutaassiblik deganda, ma’lum bir dinda asos bo‘lgan, ushbu din vakillari amal qiladigan ta’limot va qoidalarga qarshi chiqish, diniy tushunchalarni shariat ko‘rsatmalariga zid ravishda o‘zicha talqin qilib, boshqalarni unga ergashishga chorlash nazarda tutiladi. Diniy mutaassiblikning eng katta xatarlaridan biri bu, dinlararo muloqotga rahna solishdir.

Dinda mutaassibona harakat, dinda chuqur ketish, haddan oshish, Qur’on va Sunnatda kelgan ta’limotlarga zid ravishda o‘z fikriga ergashishni qattiq qoralanadi. Dinda haddan oshish deganda shariat belgilab qo‘ygan chegaradan chiqib ketish tushuniladi. Bu ish aqidada bo‘lsin, so‘z yoki amalda bo‘lsin, baribir. Bu borada Alloh taolo Baqara surasida  “Ushbular Allohning chegaralaridir. Bas, ulardan tajovuz qilmang. Va kim Allohning chegaralaridan tajovuz qilsa, bas, o‘shalar, ana o‘shalar, zolimlardir”, deb marhamat qiladi.

Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallam: “Dinda haddan oshishdan ehtiyot bo‘linglar. Chunki, sizlardan oldin o‘tganlarni dinda haddan oshishlik halok qilgandir” deb uqtirganlar. 

Shunday ekan, bugungi kundagi ko‘plab muammolarning ildizi mutaassiblik va haddan oshish ekanligini hammamiz chuqur anglashimiz lozim. Xulosa o‘rnida, bu kabi muammolarning yechimi sifatida Faqih doktor Vahba Mustafo Zuhayliy janoblarining ushbu so‘zlarini keltirish bilan yakunlaymiz: “Islom mo‘tadil din bo‘lib haqiqatlardan birortasida chetga chiqishga yoki haddan oshishga yo‘l qo‘ymasligini anglatadi. Islomda va boshqa dinlarda dinda haddan oshish ham, e’tiqodda bir taraflama va g‘ayritabiiy bo‘lish ham, haddan tashqari qattiq olish ham, juda bo‘sh qo‘yib yuborish ham yo‘q…”. 

Alloh ta’olo barchamizni haq yo‘ldan adashtirmasin.

Kosonsoy tumani "Sodod" jome masjidi imom-xatibi

Bahodir Mirfayziyev

Manba: @Softalimotlar

MAQOLA