Yo Alloh! Menga imon, sidqidillik, sog‘liq, ofiyat va sog‘lom bir niyat ber.
Yo Alloh! Umrimning oxirini eng xayrlisi, amalimning nihoyasining xayrlisi va Sening jamolingni ko‘radigan kunimni kunlarimning eng xayrlisi qil!
Hazrat Umar
(roziyallohu anhu) duosi
Yo Alloh! Meni nogahon o‘limdan yo g‘aflatda qoldirishing yoki g‘ofillardan qilishingdan asrashingni so‘rayman.
Yo Alloh! Meni yaxshilar orasida o‘ldir, yomonlardan qilma, otash azobidan asra va yaxshilar qatoriga qo‘shgin.
Hazrat Ali
(roziyallohu anhu) duosi
Yo Alloh! Balo va musibatlardan, omadsizlikdan, dushmanlar bilan tortishishdan, hibs etilishdan, kishanlanishdan va kaltaklanishdan meni asra.
Yo Alloh! Mening gunohlarim Senga zarar qilmaydi. Sening menga marhamat qilishing Sening marhamatingni kamaytirmaydi.
Abdulloh ibn Mas’ud
(roziyallohu anhu) duosi
Yo Alloh! Sendan o‘zgarmas kuchli imon, tuganmas ne’mat va xuld jannatining eng yuqori darajasida Payg‘ambaring bilan birga qilishingni so‘rayman.
Ey Rabbimiz! Kelisholmaganlarimizni yarashtir, bizni Islom yo‘liga hidoyat ayla, bizni zulmatdan yorug‘likka chiqar. Bizdan oshkor va yashirin barcha yomonliklarni ketkaz. Ko‘zlarimizga, quloqlarimizga, qalblarimizga, ishlarimizga, ayollarimizga va farzandlarimizga baraka ato ayla, gunohlarimizni kechir. Shubhasiz, Sen marhamatli va gunohlarni kechirguvchisan. Bizni ne’matingga shukr etuvchi, hamd aytuvchi qil va ne’matingni bizdan ayama! («Al-Kanz», «Al-Muntahab»dan.)
Abdurahmon ibn Avf
(roziyallohu anhu) duosi
Abu Hayyoj Asadiy (roziyallohu anhu)dan: «Bir kuni Baytullohni tavof qilayotgan bir odamning tinimsiz: «Yo Alloh! Meni nafsimning ochko‘zligi (tamagirligi)dan asra!» deya duo qilayotganini ko‘rdim. Unga yaqinlashib dedim:
Allohdan shundan boshqa so‘raydigan narsang yo‘qmi? Faqat bir duoni qaytaryapsan?
Agar nafsimning ochko‘zligidan (tamagirligidan) saqlansam, na o‘g‘rilik, na zino va na biror gunoh qilaman, – dedi.
Qarasam, u odam Abdurahmon ibn Avf (roziyallohu anhu) ekan (Tafsiri Ibn Kasirdan).
Hazrat Bilol
(roziyallohu anhu) duosi
Yo Alloh! Mening yomonliklarim va nuqsonlarimni kechirgin.
Abu Dardo
(roziyallohu anhu) duosi
Bilol ibn Sa’d (roziyallohu anhu)dan: Abu Dardo (roziyallohu anhu) der edi:
Yo Alloh! Xayol tarqoqligidan asrashingni so‘rayman.
“Xayol tarqoqligi nima?”, deya so‘rashdi.
“Kishining har bir darada bir mulki bo‘lishidir”, deya javob berdi u.
Yo Alloh! Olimlarning qalblari menga la’nat o‘qishidan panoh so‘rayman, deya duo qilgan Abu Dardodan so‘rashdi:
“Olimlarning qalblarining la’nat o‘qishi qanday bo‘ladi?”
“Menga nisbatan nafrat etishlaridir”, dedi Abu Dardo.
