Vatan tushunchasi juda ham keng tushuncha bo‘lib, uni bir  so‘z bilan ifodalab bo‘lmaydi. Vatan bu bizni o‘z bag‘riga olgan makon. Vatan  u shunday bir maskanki, unda nafslar orom oladi. U bir bepoyon zaminki , unda dunyoga kelamiz, unda yashaymiz, oila quramiz, maqsad sari intilamiz va unda vafot etamiz  va unga dafn qilinamiz. U shunday diyorki, agar undan safar qilsak unga mushtoq bo‘lib, uni sog‘inamiz. Safardan qaytsak, sog‘inchdan uning tuprog‘ini shavq va zavq ila ko‘zga suramiz. Vatan tinch bo‘lsa biz ham tinch bo‘lamiz. Ha,  Vatan tushunchasi aytib o‘tganimiz kabi shunchaki aytiladigan so‘z emas, balki u qalb va muhabbat ila his qilinadigan tuyg‘u.

Dinimiz insonlarni vatanparvar bo‘lib, yurtini sevishga, uni himoya qilib, obod etishga chaqiradi.  Yurtini sevgan o‘zini sevibdi.

        Tarixdan ma’lumki,  Rosululloh sallolohu alayhi vasallamga ilk bor vahiy nozil bo‘lganda,  Varaqa ibn Navfal Payg‘ambarimiz alayhissalomga, hali shunday vaqtlar kelib, u zotni qavmlari o‘z yurtlaridan haydab chiqarishlarini aytganlarida,  Rosululloh sallolohu alayhi vasallam mahzun bo‘lib, "ular meni haydab chiqarishadimi" , deyishlari hamda Rosululloh sallolohu alayhi vasallam tug‘ilib o‘sgan vatanlaridan chiqib ketishga majbur bo‘lganlarida, “Ey Makka sendan ko‘ra menga sevimliroq va suyukliroq shahar yo‘q! Agar qavmim meni sendan chiqarmaganida, aslo sendan boshqa joyni makon tutmasdim”, deyishlari har bir insonni tug‘ilib o‘sgan o‘z yurtini sevishiga  yorqin misol bo‘la oladi.

Hakimlar aytadilar: «Kishining vafodorligi uning o‘z vatani uchun qayg‘urishidan, birodarlarini sog‘inishidan va umrining zoye ketkazgan lahzalariga o‘kinib yashashidan bilinadi». 

Alixon to‘ra Sog‘uniy: “Ona Vatanini sevish har bir kishining qalbida g‘ayrat va shijoat uyg‘otadi”, deganlar.

 Vatanini sevgan inson uni himoya ham qiladi. Dinimiz ta’limotiga ko‘ra vatanini himoya qilgan insonga ajr va savoblar berlishi aytilgan. Ibn Abbosdan rivoyat qilingan hadisda Payg‘ambarimiz alayhissalom; “Ikki ko‘z egasini do‘zax otashi kuydirmas: biri bu – Allohdan qo‘rqib yig‘lagan, ikkinchisi – Alloh yo‘lida poyloqchilik qilib uxlamagan kishini”, – deb aytganlar (Termiziy rivoyati).

Boshqa bir hadisda esa bunday deb marhamat qilingan: Rasululoh  sallolohu alayhi vasallam shunday marhamat qilganlar: «Alloh taolo roziligi yo‘lida bir kun chegara hududida posbonlik qilish bir oy kechalari ibodat qilib, kunduzlari nafl ro‘za tutishdan afzaldir».

           Buyuk ajdodlarimizdan biri Kubraviya ta’limotining asoschisi Najmiddin Kubro mo‘g‘ullar bostirib kirganligidan xabar topgach, birinchilardan bo‘lib Vatan himoyasiga otlanadi. Mo‘g‘ul hukmdorlari Najmiddin Kubroning xalq orasidagi obro‘-e’tiborini ko‘rib, unga shaharni tashlab, o‘zi ixtiyor qilgan tarafga ketishni taklif qiladi. Vatanini o‘z jonidan ustun ko‘rgan Najmiddin Kubro bosqinchilarga qarshi jangga kiradi va tug‘ ko‘tarib, lashkarlarni olg‘a chorlab borayotgan holatda shahid bo‘ladi. U zot tug‘ni shunchalar jon-jahdi bilan ushlagan ediki, tug‘ni qo‘llaridan kesibgina olishga muvaffaq bo‘lishadi.

      Har bir fuqaro o‘z vatanini sevsa uni himoya qila olsa ana shundagina vatan va uning halqi rivojlanadi taraqqiy topadi. Vatanni qo‘riqlash va uni himoya qilish faqat vatan himoyachilarini emas balki,  har bir yurt vakillarining burchidir. Ammo vatan himoyachisi bo‘lish sharafli burchdir.  Vatan himoyachisi tug‘ilib o‘sgan zaminini, oilasi ,o‘z ota-onasini, butun xalqini himoyasini qiladi. Bu esa o‘z sha’ni va or-nomusi hamda iymon -e’tiqodini himoyasi bilan barobardir.

Har yili mamlakatimizda 14 yanvar – Vatan himoyachilari kunini milliy bayram sifatida nishonlanishligi ham bejiz emas. Vatan  himoyasini sharafli burch deb bilgan vatan posponlari hamda yurt fidoilari bor ekan, xalqimiz tinch, yurtimiz ravnaqi kundan kun taraqqiy topib, bugungi kunimiz ertangi kundan o‘zgacha bo‘lib bormoqdaki, bu o‘zgarishlarni xalqaro hamjamit ham e’tirofi etmoqda.

“Bo‘ta buva” jome masjidi imom xatibi

Ziyouddin Mirsodiqov