Zayd ibn Sobit
(roziyallohu anhu) duosi
Yo Alloh! Sendan bola-chaqam va qo‘l ostimda menga qarab qolgan qullarimni boqishga yetgulik boylik so‘rayman. Va biror qarindoshimning qarindoshlik haqini ado etolmaganim uchun meni badduo qilishidan panoh tilayman.
Sa’d ibn Uboda
(roziyallohu anhu) duosi
Yo Alloh! Senga hamd aytishni menga nasib et.
Ibn Abbos
(roziyallohu anhu) duosi
Yo Alloh! Meni bergan rizqingga qanoat etguvchilardan ayla, menga bergan rizqni barakotli qil va orqada qoldirgan har narsamni O‘zing asra.
Anas
(roziyallohu anhu) duosi
Yo Alloh! Uni (musulmon birodarimni) kechalari ibodat qiluvchi va kunduzlari ro‘zador kishilar duosining barakotidan mahrum etma.
Islom dini biror shaxs, guruh, mol-dunyoga nisbatan va obro‘-e’tibor topish uchun qilinadigan har qanday mutaassiblik va firqalarga bo‘linishni qoralaydi, tarafkashlikni johiliyat holatiga o‘xshatadi.
Mutaassiblikning turli ko‘rinishlari bor bo‘lib, ular kishining o‘zi, mol-dunyosi, farzandlari, millatini boshqalardan afzal bilib, bu yo‘lda ashaddiy ravishda kurashishi demakdir. Mo‘tabar manbalarimizda ota-bobolari va o‘zining nasabi bilan faxrlanish tuyg‘usi kishini do‘zaxga tortadi deb ta’kidlangan.
Mutaassiblik turlaridan biri bu diniy mutaassiblikdir. Diniy mutaassiblik deganda, ma’lum bir dinda asos bo‘lgan, ushbu din vakillari amal qiladigan ta’limot va qoidalarga qarshi chiqish, diniy tushunchalarni shariat ko‘rsatmalariga zid ravishda o‘zicha talqin qilib, boshqalarni unga ergashishga chorlash nazarda tutiladi. Diniy mutaassiblikning eng katta xatarlaridan biri bu, dinlararo muloqotga rahna solishdir.
Dinda mutaassibona harakat, dinda chuqur ketish, haddan oshish, Qur’on va Sunnatda kelgan ta’limotlarga zid ravishda o‘z fikriga ergashishni qattiq qoralanadi. Dinda haddan oshish deganda shariat belgilab qo‘ygan chegaradan chiqib ketish tushuniladi. Bu ish aqidada bo‘lsin, so‘z yoki amalda bo‘lsin, baribir. Bu borada Alloh taolo Baqara surasida “Ushbular Allohning chegaralaridir. Bas, ulardan tajovuz qilmang. Va kim Allohning chegaralaridan tajovuz qilsa, bas, o‘shalar, ana o‘shalar, zolimlardir”, deb marhamat qiladi.
Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallam: “Dinda haddan oshishdan ehtiyot bo‘linglar. Chunki, sizlardan oldin o‘tganlarni dinda haddan oshishlik halok qilgandir” deb uqtirganlar.
Shunday ekan, bugungi kundagi ko‘plab muammolarning ildizi mutaassiblik va haddan oshish ekanligini hammamiz chuqur anglashimiz lozim. Xulosa o‘rnida, bu kabi muammolarning yechimi sifatida Faqih doktor Vahba Mustafo Zuhayliy janoblarining ushbu so‘zlarini keltirish bilan yakunlaymiz: “Islom mo‘tadil din bo‘lib haqiqatlardan birortasida chetga chiqishga yoki haddan oshishga yo‘l qo‘ymasligini anglatadi. Islomda va boshqa dinlarda dinda haddan oshish ham, e’tiqodda bir taraflama va g‘ayritabiiy bo‘lish ham, haddan tashqari qattiq olish ham, juda bo‘sh qo‘yib yuborish ham yo‘q…”.
Alloh ta’olo barchamizni haq yo‘ldan adashtirmasin.
Iymon 
Namoz 
Ro'za 
Zakot 
Haj 
Qur'on 
Islom saboqlari 
Aloqa 
